درسنامه کامل دین و زندگی (2) رشته انسانی فصل 15 رهبری و مردم

در جامعه اسلامی همانطور که وظایف رهبر متفاوت است، مردم نیز نگاهی متفاوت به رهبری دارند. رهبر برای مردم پیشوایی است که با قدم نهادن در راه عدالت مردم را به پیمودن راه فرا می خواند. مردم نیز در همه عرصه ها قافله سالار را تنها نمی گذارند. مشارکت و همراهی مردم در نظام اسلامی پایه و اساس پیشرفت است و نظام بدون این مشارکت دستاوردی نخواهد داشت.

اسلام، حکومتی را پیشنهاد می کند که قوانین آن حکومت، از جمله ویژگی های رهبر براساس احکام دین باشد و همچنین با حضور و دخالت مردم به وجود آمده باشد و با آرای مردم پیش برود. بنابراین، از آن جهت که رأی و دخالت مردم در آن، نقش محوری دارد، (جمهوری) است و از آن جهت که براساس قوانین اسلام عمل می شود، (اسلامی) است؛ پس در این نوع حکومت، مردم همواره در تعیین سرنوشت خود دخالت دارند و از راه های تعیین شده در قانون، آن را دنبال می کنند؛ همان طور که مردم ایران با قیام و انقلاب خود، جمهوری اسلامی را برپا کردند و به قانون اساسی رأی دادند و با شرکت دائمی در انتخابات مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی، ریاست جمهوری و شوراهای شهر و روستا، هم در امور کشور دخالت می کنند و هم پایبندی خود را به اصل نظام اسلامی و قانون اساسی نشان می دهند.

جمهوری اسلامی با دیگر جمهوری ها یک تفاوت اساسی دارد و آن تفاوت، این است که جمهوری اسلامی براساس قوانین اسلام تشکیل می شود و قانونگذاران وظیفه دارند بر محور دستورات الهی قانون تنظیم کنند و مسئولان باید در این چارچوب، جامعه را اداره نمایند. به طور مثال، یکی از مهمترین دستورات خداوند، برنامه ریزی برای سعادت اخروی و کمال معنوی است. حکومت اسلامی، علاوه بر تلاش برای رفاه و آسایش عمومی، باید جامعه را به گونه ای اداره کند که توجه مردم به کمال حقیقی و سعادت ابدی در آخرت بیشتر شود و زمینه های فساد و بی توجهی به آخرت کاهش یابد. اما جمهوری ها و دمکراسی های رایج در جهان، به خصوص در کشورهای غربی، که مبتکر این قبیل دمکراسی ها هستند، هدف خود را بیشتر برآوردن تمایلات و خواسته های دنیوی مردم قرار داده اند و نسبت به ارزش های الهی کم توجه یا بی توجه اند.

اصولا هر حکومتی در هر جامعه ای بر پایه یک بینش خاص که توسط رهبران فکری آن جامعه تبلیغ می شود، به وجود می آید. به همین جهت، جمهوری های مختلفی مانند جمهوری لیبرال، جمهوری سوسیالیستی و جمهوری دمکراتیک در جهان وجود دارد. از آنجا که بینش و تفکر عموم مردم کشور ما، اسلامی است، به طور طبیعی جمهوری کشور ما (اسلامی) شده است. یکی دیگر از وظایف حکومت اسلامی برقراری عدالت اجتماعی و تلاش برای آسایش و رفاه مردم استتا فاصلهٔ طبقاتی کمتری پدید آید؛ اما دمکراسی هایی که بر پایهٔ نظام سرمایه داری شکل گرفته اند، به این اصل توجه ندارند و همین امر سبب شده است که نیمی از ثروت دنیا در دست گروه محدودی از ثروتمندان باشد.

تلاش برای اجرای احکام و دستورات الهی در جامعه

حفظ استقلال کشور و جلوگیری از نفوذ بیگانگان

تصمیم گیری بر اساس مشورت

ساده زیستی

می کوشد جامعه طبق دستورات دین اداره شود و مردم از مسیر قوانین الهی خارج نشوند. (مرتبط با وظیفه اول مردم(

خواست کشورهای بیگانه به خصوص قدرتهای بزرگ، سلطه بر سایر کشور ها به روشهای مختلف است. یکی از روش های کشورهای بیگانه فشار اقتصادی و روانی و کار رهبر، دعوت مردم به استقامت و بستن راه های سلطه برای حفظ عزت و استقلال کشور است. (مرتبط با وظیفه دوم مردم(

اداره جامعه و رهبری به سوی پیشرفت، با بهره گیری از متخصصان میسر است لذا رهبر از نخبگان مشورت می گیرد. در جامعه ما علاوه بر اشخاص، نهادهای مشورت دهنده به رهبر عبارتند از:

مجمع تشخیص مصلحت نظام

شورای عالی انقلاب فرهنگی

مجلس شورای اسلامی

شورای عالی امنیت ملی

جامعه مدرسین حوزه علمیه قم

شورای عالی حوزه های علمیه

رهبر به دنبال زندگی اشرافی حتی مشروع نیست. (با الگو گرفتن از اولیای دین ساده زندگی می کند( ویژگی رؤسای جمهور و پادشاهان امروزی، اشرافیگری، خانه های گران، بهترین ها... امر عادی است.

