گام به گام قلمروزبانی صفحه 19 درس از آموختن، ننگ مدار فارسی (1)

1) معنی واژه های مشخص شده را بنویسید.

کتابی که در او « داد » سخن آرایی توان « داد »            سعدالدّین وراوینی

عشق شوری در « نهاد » ما « نهاد »                             فخرالدّین عراقی

2) در متن درس، سه گروه کلمۀ متضاد بیابید.

3) به عبارت های زیر توجّه کنید:

الف) هم نشین نیک بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از هم نشین بد.

ب) آرزو گفت: «از نمایشگاه کتاب چه خبر؟»

در عبارت «الف»، فعل جملۀ دوم ذکر نشده است امّا خواننده یا شنونده از فعل جملۀ اوّل می تواند به فعل جملۀ دوم، یعنی «ا ست» پی ببرد. در این جمله، حذف فعل به «قرینۀ لفظی» صورت گرفته است.

در عبارت « ب »، جای فعل « داری » یا « دارید » در جملۀ دوم خالی است امّا هیچ نشانه ای در ظاهر جمله، شنونده را به وجود فعل راهنمایی نمی کند. تنها از مفهوم عبارت می توان دریافت که فعل « داری » یا « دارید » از جملۀ دوم حذف شده است؛ در این جمله، حذف به « قرینۀ معنوی » صورت گرفته است.

هریک از اجزای کلام در صورت وجود قرینه می تواند حذف شود. اگر حذف به دلیل تکرار و برای پرهیز از تکرار صورت گیرد، آن را «حذف به قرینۀ لفظی» گویند. امّا اگر خواننده یا شنونده از مفهوم سخن به بخش حذف شده پی ببرد، «حذف به قرینۀ معنوی» است.

در کدام جملۀ متن درس، حذف صورت گرفته است؟ نوع آن را مشخّص کنید.

4) جدول زیر را کامل نمایید (با حفظ شخص)

1) داد اول : انصاف، دهش، عدالت، عدل         داد دوم : به معنی فعل از مصدر دادن – اداکردن

نهاد اول: به معنی سرشت و طبع            نهاد دوم : به معنی فعل - قرار دادن

2) 1- غم و شادی

2- حق و باطل

3- امیدوار و ناامید

4- ایمن و ناایمن

3) نومیدی را در امید، بسته دان و امید را در نومیدی

فعل بسته دان در پایان جمله به قرینه لفظی حذف شده است.

4) پاسخ به صورت زیر خواهد بود: