درسنامه کامل جغرافیا (3) فصل 6 مدیریت مخاطرات طبیعی

به فرایندهایی مانند زلزله و سیل مخاطرات طبیعی می گویند. اصولا هرگونه عامل محیطی که سالمتی و حیات انسان ها و موجودات زنده را تهدید کند یا به اموال و دارایی های انسان ها خسارت وارد آورد، مخاطره است.

بحران پیشامدی است که به صورت ناگهانی و گاهی شدید رخ می دهد و به وضعیت خطرناک و ناپایدار برای فردیا جامعه می انجامد.

پیامدهای وقوع بحران های طبیعی:

بحران باعث به وجود آمدن شرایطی می شود که برای برطرف کردن آن نیاز به اقدامات اساسی و فوری و فوق العاده است. مخاطرات طبیعی مانند زلزله وسیل و ... می توانند بحران به وجود بیاورند.

مدیریت مخاطرات طبیعی:

مدیریت مخاطرات، کلیه اقداماتی است که به کمک آنها بتوان از بروز حوادث ناگوار پیشگیری کرد یا در صورت بروز آن حوادث، بتوان آثار آنها را کاهش داد و شرایط الزم برای امداد رسانی سریع و بهبود اوضاع را فراهم کرد. مدیریت مخاطره در سه مرحله، یعنی قبل از وقوع، حین وقوع و بعد از وقوع مخاطره صورت می گیرد.
مسئولیت مدیریت بحران درکشور:
در کشور ما مسئولیت مدیریت بحران بر عهده »سازمان مدیریت بحران« وابسته به »وزارت کشور« است.در همه استان ها اداره کل مدیریت بحران وجود دارد که زیر نظر استانداری آن استان فعالیت می کند.
وظایف سازمان مدیریت بحران کشور:
این سازمان که بخشی از فعالیت های آن مر بوط به مخاطرات طبیعی است، وظیفه آمادگی و پیشگیری از بحران ها، مدیریت آنها و ارائه کمک های اولیه به آسیب دیدگان و ساماندهی و بازسازی مناطق آسیب دیده را به عهده دارد و در انجام وظایف خود از کلیه ظرفیت های موجود مانند وزارتخانه ها و سازمان های دولتی و نیروهای نظامی و انتظامی و سازمان های امدادی و ...کمک می گیرد و فعالیت های آنها را برای مقابله با بحران هماهنگ می کند.

به طورکلی زمین لرزه ها غیرقابل پیش بینی هستند اما انسان تلاش می کند بتواند این حادثهٔ ناگوار را پیش بینی کند. اگر از بزرگ ترها بپرسید که چه علائمی قبل از زمین لرزه می تواند ما را از خطر آن آگاه کند، ممکن است پاسخ بدهند که در زمان های نزدیک به وقوع آن جانوران واکنش هایی غیر عادی از خود نشان می دهند؛ برای مثال، سگ ها بی وقفه پارس می کنند یا موش ها از لانه هایشان فرار می کنند. علت این امر نیز تفاوت در حساسیت حواس جانوران نسبت به انسان است.

شانه های وقوع زمین لرزه:

الف) کاهش لرزش های کوچک زمین در راستای گسل ها:

این لرزش ها را فقط دستگاه های حساس لرزه نگار می توانند ثبت کنند. زمانی که این لرزش ها متوقف شوند، امکان تجمع انرژی بیشتر می شود و ممکن است در اثر تخلیهٔ یکبارهٔ انرژی، زمین لرزهٔ شدیدتری رخ دهد.
ب) تغییر در آب های زیرزمینی:

پیش از وقوع زمین لرزه ممکن است در اثر فشار بر لایه های پوستهٔ زمین، سطح آب زیرزمینی (در چاه ها، چشمه ها و قنات ها) بالا یا پایین برود یا ترکیب شیمیایی آنها تغییر یابد. همهٔ اینها می توانند نشانه هایی از وقوع احتمالی زلزله باشند.
پ) بررسی تغییر اندازهٔ فاصله بین شکستگی های پوستهٔ زمین:

به وسیلهٔ دستگاه های دقیق و عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای، راه دیگری برای پیش بینی احتمالی وقوع زلزله است.
ت) امروزه با استفاده از وسایل پیشرفته مانند سیستم های هشدار لرزه ای می توان علائم را قبل از وقوع زلزله دریافت و وقوع آن را اطلاع رسانی کرد.

