شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | اعراب و بناء](https://dl2.my-dars.com/upload/image/IMG_20250401_175241_5101743519676.jpg)
همانگونه بیان شد علامت حرف آخر کلمه های معرب بر اساس جایگاهشان در جمله تعیین می گردد و این علائم در زبان عربی «إعراب» نامیده می شود که انواع آن به شرح ذیل است:
ضمه «ُ» یا تنوین رفع «ٌ»؛ مانند: المؤمنُ، مؤمنٌ. همچنین حرف «الف» در مثنی و «واو» در جمع مذکر؛ مانند: المؤمنان، المؤمنون.
فتحه «َ» یا تنوین نصب «ً»؛ مانند: الطالبَ، طالبًا. همچنین حرف «یاء» در مثنی و جمع مذکر؛ مانند: الطالبین، الطالبین.
کسره «ِ» یا تنوین جر «ٍ»؛ مانند: الکاتبِ، کاتبٍ. همچنین حرف «یاء» در مثنی و جمع مذکر؛ مانند: الکاتبین، الکاتبین.
علامت سکون «ْ»؛ مانند: لا تخرجْ این علامت مخصوص فعل های مضارع (نهی و ...) است.
۱ کلمه دارای اعراب رفع را «مرفوع»، کلمه دارای اعراب نصب را «منصوب»، کلمه دارای اعراب جر را «مجرور» و کلمه دارای اعراب جزم را «مجزوم» می گویند.
۲ اسم های اشاره در مثنی معرب بوده و نوع اعراب آن همانند اسم های مثنای دیگر است؛ مانند: هذان کتابان (هذان مبتدا و مرفوع به اعراب «الف»).
۳ اسم هایی که «ال» یا «تنوین» دارند معرب اند و اسم منصوبی که تنوین نصب دارد با «الف» (اً) می آید، بجز اسم هایی که به تاء مربوطه (ة) و همزه (ء) ختم می شوند؛ مانند: «کتاباً»، «صحیفةً»، «ماءً».
همچنین بر اساس علائمی که در آخرین حرف کلمه های مبنی وجود دارد، نوع بناء را در اینگونه کلمات به شرح ذیل تعیین می کنیم:
1- مبنی عَلَی الضَّم: «__ُ_»
مثال
نَحنُ.
۲- مبنی عَلَی الفَتح: «__َ_»
مثال
کَیفَ، اولئِک.
۳- مبنی عَلَی الکَسر: «__ِ_»
مثال
اَنتَ، هَذِهِ.
۴- مبنی عَلَی السُّکون: «ْ»
مثال
اُکتُب، مَن.
۱ کلمات مبنی که به (ا- ی- ی) ختم می شود «مبنی علی السکون» می باشد
ما، عَلی، فی
۲ ملاک تعیین نوع بناء در فعل ماضی علامت سومین حرف اصلی فعل است؛
ذَهَبنَ: مبنی علی السکون.
۳ حرف «ال» بر سر بیشتر اسم های معرب می آید و به صورت جدا از اسم «مبنی علی السکون» است.
یکی از مفاهیم اعراب در زبان عربی بیان نقش کلمات است نقشهایی چون مبتدأ ، خبر ، فاعل ، مفعول و ..... بنابر این اگر سؤالی با فعل « أعرب » آمده باشد نقش کلمات خواسته شده را به همراه اعراب آن می نویسیم :
الف وَ لَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ
ب ثَمَرَةُ العِلْمِ إخْلاصُ العَمَلِ .
ج ذلك زميلك أَعْرِفُهُ جَيداً .
الف (الْمُؤْمِنُونَ: فاعل و مرفوع به واو) - (الأحزاب: مفعول و منصوب به فتحه) - (الله: فاعل و مرفوع به ضمه)
ب (ثَمَرَةُ: مبتدأ و مرفوع به ضمه) - (إخلاص: خبر و مرفوع به ضمه)
ج (ذَلِكَ: مبتدأ و مبني) - (ك: مضاف إليه و مبني) - (ه: مفعول و مبني)
برای کلمه های مبنی در چنین سؤالاتی مانند عبارت « ج » فقط ذكر نقش آنها کافی است
كَلِمَةً « عَلَى» :
الف مَبْنِي عَلَى الألف
ب مَبْنِي عَلَى السكون
ج مَبْنِي عَلَى الياء
د مَبْنِي عَلَى الفَتْحِ
كلمة « علی » حرف است و مبنی میباشد و حرف آخر آن بصورت « آ » تلفظ میشود بنابر این هیچ حرکتی ندارد و ساکن است لذا می گوییم : مبني على السكون .
1736019749.png)
