شاه کلید نکات
شاه کلید سوال
![[شاه کلید مای درس] | الصَّفَةُ وَالْمُضَافُ إِلَيْهِ](https://dl2.my-dars.com/upload/image/IMG_20250401_175242_1001743519698.jpg)
با صفت و مضاف الیه در پایه نهم آشنا شدید. در صفحه دوازده در درس اول راجع به آن توضیح داده شد. در این درس نیز این دو نقش را بیشتر معرفی می نماییم.
موصوف اسمی است که برایش یک یا چند ویژگی می آوریم که صفت نامیده می شود.
صفت در عدد (مفرد ، مثنى ، جمع ) ، جنس (مذکر و مؤنث ) و اعراب تابع (پیرو ) موصوف خودش است ؛ مانند :
مثال
مُخْتَبَرٌ صَغیر (آزمایشگاهی کوچک)
طلاب مُجتهدون (دانشجویانی کوشا)
همانگونه ملاحظه کردید کلمه « صغير » (صفت) همانند کلمه « مُخْتَبَرٌ » (موصوف) به صورت مفرد ، مذکر و مرفوع و کلمه « مُجتهدون » (صفت) همانند کلمه « طلاب » (موصوف) به صورت جمع ، مذکر و مرفوع آمده است .
چنانچه موصوف جمع غیر عاقل باشد صفت به صورت مفرد مؤنث می آید:
المواد الكيمياوية (مواد شیمیایی)
«مضاف » اسمی است که به اسم بعد از خودش یعنی « مضاف الیه » نسبت داده میشود
مثال
مُخْتَبَرُ الْمَدرَسَةِ (آزمایشگاه مدرسه)
طلاب الجامعة (دانشجویان دانشگاه)
صديقي (دوست من)
همانگونه ملاحظه کردید کلمات « مُخْتَبَرُ » ، « طلاب » و « صديق » مضاف و کلمات « المدرسة » ، « الجامعة » و « ي » مضاف إلیه هستند .
إعراب «مضاف إليه » جر است ؛ یعنی دارای علامت «ــِـ » ، «ــٍـ » ، « ین » یا « ین » است .
۱ مضاف « آل » و « تنوین » نمی گیرد و اگر مثنی یا جمع باشد « نون » آن نیز حذف میشود ؛
«مُعَلِّمُو الْمَدرَسَةِ»
2 معمولاً کلماتی که پس از « قبل ، بعد ، عند ، فوق ، تحت و ... » می آیند مضاف إليه هستند
« الجنة تحت أقدام الأمهات»
۳ موصوف و مضاف نقش محسوب نمی شوند اما تمام نقشهای مذکور (مبتدأ ، خبر ، فاعل ، مفعول و ... ) را می پذیرند ؛
أ اللُّونُ الْأَبْيَضُ لَونُ الْهُدوء . اللون مبتدأ و مرفوع به ضمه (موصوف) - الأبيض : صفت و مرفوع به ضمه لون خبر و مرفوع به ضمه (مضاف) - الْهُدوء : مضاف إليه و مجرور به کسره
ب فحص الطبيب أَسْنانَ الولد الصغير
أسنان : مفعول و منصوب به فتحه (مضاف) - الْوَلَدِ : مضاف إليه و مجرور به کسره
الولد : مضاف إليه و مجرور به کسره (موصوف) - الصغير : صفت و مجرور به کسره
عين المناسب للفراغ :
الطلاب . يَعْمَلُونَ أَنْ . الصعبة تحتاج إلى همة عظيمة .
أ المجتهدون - العمل
ب المجدون - الأعمال
ج الجادة - عمل
د المجدين - عملة
کلمه ای که در جای خالی اول قرار میگیرد صفت و کلمه ای که در جای خالی دوم قرار میگیرد موصوف است. همانگونه که در قواعد آمده موصوف و صفت در عدد جنس و اعراب به هم شبیهند بنابر این برای جای خالی اول با توجه به کلمه الطلاب که مذکر جمع و مرفوع است گزینه «أ» و «ب» مناسب است و برای جای خالی دوم با توجه به کلمه الصعبة که مفرد مؤنث است و «ال» دارد گزینه «ب» که جمع غیر عاقل بوده و دارای «ال» است مناسب میباشد . لذا جواب صحیح گزینه «ب» است .
عين العدد صفة :
أ السنةُ الدراسية تتكون من ستة أشهر
ب و ثلاثة الشهور الأخرى تختص بالمالية
ج و نقرأ في الحصة الثالثة من السنة الأدب الفارسي
د و للغة العربية اثناعشر درساً نقرؤوها طول السنة
در قواعد عدد و معدود بیان شد که اعداد ترتیبی نقش صفت را دارند لذا گزینه «ج» یعنی «الثالثة» صفت است .
1736019749.png)