مدیریت زمین لرزه در قبل از وقوع زمین لرزه:

ساختمان ها باید مقاوم سازی شوند و اصول طراحی و مهندسی ساختمان و مقررات مربوط به آنها رعایت گردد.
از ساختن سکونتگاه ها و مراکز فعالیت انسانی و شهرها دراطراف مناطقی که گسل ّهای فعال دارند، جلو گیری شود.
مراکز امداد و نجات و پناهگاه ها و چادرها و لوازم اضطراری متناسب با تمرکز جمعیت در مناطق مختلف توزیع و تأسیس شود.
راهکارهای مقابله با زمین لرزه برای گروه های مختلف مردم به روش های مختلف آموزش داده شود (آموزش همگانی).
در سطح خانه، مدرسه و محل کار نیز کارهای زیر را انجام می دهیم:
نقاط امن پناه گیری را در خانه، مدرسه، محل کار و ... شناسایی کنیم .
قفسه های کتاب و اشیا و گلدان های آویز، لوله آبگرمکن و ... وسایلی که ممکن است با لرزش سقوط کنند را محکم کنیم.
کیف کمک های اولیه تهیه کنیم و آن را در محل مناسب قرار دهیم.

مساکن روستایی وشهری در زمان وقوع زمین لرزه:

در زمان وقوع زلزله، مساکن روستایی بیش از ساختمان های شهری آسیب می بینند. زیرا مصالح به کار رفته در ساختمان های شهری نسبت به سکونتگاه های روستایی از مقاومت بیشتری برخوردارند.ساختمان هایی که براساس اصول مهندسی ساخته می شوند درزمان وقوع زلزله کمتر آسیب دیده و تلفات انسانی خیلی کمتری به دنبال دارند.

بهتر است در زمان وقوع زمین لرزه خونسردی خود را حفظ کنیم و ازساختمان های بلند فاصله گرفته و به زمین های باز پناه ببریم و چنانچه داخل ساختمان هستیم بهتر است در محل مناسب و امن در ساختمان پناه بگیریم. برای مثال کنار ستون های اصلی ساختمان یاگوشه دیوارها از پنجره ها و دیوارهای داری پنجره و شیشه فاصله بگیرید. برای محافظت بدن از سقوط اجسام می توانیم به زیر میزهای چوبی محکم پناه برده و برای جابه جا نشدن میز باید پایه های ان را محکم بچسبیم.
هنگام وقوع زمین لرزه بعد از پناه گرفتن باید با دو دست از سر خود مواظبت کرده و نباید محل پناهگاه را کنیم.
از پله و آسانسور استفاده نکنیم.
اگر در خیابان هستیم از ساختمانهای بلند و تیرهای چراغ برق و تابلوی مغازه ها فاصله بگیریم و اگر درحال رانندگی هستیم خورورا در کنار خیابان یا جاده و دور از ساختمان های بلند یا تیرهای برق و متوقف کنیم و تا پایان زمین لرزه در خودرو بمانیم.

مهم ترین مشکلات پس از وقوع زمین لرزه و تاثیرات آن:

آنچه در اغلب زلزله ها سبب خسارت می شود و تلفات انسانی را بیشتر می کند، ویرانی ناشی از خود زلزله نیست بلکه مشکلاتی است که پس از وقوع زلزله رخ می دهد؛ برای مثال، آتش سوزی ها، انفجار لوله های گاز، لغزش های زمین، پس لرزه ها، اتصال کابل های برق.

پس از وقوع زمین لرزه باید مواظب پس لرزه ها باشیم، ساختمان های نیمه مخروبه ممکن است در پس لرزه ها فروبریزند.
باید سریعا برق و شیرهای آب و گاز را بسته و محل را ترک کنیم.
تا حد ممکن بر روی آوار حرکت نکنیم چون امکان دارد افرادی زیر فضای خالی آوار وجود داشته باشند که حرکت ما باعث ریزش آوار بر روی آنها شود.
اسکان موقت زلزله زدگان و برپا کردن چادرهای امداد و استقرار مراکز درمانی در مناطق مناسب و رسیدگی به مصدومان باید باسرعت و دقت انجام شود. درصورت نیاز با رعایت نظم و هماهنگی به نیروهای امدادی و به آسیب دیده ها یا گیرافتاده ها کمک کنیم.
از آنجایی که در بحران های شدید و زلزله های بزرگ، کمک رسانی از توان دولت به تنهایی خارج است، تقویت فرهنگ نوع دوستی و همیاری مردمی کمک زیادی به حل مشکلات مناطق زلزله زده می کند.

علل افزایش خسارت ناشی از سیلاب ها در کشور:

توسعه سکونتگاه ها و ساخت و سازها در حریم سیل گیر رودخانه ها
از بین بردن پوشش گیاهی
توسعه و تغییر کاربری اراضی به طور نامناسب
دخل و تصرف در بستر و حریم رودخانه ها و دشت های سیلابی

مدیریت پیش از وقوع سیلاب:

الف) روش های سازه ای
ب) روش های غیرسازه ای

الف) روش های سازه ای:

در این روش ها قبل از وقوع سیل، شدت جریان سیل براساس روش های هیدرولوژی محاسبه و تخمین زده می شود. سپس با به کارگیری روش های مهندسی با احداث سازه های مناسب نسبت به هدایت، انحراف و یا مهار سیل اقدام نمایند.

مهم ترین روش های سازه ای درمدیریت سیل:

اصلاح بسترهای رودخانه ها
ایجاد کانال های انحرافی
ایجاد دیواره های مهار کننده و پایدارکننده
احداث سدهای ذخیرهای یا هدایت کننده
اصلاح شیب آبراهه ها
نصب میله هایی حریم سیل گیر 

نصب میله هایی حریم سیل گیر:

در سال های اخیر از سوی استانداری هر استان برای رودخانه هایی که سیل خیز هستند با نصب میله هایی حریم سیل گیر تعیین کرده اند. وبرای تعیین حریم سیل گیر یک رودخانه با انجام محاسبات آماری بر اساس آبدهی گذشته یک رودخانه (حداقل ۳۵سال( بالاترین سطحی را که احتمال دارد آب رودخانه در آینده در حین وقوع یک سیل دربرگیرد درنظر می گیرند (معمولا 100 سال که به آن دوره بازگشت 100 ساله می گویند). در حریم سیل گیر تعیین شده در اطراف رودخانه اجازه ساخت و ساز داده نمی شود.

ب) روش های غیرسازه ای:

این روش ها علاوه بر اینکه تأثیرات منفی کمتری بر محیط زیست دارند، در دراز مدت مفیدتر بوده و بسیار کم هزینه تر هستند.

مهمترین روش های غیرسازه ای:

اجرای روش های آبخیز داری و تقویت پوشش گیاهی حوضه و نفوذ دادن آب باران در حوضه ها.
تعیین حریم توسعه برای رودخانه ها، تعیین محدوده های سیل گیر و نقشه های حریم سیل گیری و پرهیز از ساخت و ساز در محدوده سیل گیر.
ایجاد پایگاه های نجات و امداد در مناطق سیل خیز.
نصب دستگاه های هشداردهنده سیل در مناطق سیل خیزاطالع رسانی به موقع به مردم این مناطق.

