درسنامه کامل تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
تعداد بازدید : 3.76Mخلاصه نکات تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور - درسنامه شب امتحان تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور - جزوه شب امتحان تاریخ (1) ایران و جهان باستان نوبت اول فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
پیشینه پژوهش و دوره های تاریخ ایرانِ باستان
شرحی درباره ی پیشینه پژوهش در تاریخ ایرانِ باستان
در ابتدا مورّخان ایرانی بر پایه ترجمه خدای نامه های متعلق به دوران ساسانی و نیز داستان های شاهنامه فردوسی، تاریخ ایران در عهد باستان را می نوشتند. در واقع نوشته های آنان، ترکیبی از افسانه و واقعیت بود.
نکته:
1) مطالب مربوط به سلسله های پیشدادیان و کیانیان در دوران افسانه ای (اساطیری) آمیخته با افسانه های کهن بود، درباره اشکانیان مطالب، بسیار کم و محدود به بعضی اسامی بود؛ ولی در خصوص ساسانیان اطلاعات و آگاهی های تاریخی قابل توجهی وجود داشت.
2) امروزه سلسله های پیشدادیان و کیانیان به عنوان دوران افسانه ای (اساطیری) تاریخ ایران شناخته می شوند.
3) تاریخ بسیاری از اقوام و جوامع کهن از جمله تاریخ ایران زمین با افسانه و اسطوره آغاز می گردد.
4) آگاهی های تاریخی جدید درباره ی ایران باستان در نتیجه خوانده شدن خط های باستانی و کاوش های باستان شناسی به دست آمد. در دوره صفویه، تمایل و علاقه اروپاییان برای مسافرت به کشور ما و شناختِ تاریخ و فرهنگ آن دو چندان شد.
5) زمان محمدشاه قاجار یک انگلیسی به نام سِر هنری راولینسون موفق به خواندن خط میخی شد و سنگ نوشته داریوش هخامنشی را در بیستون ترجمه کرد.
6) پس از آن بود که، باستان شناسانی از فرانسه به کشور ما آمدند و در محوطه باستانی شوش به حفّاری و کاوش مشغول شدند.
7) بقایای کاخ اردشیر ساسانی در فیروزآباد استان فارس قرار دارد.
8) متن اصلی خدای نامه ها و ترجمه عربی آنها از بین رفته و چیزی از آن ها باقی نمانده است.
9) سنگ نوشته خشایارشاه هخامنشی واقع در شهر وان ترکیه ؛ رساله ای کوچک به زبان پهلوی در موضوع جغرافیا
10) کتاب تاریخی شهرهای ایران در دوره ساسانی در اواخر دوره ساسانی نوشته شده (شرحی آمیخته با افسانه درباره اردشیر یکم، بنیان گذار سلسله ساسانی است.)
دوره های تاریخ عصر باستان
1) پیشدادیان
2) کیانیان
3) اشکانیان
4) ساسانیان.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
افسانه ها
معنای افسانه، قصه، داستان یا اسطوره
این واژه ها اگرچه هرکدام معنای خاص و ریشه لغوی مخصوص خود را دارند، امّا تقریباً همگی به معنا و مفهوم داستان یا سرگذشت خیالی و غیر واقعی به کار می روند.
واقعیت یا عدم واقعیت افسانه ها
محققان درباره اینکه محتوای افسانه ها به کلّی غیر واقعی است یا نه، اتفاق نظر ندارند. بیشتر آنان بر این عقیده هستند که افسانه ها بر اساس واقعیت های تاریخی ساخته شده اند، امّا با گذشت زمان تغییر کرده و به شکل افسانه و اسطوره درآمده اند.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
نظر مورخان درباره سلسله های پادشاهی ایران باستان
شناخت مورّخان درباره سلسله های پادشاهی ایران باستان
مورّخان تا دویست سال پیش، تنها از تاریخ ساسانیان اطّلاع و شناخت نسبتاً خوبی داشتند و سلسله و شاهان اشکانی را تا حدودی می شناختند، امّا چندان شناختی از سلسله های ایلام، ماد و هخامنشیان نداشتند.
