گام به گام سؤالات متن صفحه 31 درس نمونه های فرهنگ جهانی 2 جامعه شناسی (2)

در درس گذشته با استعمار غربی و صورت های مختلف آن آشنا شدید. فرهنگ اسلامی و استعمار غربی چگونه با هم مواجه شدند؟ استعمار غربی چه تاثیری بر فرهنگ اسلامی گذاشت و در فرهنگ اسلامی با استعمار غربی چه برخوردی داشت؟

تقابل میان اسلام و غرب ریشه در تاریخ دارد؛ اسلام از همان بدو تولد یعنی پس از قرن هفتم میلادی، چالشی سخت برای دولت های مسیحی محسوب می شد. در آن دوران، انتقال اندیشه و فناوری از جانب مشرق به غرب بود. در قرن ششم، اعراب مغربی به فتوحات گسترده ای در اسپانیا و حتی فرانسه نایل آمدند. که این فتوحات، آتش جنگ ها را تا سال ها شعله ور کرد.

متعاقب این جنگ ها، اسلام به تدریج از دروازه های اروپا به عقب رانده شد. اما در دوران معاصر، وضع به گونه ای دیگر است. از دوران انقلاب صنعتی در اروپا تا کنون موازنه قوا به نحو، چشم گیری به نفع غربی ها بوده است. انقلاب صنعتی و شکوفایی علم و دانش، اروپاییان و غرب را در قرن هجدهم به سوی برترین قدرت صنعتی– نظامی سوق داد. و اغلب ملل اسلامی را تحت یوغ استعماری خویش بردند.

واکنش تمدن اسلامی نسبت به غرب: هجوم همه جانبه اروپائیان به خاورمیانه در قرن نوزدهم، موجب پیدایش واکنش های متعددی در منطقه شد. که به طور عمده در قالب اصلاح طلبی و ملی گرایی اسلامی بود. از قرن نوزدهم به بعد، مبارزه با استعمار غرب از دغدغه های تمدن اسلامی بوده است. ملت های مسلمان خود را از همه سو آماج حملات غرب می دیدند. تهاجم نظامی از سوی رژیم صهیونیستی و تهاجم فرهنگی از سوی غرب.
برای شناخت دنیای امروز کشورهای اسلامی و نوع نگاه آنها به تعامل و برخورد با دنیای غرب و میزان تاثیر پذیری آنها از مدرنیته غربی، باید در دل تاریخ رفت. از این رو شناخت سیاست های سه امپراتوری اسلامی یعنی عثمانی، صفوی و گورکانی مهم است. از بین این سه امپراتوری ها، گورکانیان بیشتر از بقیه به اروپائیان نزدیک شدند. در مقابل، عثمانی شیوه اداری بومی خویش را تا قرن بیستم ادامه داد. البته از غرب، تقلید هایی هم در شیوه پوشش، زندگی و معماری و مؤسسات آموزشی داشتند.