مکان یابی برای اسکان موقت و برپا کردن چادرهای امداد واستقرار
مراکز درمانی در مناطق دور از دسترس سیلاب برای رسیدگی به مصدومان
مرمت فوری راه های ارتباطی برای دریافت خدمات و امداد وتجهیزات موردنیاز پس از سیلاب توزیع امکانات و تجهیزات موردنیاز مصدومین به ویژه استقرار تانکر های آب آشامیدنی بهداشتی برای جلوگیری از شیوع بیماری ها ی عفونی

مقایسه گستره زمین لغزش ها با زمین لرزه:

گستره زمین لغزش ها بسیار کمتر از مخاطراتی مانند زمین لرزه است. یعنی عرض و طول اغلب توده های لغزشی کمتر از یک کیلومتراست بنابراین خسارات آن خیلی فراگیر نیست. با این وجود ضررهای ناشی از آن باید به حداقل کاهش یابد. از این رو نیازمند اقدامات مدیریتی در سه مرحله است یعنی قبل از وقوع، حین وقوع و بعد از وقوع زمین لغزش است.

مراحل مدیریت زمین لغزش:

الف) اقدامات قبل از وقوع زمین لغزش:
برای ساختمان سازی باید از شیب های تند، لبه های پرتگاهی، کناره های پرشیب رودخانه ها و دامنه های پر شیب دره ها پرهیز کرد.
قبل از ساخت و ساز در سطوح شیب دار، مطالعات خاک شناسی و پایداری زمین انجام پذیرد.کارهای ایمن سازی مانند مقاوم سازی لوله های انتقال انرژی، پایدارسازی سطوح شیب دار و نظایر آن انجام پذیرد.

ب) اقدامات حین وقوع زمین لغزش:
باید به سرعت از مسیر لغزش و جریان گل و الی خارج شد.
به سازمان های امداد و نجات اطالع رسانی نمود و به کسانی که برای ترک محل به کمک نیازدارندامدادرسانی کرد.

پ) اقدامات بعد از وقوع زمین لغزش:
تعمیر و بازسازی منطقه به ویژه در صورت تخریب تأسیسات زیربنایی مثل خطوط آب، برق و گاز.
شبکه زهکشی سطح توده لغزشی ساماندهی شود به طوری که نفوذپذیری آن کاهش یابد. زیرا اصلاح و مرمت شبکه زهکش یسطح لغزش باعث می شود که نفوذ آب باران کاهش یافته وبه سرعت تخلیه شود.
لازم است استعداد مجدد لغزش دوباره ارزیابی شود تا ازخطرات آتی پیشگیری به عمل آید.

وضعیت خشکسالی درکشور:

ایران کشور پهناوری است که میانگین بارندگی ساالنه آن حدود 224 تا 27۵ میلیمتر است، در حالی که میانگین بارندگی خشکی های زمین 800 میلیمتر است. بخش وسیعی از کشورما در قلمرو آب وهوای خشک جهان قرار می گیرد. حدود 10 درصد از سطوح کشاورزی کشور بارندگی بیش از 500 میلیمتر در سـال دارنـد (نیاز به آبیاری ندارند) و 90درصد باقیمانده نیازمند آبیاری هستند.

مهم ترین عامل تهدید کشور:

برخلاف بخش های اقتصادی دیگر، مانند صنعت و خدمات، در بخش کشاورزی مهمترین عامل تهدید کننده خشکسالی اسـت.
مهمترین راهکارها در مدیریت خشکسالی:
صرفه جویی در مصرف آب و پرهیز از مصرف بی رویه آب های سطحی و زیرزمینی موجود
افزایش راندمان آبیاری در کشاورزی و استفاده از روش های آبیاری تحت فشار
پرهیز از کشت محصولاتی که به آب زیاد نیاز دارند و کاشت گیاهان مقاوم به خشکی و محصولاتی که به آب کمتری نیاز دارند
جمع آوری و ذخیره سازی آب باران به روش های مختلف
تغذیه مصنوعی سفره های آب زیرزمینی
مدیریت آبخیزداری و حفاظت از مراتع و پوشش گیاهی و کنترل فرسایش خاک
مدیریت فاضلاب ها و پساب ها و استفاده مجدد از آب

در سال های اخیر انتقال ابیاری کشاورزی از سطحی به زیر زمینی واستفاده از لوله های تراوش کننده بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این روش لوله ها تراوا در زیززمین درناحیه ریشه قرار گرفته و توسط این لوله های زیرزمینی تراوا آب وکود وسم واکسیژن مستقیما در اختیار ریشه گیاه قرار می گیرد.کل سیستم مانن روش آبیاری قطره ای ست منتها در این روش به جای الترالهای حامل قطره چکان ها یا روزنه ها، لوله های تراوا (تراوش کننده) در زیر زمین ودرناحیه ریشه گیاه قرار می گیرد.