نظر ابتدایی مورخان درباره پاسارگاد
مورخان همچنین پاسارگاد، پایتخت کورش را به حضرت سلیمان پیامبر منسوب می نمودند و آرامگاه بنیان گذار سلسله هخامنشی را قبر مادر حضرت سلیمان می شمردند.
پایتخت هخامنشیان
مورّخان تا دویست سال پیش، چندان شناختی از سلسله های ایلام، ماد و هخامنشیان نداشتند و کورش و داریوش هخامنشی را نمی شناختند؛ از این رو، پارسه یا پرسپولیس، پایتخت هخامنشیان را به جمشید، پادشاه افسانه های ایران، نسبت می دادند و این مکان تاریخی را تخت جمشید می نامیدند.
باستان شناسی در دوران صفویه و قاجاریه
تحولات امر باستان شناسی در دوره صفویه
در آن زمان، نویسندگان و محققان اروپایی به واسطه نوشته های هرودت و ...، اخبار و آگاهی قابل توجهی درباره ایران باستان داشتند. به همین دلیل با کنجکاوی در جستجوی بناها و آثار تاریخی دوره هخامنشی به خصوص در فارس بودند.
تحولات امر باستان شناسی در دوره قاجاریه
با گسترش روابط ایران و اروپا در دوره قاجاریه، اروپاییان بیشتری به ایران آمدند و روز به روز بر تعداد بازدیدکنندگان خارجی از آثار و مکان های تاریخی (به خصوص تخت جمشید، پاسارگاد و شوش) افزوده شد. بدین گونه، زمینه برای انجام کاوش های باستان شناسی در ایران فراهم آمد.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
کاوش های باستان شناسی در ایران
روی آوردن فرانسه به کاوش های باستان شناسی در ایران
با خوانده شدن خط میخی (توسط یک انگلیسی در زمان محمّد شاه قاجار)، علاقه اروپاییان به فعّالیت های باستان شناسی در ایران بیشتر شد. دولت فرانسه اجازه حفّاری و سپس امتیاز انحصاری کاوش های باستانی را در سرتاسر ایران به دست آورد.
تحولات کاوش های باستان شناسی در سال 1306 ش
در سال 1306 ش، کاوش های باستان شناسی از انحصار فرانسویان خارج شد و باستان شناسان برجسته ای از کشورهای مختلف مانند ارنست هرتسفلد آلمانی و آرتور پوپ آمریکایی شروع به فعّالیت نمودند و دامنه کاوش های باستان شناسی وسیع تر شد. به تدریج نسلی از باستان شناسان زبده ایرانی پرورش یافتند و شروع بکار کردند.
نتایج و دستاوردهای کاوش ها و تحقیقات جدید
1) کمک کرد تا سلسله های پادشاهی بهتر و بیشتر شناخته شوند و امکان تشخیص تاریخِ واقعی از افسانه، تا حدودی فراهم آمد.
2) کاوش ها نشان داد که چندین هزار سال پیش از مهاجرت اقوام آریایی، ساکنان فلات ایران به یکجانشینی و کشاورزی روی آورده و تمدن نسبتاً پیشرفت های را بنیان نهاده بودند.
3) یکی دیگر از نتایج تحقیقات دو قرن گذشته، تقسیم بندی جدیدی بود که مورّخان از تاریخ ایران در دوره باستان ارائه کردند.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
دوران ها و منابع تاریخ ایران
دوران های تاریخ ایران
الف) دوران پیش از تاریخ
ب) دوران تاریخی:
1) پیش از آریایی ها
2) دوران حکومت آریایی ها (شامل: ایلام، ماد، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان.)
منابع تحقیقِ تاریخ
1) منابع دست اوّل یا اصلی (شامل نوشتاری+ غیر نوشتاری (ابزارها و ...)
2) منابع دست دوّم یا فرعی.
اقسام منابع دست اوّل
1) منابع نوشتاری
2) منابع غیر نوشتاری.