وحدت و همبستگی اجتماعی

استقامت و پایداری در برابر مشکلات

افزایش آگاهی های سیاسی و اجتماعی

مشارکت در نظارت همگانی

اولویت دادن به اهداف اجتماعی

نتیجه تفرقه و پراکندگی:

از پا در آمدن حکومت

تسلط سلطه گران

نتیجه همبستگی اجتماعی:

قوی کردن کشور

امکان اجرای برنامه ها توسط رهبر

هر کشوری در رسیدن به استقلال، مشکلات کوچک و بزرگ دارد. (کشور ما از انقلاب تا حال (نتیجه اسقامت مردم، فراهم کردن فرصت برای رهبری برای مقابله با مشکلات داخلی و خارجی است.

دلیل ضرورت اطلاع از شرایط سیاسی، تصمیم گیری صحیح در برابر قدرت های ستمگر دنیا؛ باید بتوانیم مقابل نقشه های تفرقه افکنان بیشترین ضربه را زده و کمترین آسیب را ببینیم. از معیارهای درستی یا نادرستی رفتار ما با دشمنان، ناراحتی یا خوشحالی دشمن از عمل ما

طبق فرمان خدا همه افراد جامعه اسلامی نسبت به هم مسئول اند. (مانند سواران بر کشتی (در بیشتر گناهان رواج یافته در جامعه، گناهکاران، عذاب شده و سکوت کنندگان، باید پاسخگو باشند. پس همه باید ناظر بر فعالیت های اجتماعی باشند و در صورت مشاهده گناه، امر به معروف و نهی از منکر را درست به جا آورند. نتیجه مشارکت، رهبر، همه را پشتیبان یافته و هدایت جامعه آسان تر می شود.

در جایی که اهداف اجتماعی برابر منافع فردی قرار گرفت بتوانیم از منافع فردی صرف نظر کنیم. مثلا خرید کالای ایرانی موجب تداوم تولید کارخانه های داخلی و مانع بیکاری و کمک به رهبری می شود.

کارگزاران، مسئولان جامعه که امروزه امور سه قوه مقننه، مجریه، قضائیه را بر عهده دارند. یاران و کمک کنندگان به رهبر، نتیجه شناخت درست وظایف توسط کارگزاران و اجرای درست آن موجب افزایش اعتماد مردم به حکومت می شود. نتیجه عملکرد غلط کارگزاران موجب افزایش مشکلات و ناکارآمدی حکومت می شود.

موضوع عهدنامه:

حکیمانه و عالمانه مسئولیت کارگزاران بیان شده

نتیجه مطالعه عهدنامه:

پی بردن به عظمت فکر و درایت امام علی (ع) در کشورداری

ویژگی عهدنامه:

وقتی مسئولیتی بیان می شود، علت آن هم برای مالک اشتر توضیح داده می شود.

طبق عهدنامه مالک اشتر (نامه امام علی (ع) برای فرمانروایی مصر) کارگزاران نسبت به جامعه وظایفی دارد که عبارتند از:

برقراری حکومت اسلامی، علاوه بر اینکه یک ضرورت اساسی در اجرای احکام اسلامی است، به مؤمنان و منتظران امام مهدی فرصت می دهد که در حد توان، آنچه را برای ظهور لازم است فراهم سازند.

در جهان امروز، مستکبران با استفاده از قدرت و امکانات خود به دنبال سرکوب اندیشه مهدویت و اصل و اساس دینداری اند و عدالت خواهان را سرکوب می کنند و با تبلیغات فراوان و فرهنگ سازی، اصل امامت و عقیده به ظهور امام عصر را زیر سؤال می برند تا آینده جهان را مطابق خواسته های خود شکل دهند. در این شرایط، وجود حکومت اسلامی که آرمان خود را آمادگی برای ظهور قرار داده، امکان مقابله با توطئه ها و تهاجم ها را فراهم می کند و امکاناتی در اختیار معتقدان و پیروان امام عصر قرار می دهد که می توانند آرمان مهدویت را در جهان گسترش دهند.

ولایت و حکومت اسلامی، قلعه محکمی است که منتظران ظهور امام عصر با پشتوانه آن، می توانند خود را برای ظهور آماده کنند؛ و این، یکی از مصداق های دقیق (انتظار فرج) است.