اهمیت مرزها

مطالعه مرزها از دیرباز کانون پژوهش های جغرافیای سیاسی بوده است.

1_ مرزها در هر کشوری اهمیت خاصی دارند و امنیت واستقلال هر کشور به مرزهای آن وابسته است. مرزها حد حاکمیت ملی یک کشور محسوب می شوند.

2_ مرزها در روابط یک کشور با کشورهای همسایه تأثیرگذارند ومی توانند عاملی برای ثبات و آرامش یا اختلاف و منازعه باشند. به همین دلیل، حساسیت زیادی نسبت به مرزها وجود دارد و نظارت و مراقبت ویژه ای بر آنها اعمال می شود.

-3 مرزها تأثیر بسزایی در جابه جایی مسافران و مبادالت بازرگانی ( صادرات و واردات کالا ) و توسعه اقتصادی کشورها دارند. به همین دلیل، امن بودن یا ناامن بودن آنها بر رونق اقتصادی کشورها تأثیر می گذارد. امروزه ایران علاوه بر پایانه های مرزی هوایی در فرودگاه ها، در نواحی مرزی زمینی بیش از 20پایانه مرزی مسافری و حدود 50پایانه مرزی مبادله کالا با همسایگان دارد که در مجاورت برخی از آنها، بازارچه مرزی نیز به وجود آمده است.

منازعات مرزی:  منازعات مرزی سابقه ای طولانی دارند و از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون، تقریباً نیمی از کشورهای دنیا درگیر اختلافات مرزی با کشورهای همسایه خود بوده اند.

طول مرزهای ایران:  کشور ما حدود 8755کیلومتر مرز مشترک با کشورهای همسایه دارد و با 15کشور از راه خشکی و دریا هم مرز است.

حفاظت و مدیریت و کنترل مرزهای کشور برعهده چه کسانی است؟

1-حفاظت و مدیریت و کنترل مرزهای کشور بر عهده مرزبانان نیروی انتظامی و دفاع از مرزهای زمینی و هوایی و دریایی کشور در برابر تهدیدات خارجی بر عهده نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است. مرزبانان پرتلاش شرایط دشوار محیطی مانند نگهبانی در ارتفاعات و درگرما و سرمای طاقت فرسا را تحمل می کنند تا امنیت در کشور برقرار باشد و مردم بتوانند با آسودگی زندگی کنند.

2-همچنین ساکنان نواحی مرزی (مرزنشینان)کشور ما همواره با مشارکت و همکاری با مرزبانان، از امنیت و استقلال کشور و مرزهادفاع کرده اند.

علل مرزبندی سیاسی – اداری درداخل کشور : حکومت ها برای اداره آسان تر فضای جغرافیایی کشورها و ارائه خدمات مناسب به شهروندان، به مرزبندی سیاسی - اداری در داخل کشور می پردازند.

میزان اختیارات واحدهای سیاسی درون کشور از نظر بودجه، تأمین منابع مالی و قوانین و... در کشورهای مختلف متفاوت است و به نوع نظام سیاسی آن ها بستگی دارد.

ویژگی های پایتخت کشور:

1-پایتخت مرکز اقتدار سیاسی یک کشور است و فرمان ها و تصمیمات سیاسی از این نقطه مرکزی در سراسر آن کشور پخش می شود.

2-رؤسای قوای مقننه، مجریه و قضائیه و وزارت خانه ها و سازمان های اصلی دولت ها و همچنین سفارتخانه های خارجی در پایتخت هامستقرند. پایتخت مکان تصمیم گیری های سیاسی و مالقات سران یک کشور با نمایندگان حکومت های سایر کشورهاست.

3-پایتخت یک کشور معموالً به بزرگ ترین و مهم ترین شهر یا کلان شهر آن تبدیل می شود.

عوامل موثر در انتخاب یک مکان به عنوان پایتخت

1-داشتن قابلیت های محیطی مناسب؛ مانند دسترسی به آب واراضی حاصلخیز،

2-داشتن جمعیت قابل توجه،

3-در تقاطع راه های ارتباطی قرار داشتن، دسترسی آسان بهسرتاسر کشور به ویژه مرزها،

4-داشتن قابلیت دفاعی مناسب و دور بودن از مرزها.

5-برخی از پایتخت ها قدمت زیادی دارند و موقعیت پایتخت بودنخود را تا سال ها حفظ می کنند؛ مانند شهر پاریس

انتقال پایتخت ها: در برخی کشورها به دلایل مختلف پایتخت از یک شهر به شهر دیگرمنتقل می شود؛ مانند انتقال پایتخت از شهر ریودوژانیرو به برازیلیا ؛ در کشور برزیل یا انتقال پایتخت از کراچی به اسلام آباد درپاکستان.

علل تبدیل پایتخت ها به کلان شهر: به طور معمول، تمرکز قدرت سیاسی و وزارتخانه ها و سازمان های دولتی، تمرکز اقتصادی نهادهای مالی و پولی وشرکت های بزرگ وثروت و قدرت در پایتخت ها، موجب تبدیل آن ها به کلان شهرها می شود.

پیامدهای تبدیل پایتخت ها به کلان شهر: پیامدهایی چون رشد جمعیت، ترافیک، آلودگی هوا و کمبودمسکن و خدمات را به دنبال دارد.