منابع غیر نوشتاری در تاریخ
این منابع، شامل تمامی آثار مادی و دست ساخته هایی می شود که از ایرانیان باستان بر جای مانده است. ابزارها، ظروف، اشیا و بقایای بناهای مختلف مانند کاخ ها، آتشکده ها، پل ها، آب بندها، کاروانسراها و... این منابع، منبع دست اوّل برای پژوهش در آن دوره به حساب می آیند.
برخی از منابع دست اول و فواید آن ها
ابزارها، ظروف، اشیا و بقایای بناها، کاخ ها، آتشکده ها، پل ها، آب بندها، کاروانسراها و ...جزء منابع دست اوّل هستند. این منابع، حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران باستان هستند و ابعاد مختلف دانش، فنون، مهارت ها و خلّاقیت های ایرانیان را در این عصر آشکار می نمایند.
اشیاء، آثار و بناهای باستانی
علت کلیدی بودن آثار و اشیای متعلق به دوران پیش از تاریخ در شناخت این دوره
زیرا در آن دوره خط اختراع نشده بود و ما فقط می توانیم به وسیله این اشیاء از گذشته آگاهی هایی بدست آوریم.
اطلاعات آثار و بناهای باستانی درباره گذشته
آثار و بناهای باستانی حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران باستان هستند و ابعاد مختلف دانش، فنون، مهارت ها و خلّاقیت های ایرانیان آن اعصار را روشن می سازد.
اطلاعات اشیا و ابزارهای باستانی درباره سازندگان و استفاده کنندگان این آثار
این اشیاء ابعاد مختلف دانش، فنون، مهارت ها و خلّاقیت های ایرانیان آن اعصار را روشن می سازد.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
منابع نوشتاری
علت نپذیرفتن تمام نوشته های مورّخان یونانی و رومی درباره ایران با توجه به روابط میان ایران با یونان و روم
زیرا مدت ها بین ایران با آن دو کشور جنگ و درگیری وجود داشته و محقّقان آن ها به احتمال زیاد درباره ی تمدن و مردمان ایران باستان نظرات درستی ندارند و نظراتشان مغرضانه است.
منابع نوشتاری در مطالعات تاریخی
منظور از منابع نوشتاری، تمامی انواع نوشتاری است که درباره رویدادهای تاریخی ایران در عهد باستان نگارش یافته اند و یا اینکه میتوان از آن ها اطلاعات و شواهد تاریخی به دست آورد.
برجسته ترین منابع نوشتاری
سنگ نوشته ها، گل نوشته ها، سالنامه ها و کتاب های تاریخی، ادبی، دینی و جغرافیایی.
اقسام منابع نوشتاری تاریخ ایران در عصر باستان
1) نوشته های ایرانی
2) نوشته های غیرایرانی.
مهم ترین منابع نوشتاری غیرایرانی
کتاب های مورّخان یونانی (هرودت و گزنفون) و رومی (پروکوپیوس) و تورات (بیشتردرباره کوروش هخامنشی(
شرحی درباره ی منابع نوشتاری ایرانی تاریخ ایران در عصر باستان
اگرچه ایرانیان باستان همچون یونانیان و رومیان در نوشتن کتاب های تاریخی موفق نبودند، امّا شواهد زیادی وجود دارد که ثبت و ضبط وقایع و حوادث مهم، مورد توجه آنها بوده است و دبیران مخصوصی به این کار اشتغال داشته اند. بنابراین، در ایرانِ باستان، هرچند وضعیت تاریخ نگاری مطلوب نبوده و مورّخان بزرگی پا به عرصه نگذاشته اند، امّا به گفته هرودت، ایرانیان از شعور و آگاهی تاریخی بالایی برخوردار بوده اند.