مزایای آبیاری زیر زمینی:

صرفه جویی در مصرف انرژی (6 بار تا 8 بار)
صرفه جویی در مصرف کود وسم (تا 50 درسد)
عدم نیاز به تسطیح
مصونیت لوله های تروا از گرما وسرما
افزایش محصول ( تا دو یا سه برابر گزارش شده است)
صرفه جویی در مصرف آب
از بین رفتن تدریجی علف های هرز درباغات
جلوگیری از شیوع آفات
قابل کنترل واتوماتیک
قابل اجرا بودن در باغات وحتی گلدان های منازل
کاهش آلودگی زیست محیطی
مصونیت از آسیب وسرقت
عدم مزاحمت برای ماشین آلات وکارگران

عبارت است از روشی که در آن آب از لوله هایی در مزرعه جریان پیداکرده و سپس وارد قسمتی به نام آبپاش می شود در موقع خروج از آن قطرات آب در هوا پخش می شود وبه صورت باران بر روی خاک می ریزد. آبیاری بارانی دارای روش ها ودستگاه های مختلفی می باشد که با توجه به وضعیت اقتصادی، پستی وبلندی زمین، وجود و یا عدم وجود نیروی انسانی لازم ومقدار آب مورد نیاز ، انواع سیستم های آبیاری بارانی طراحی و اجرا می شود.

انواع دستگاه های آبیاری قطره ای عبارتند از:
دستگاه آبیاری غلتان، دستگاه آبیاری عقربه ای، دستگاه آبیاری قرقره ای (سنترپیوت)، روش کلاسیک

مزایای آبیاری بارانی:

توزیع به موقع وبه اندازه یکنواخت آب، کود و سم
صرفه جویی در مصرف آب وافزایش راندمان تا %75
نیاز کمتر به نیروی انسانی
آبیاری با منابع کم آبی (در آبیاری سطحی مقدور نمی باشد)
جلوگیری از رواناب و فرسایش خاک
امکان آبیاری اراضی شیب دار (بدون تسطیح)
افزایش عملکرد محصول وبهبود کیفبیت آن
امکان آبیاری در خاک های کم عمق که امکان تسطیح وجود ندارد
قابل اندازه گیری بودن دقیق مقدار آب مصرفی
قابل استفاده بودن در اهداف دیگر (مثل جلوگیری از یخبندا، سرما زدگی درختان ، خنک کردن محیط گیاه درهوای گرم)

آبیاری قطره ای عبارت است از روشی که طی آن آب با فشار کم از روزنه یا قطره چکان از شبکه خارج و به صورت قطره ای پای بوته یا درخت، ریخته می شود. فشار لازم در این سیستم به وسیله پمپ یا اختلاف ارتفاع تأمین می شود. این سیستم شامل قسمت های مختلف از جمله قسمت تأمین فشار وکنترل مرکزی (پمپ، دستگاه های تصفیه آب شامل سیکلون و فیلتر شنی، مخزن کود ومواد شیمیایی) لوله های اصلی وفرعی و قطره چکان ها می باشد. در این روش این امکان به وجود می آید تا عمل آبیاری نا جد رفع نیاز آبی گیاه انجام شود و به میزان زیادی از اتلاف آب به صورت نفوذ عمقی ، ایجاد رواناب وتبخیر کاسته می شود. این روش بیشتر در باغات مورد استفاده قرار می گیرد ولی اخیراً از این سیستم تیپ برای گیاهان ردیفی از جمله چغندر قند، ذرت و حتی پنبه مورد استفاده قرار گرفته ودرکشور ما نیز به صورت موفقیت آمیزی توسعه پیدا کرده است.

