فضا و قلمرو جغرافیایی یک کشور، سرزمین آن است. فضا یا سرزمین یک کشوردارای منابعی است و عرصه ای برای فعالیت های اقتصادی و کار و زندگی مردم آن کشور محسوب می شود. وسعت سرزمین در کشورهای مختلف متفاوت است.
سرزمین چه مکان تولد افراد باشد و چه محل سکونت آن ها، یکی از بنیادهای هویتی آنان را تشکیل می دهد. هویت مکانی احساس تعلقی است که به واسطه ارتباط با یک مکان در یک فرد یا گروهی از افراد برانگیخته می شود.
معمولاً وقتی دو فرد ناآشنا به هم می رسند، یکی از پرسش های آن ها از یکدیگر این است: اهل کجایی؟ اهل جایی بودن نشان دهنده مکانی است که فرد به آن تعلق، دلبستگی و عاطفه دارد، آن را خانه، بوم و وطن خود می داند.
پس، انسان ها نسبت به مکان ها و فضاهای خاص نوعی وابستگی از خود نشان می دهند. یکی از این فضاها ، میهن است. البته وابستگی های مکانی و فضایی سطوح مختلفی مانند زادگاه، شهرستان، استان، کشور و قاره را دربرمی گیرد.
تعلق ها یا وابستگی های زادگاهی و وطنی بسیار پایدار و عمیق اند. به همین سبب، دیده می شود حتی کسانی که سال ها از وطن خود دوربوده اند، آرزوی بازگشت به وطن را دارند. آن ها با وجود سال ها دور بودن از وطن، از افتخارات و پیروزی های کشور خود احساس غرور و شادمانی می کنند و دوست دارند کشورشان را سربلند ببینند.
الف) مرز « انواع مرز ، اهمیت مرز ها »
ب) تقسیمات کشوری
پ) پایتخت ، کانون سیاسی کشور
هر کشور برای مشخص کردن قلمرو جغرافیایی خود به تعیین مرز نیاز دارد.
تعریف مرزسیاسی: مرز، خطی اعتباری و قراردادی است که برای تعیین حدود یک ناحیه سیاسی، از جمله کشور، بر روی زمین مشخص می شود.
مرزهای سیاسی مهم ترین عامل تشخیص و جدایی کشورها از یکدیگرند.
اهمیت مرزها: مرزها از این نظر اهمیت دارند که قلمرو رسمی اعمال مدیریت سیاسی هر کشورند و حدود حاکمیت و اداره یک حکومت را تعیین می کنند. مرز، آخرین حد قلمرو زمینی، دریایی و هوایی هر کشور است.
همانطور که در سال ششم ابتدایی خواندید، ابتدا کشورها برای تعیین خطوط مرزی به توافق می رسند و سپس، طبق نقشه ترسیم شده از محل عبور خطوط مرزی، روی زمین علامت گذاری می کنند.
علت ارزش حقوقی و بین المللی مرزها: امروزه خطوط مرزی کشورها ارزش حقوقی و بین المللی دارند؛ زیرا محدوده های کشورهای هم مرز دراسناد سازمان ملل متحد ثبت می شود.
انواع مرز ها از نظر انطباق یا عدم انطباق با پدیده های طبیعی: 1. مرز های طبیعی «کوه ها ، رود ها ، دریاها» 2.مرز های غیرطبیعی (مصنوعی)
انواع مرزها از نظر پیدایش و شکل گیری: مرز های پیشتاز (قبل از سکونت ) ، مرز های تطبیقی ، مرز های تحمیلی
مرزهای هوایی