جزوات جامع پایه باستان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 1 تاریخ و تاریخ نگاری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 2 زمان و مکان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 3 باستان شناسی؛ در جست و جوی میراث فرهنگی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 4 پیدایش تمدّن؛ بین النهرین و مصر
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 5 هند و چین
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 6 یونان و روم
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 7 مطالعه و کاوش در گذشته های دور
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 8 سپیده دم تمدن ایرانی
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 9 از ورود آریایی ها تا پایان هخامنشیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 10 اشکانیان و ساسانیان
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 11 آیین کشورداری
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 12 جامعه و خانواده
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 13 اقتصاد و معیشت
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 14 دین و اعتقادات
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 15 زبان،علم و آموزش
جزوه جامع تاریخ (1) ایران و جهان باستان فصل 16 هنر و معماری
تاریخ نگاری و سنگ نوشته ها
یکی از دلایل ضعف تاریخ نگاری در ایران باستان
شاید یکی از دلایل این باشد که سنّت شفاهی، بسیار مقبول تر و پسندیده تر از سنت کتابت بوده است. علاقه و عادت به حفظ سینه به سینه مطالب در قرن ها و حتی هزاره ها، لزوم ثبت و نگارش آن ها را در درجه اهمیت کمتری قرار داده است.
سنگ نوشته ها و لوح های گِلی مهم ترین منابع نوشتاری دوره ی هخامنشیان هستند.
شرحی درباره ی سنگ نوشته ی بیستون
پنج ستون از سنگ نوشته بیستون که در حقیقت گزارشی تاریخی محسوب می شود، به شرح وقایع دوران آغازین فرمان روایی داریوش بزرگ و سرکوب شورش های نواحی گوناگون اختصاص دارد.
لوح های گِلی تخت جمشید
علاوه بر سنگ نوشته های تخت جمشید، بیش از سی هزار لوح گِلی به زبان ایلامی کشف گردیده که درباره اوضاع اقتصادی و اجتماعی و تشکیلات اداری دوره هخامنشیان مطالب ارائه می دهند.
آثار باقی مانده از دوره ساسانی و محتوای آن ها
آثار باقی مانده از دوره ساسانی
1) از دوره ساسانی تعدادی سنگ نوشته بر جای مانده است. (مثل سنگ نوشته شاپور یکم در کعبه زرتشت در نقش رستم که شرح جنگ های این پادشاه با رومیان را بازگو می نماید.)
2) همچنین در این دوره، کتاب هایی در موضوع های تاریخی، دینی، ادبی و جغرافیایی نگارش شده که برخی از آنها از بین رفته و برخی به جا مانده اند.
3) خدای نامه ها از مهم ترین نوشته های تاریخی ساسانی بودند و در واقع تاریخ عمومی سرزمین و مردم ایران از آغاز آفرینش تا اواخر حکومت ساسانی بودند.
خدای نامه ها
خدای نامه ها از مهم ترین نوشته های تاریخی دوره ساسانی به شمار می روند و در واقع تاریخ عمومی سرزمین و مردم ایران از آغاز آفرینش تا اواخر حکومت ساسانی بودند.
محتوای خدای نامه ها
محتوای خدای نامه ها، آمیخته با افسانه و قصّه های کُهَن بوده و مطالب دوره ساسانی آنها با واقعیات تاریخی انطباق دارد.
مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران
پوشش تمام محتواهای درسی پایه باستان- آزمون آنلاین تمامی دروس پایه باستان
- گام به گام تمامی دروس پایه باستان
- ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه باستان
- گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه باستان
- فلش کارت های آماده دروس پایه باستان
- گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه باستان
- آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه باستان
کاملا رایگان
+500 هزار کاربر
همین حالا نصب کن
نگارش در تاریخ ایران و باستان و منابع دست دوم در تاریخ
نحوه نگارش تاریخ ایران و باستان
در قرون نخستین هجری مورّخان مسلمان ایران مانند طبری، دینوری و... با استفاده از ترجمه هایی که از خدای نامه ها به عربی شده بود، اقدام به نگارش تاریخ ایران باستان کردند. این نوشته ها تا دویست سال پیش همچنان منبع اصلی مطالعه و شناخت تاریخ ایران باستان بودند.
منابع دست دوم در تاریخ
منابع دست دوم یا تحقیقات عمدتاً شامل انواع مختلفی از کتاب ها، مقاله ها، پایان نامه های تحصیلی و طرح های پژوهشی می شود که در دویست سال اخیر توسط محققان، اعم از مورّخان و باستان شناسان و زبان شناسان ایرانی و غیر ایرانی نوشته شده است.