مزایای آبیاری قطره ای:

از بین رفتن مشکلات علف های هرز وهزینه مبارزه با آن

صرفه جویی در مصرف آب وافزایش راندمان تا %90
عدم نیاز به تسطیح
نیاز به نیروی انسانی کمتر
توزیع به موقع واندازه آب وکود
افزایش عملکرد محصول
بهبود کیفیت محصول وبازار پسندی آن
قابل اتوماتیک بودن سیستم آبیاری
ضرورت توسعه روش های آبیاری تحت فشار
توسعه اراضی آب کشور با توجه به کمبود منابع آب موجود جز از طریق صرفه جویی در مصرف آب موجود امکان پذیر نمی باشد. افزایش سطح زیر کشت از طریق صرفه جویی در مصرف آب وبالا بردن راندمان آبیاری می تواند مورد توجه قرار گیرد.

کاربرد سنجش از دور در مطالعات جغرافیایی:

تعریف سنجش از دور:
سنجش از دور، دانش و فن جمع آوری اطلاعات از پدیده های سطح زمین به طور غیر مستقیم با استفاده از سنجنده ها و پردازش اطلاعات دریافت شده است.
عوامل تحول درعلم سنجش از دور:
در گذشته از عکس برداری های هوایی توسط بالون ها و هواپیماهادر نقشه برداری و مطالعه پدیده های روی زمین و تغییرات آن ها فراوان استفاده می شد. به تدریج با پیشرفت در فن آوری های ماهواره ای و فن آوری های رایانه ای وورود اطلاعات رقومی (دیجیتال) و پردازش توسط آن ها تحول بزرگی در سنجش از دور پدید آمد.

امواج الکترومغناطیس:

به طور کلی سطح زمین بخشی از پرتوهایی را که از منابع گوناگون مانند خورشید دریافت می کند به صورت امواجی بازتاب می دهد که به آن امواج الکترو مغناطیس گفته می شود.
روش ذخیره و پردازش و نمایش اطلاعات از سطح زمین:
امروزه می توان با استفاده از دریافت بازتاب های طیف الکترو مغناطیسی پدیده های سطح زمین بوسیله سنجنده ها، اطالعاتی را از سطح خشکی ها و دریاها ذخیره و پردازش نمود و نمایش داد.

تاکنون ده ها ماهواره از سوی کشورهای مختلف جهان و با اهداف متفاوت از جمله اهداف نظامی، هواشناسی، مخابراتی، منابع زمینی ونظایر آن در جو زمین و باالتر از آن قرار داده شده اند. این ماهواره ها توسط دستگاه های سنجنده خود در حال رصد و برداشت اطالعات زمینی هستند.

ماهواره های منابع زمینی لندست:

این نوع ماهواره ها تقریبا هر 16 روزیک بار به دور کره زمین می چرخند وبنابر این در طول این 16 روز ازتمام سطح زمین تصویر برداری می کنند.
تصاویری که ماهواره ها از سطح زمین برداشت می کنند در زمینه های مختلف از جمله مطالعات انرژی (نفت، گاز، معادن) و منابع طبیعی (کشاورزی جنگلداری، مرتع ، مدیریت سواحل)، هواشناسی و مطالعات جوی، مطالعات توسعه شهری، مطالعات زیست محیطی، مخاطرات طبیعی و سایرموضوعات جغرافیایی کاربرد دارند و روز به روز کار برد آنها در حال گسترش است.

دستگاه سنجنده ماهواره:

دستگاه های سنجنده نصب شده بر روی ماهواره ها قادر هستند بازتاب پدیده های سطح زمین را در طیف های مختلف الکترومغناطیس دریافت کنند.

انواع طیف های الکترومغناطیسی:

طیف های مرئی:
بخش کوچکی از این طیف ها مرئی و قابل رویت بوده و توسط چشم انسان قابل دریافت است. در واقع اشیایی که روزمره می بینیم در محدوده طیف مریی ساطع شده از اشیاء است.
طیف های نامرئی:
اما سنجنده های ماهواره ها قادر هستند طیف های نامرئی مانند مادون قرمز (فروسرخ)، ماوراء بنفش (فرا بنفش)، رادار و امواج ماکروویو را نیز دریافت و ثبت نمایند. بنابراین برخی ازپدیده های سطح زمین که برای چشم انسان قابل مشاهده نیست به صورت تصاویر رقومی (دیجیتالی) ماهواره ای قابل ثبت و نمایش هستند.

مهم ترین پدیده های نامرئی:
پدیده های نامرئی مانند انرژی زمین گرمایی، گازهای موجود در جو، جریان هایی هوایی، رطوبت موجود در جو و حتی پدیده هایی مانند آفات و بیماری های گیاهی و نظایر آن نیز قابل شناسایی است.

روش تهیه تصاویر ماهواره ای:

طیف های مختلف بازتاب شده (مرئی ونامرئی) از سطح زمین توسط سنجنده های ماهواره ای به صورت رقومی دریافت و ثبت می شود. سپس این داده های رقومی به ایستگاه های زمینی مانند گیرنده های موجود در سازمان فضایی ایران ارسال می شود. درمرحله بعد داده های رقومی دریافت شده توسط نرم افزار های رایانه ای پیشرفته تحلیل شده و تبدیل به تصاویر مورد نیاز می شود.
نوع طیف های نرم افزار گوگل ارث:
تصاویر قرار داده شده در نرم افزار گوگل ارث اغلب در طیف مرئی تهیه شده اند و پدیده هایی را نشان می دهند که در سطح زمین قابل مشاهده با چشم است.

در عکس بالا، تصاویر ماهواره ای تهران و اطراف نشان داده شده است.

استفاده از سنجش از دور در مطالغات مخاطرات طبیعی:

می توانیم جایه جایی مواد سطح دامنه ها و حرکت توده های زمین لغزش را به طور دقیق یعنی در حد سانتیمتر اندازه گیری کنیم. این تصاویر در سایر زمینه ها مانند مخاطره فرونشست، سیل و زمین لرزه نیز کاربرد دارند.
از طریق تصاویر ما قادر خواهیم بود جهت حرکت سامانه های باران زا و زمان دقیق رسیدن آن را در هر منطقه ای حداقل چند روزقبل پیش بینی کنیم. سپس با استفاده از تصاویر ماهواره های منابعزمینی می توان حدود سیل گیر رودخانه ها را تعیین کنیم . همچنین از طریق تصاویر تهیه شده توسط سنجنده ماهواره ای، می توان دستورالعمل های دقیقی برای تعیین حریم فعالیت های انسانی و مرزاستقرار سکونتگاه ها را در اطراف رودخانه ها تدوین نمود.
می توان از طریق تصاویر ماهواره ای موقعیت گسل های لرزه خیز را شناسایی نموده و با استفاده از تصاویر رادارای تغییرات دوره ای آنها را پایش نمود. معموالً خطوط گسلی مهم به واسطه انرژی عظیمی که در امتداد آنها نهفته است قبل از وقوع زمین لرزه دچارتنش می شوند. تنش های موجود موجب تولید گرما در امتداد خط گسل می شود. از این رو تصاویر حرارتی ماهواره ای قادر هستنداین تغییرات دمایی را در اطراف خطوط گسل ثبت نموده و هشدارهای لازم را بدهند.

با مقایسۀ زمانی تصاویر ماهواره ای می توان تغییرات محیطی را در زمان های متوالی بررسی کرد و مناطق در معرض مخاطره را شناسایی نمود.
تصویر ماهواره ای سمت چپ قسمتی از مسیر رود بزرگ می سی سی پی را 15 روز پیش از وقوع سیلاب بزرگ سال 1993 نشان می دهد. در تصویر سمت راست وقوع سیلاب و زمین های تحت پوشش سیلاب نشان داده شده است.