درسنامه کامل مطالعات اجتماعی هشتم فصل 11 ورود اسلام به ایران

اوضاع ایران در آستانه حمله اعراب مسلمان:

1. رقابت و دشمنی در درون دربار ساسانی
2. وجود نظام طبقاتی، بی عدالتی و تبعیض های اجتماعی و مالیات های سنگین
3. شورش های فرماندهان و دخالت های آنها در رقابت های سیاسی
4. بر اثر طغیان رودهای دجله و فرات، زمین ها و مزارع حاصلخیز از بین رفته بود.

نبرد قادسیه :

ارتش ساسانی در نبرد قادسیه از سپاه مسلمانان که روحیه بالاتر و انگیزه بیشتری داشت شکست خورد.

در این جنگ، رستم فرخزاد فرمانده سپاه ساسانی کشته شد و مدتی بعد تیسفون پایتخت ساسانیان با گنجینه ای از غنائم به تسخیر اعراب در آمد.

سقوط سلسله ساسانی:

در نبردی که در نهاوند رخ داد، ضربه نهایی بر پیکر ارتش ساسانی وارد شد، به طوری که یزدگرد سوم، آخرین پادشاه ساسانی، دیگر نتوانست سپاهی را برای مقابله با اعراب مسلمان گردآوری کند.

پس از جنگ نهاوند، شهرها و ولایات ایران یکی پس از دیگری به تصرف اعراب در آمدند و سرانجام با ورود اعراب به خراسان، یزدگرد سوم به دست آسیابانی در مرو به قتل رسید و سلسله ساسانی پس از چهارصد سال فرمانروایی به پایان رسید.

اوضاع ایران در دوره خلافت امویان (بنی امیه):

1. اشراف و سران قبایل عرب، بر بیشتر ولایات ایران حکومت می کردند
2. به قوم و نسب خود ، فخر فروشی می کردند و قوم عرب را برترو شریف تر از سایر اقوام می پنداشتند
3. اقوام غیر عرب از جمله ایرانیان مورد تحقیر و توهین قرار می گرفتند
4. ایرانیان اجازه نداشتند منصب های مهم مانند حکومت ولایات با فرماندهی سپاه را عهده دار شوند

در دوران بنی امیه کدام امامان به شهادت رسیدند؟

علاوه بر امام حسن(ع) و امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و امام محمد باقر(ع) نیز به شهادت رسیدند.

مبارزه و مخالفت مردم ایران با حکومت اموی:

مردم ایران که از ظلم و ستم و قوم گرایی امویان به ستوه آمده بودند، از هر فرصتی برای مخالفت و مبارزه با حکومت اموی استفاده می کردند.

ایرانیان در بسیاری از قیام ها و شورش هایی که علیه امویان به وقوع پیوست، حضور موثری داشتند.

وقتی مختار ثقفی در کوفه به خونخواهی امام حسین(ع) و یارانش قیام کرد، ایرانیان به او پیوستند.

به قدرت رسیدن عباسیان:

در اواخر حکومت اموی، آنها نمایندگانی را به نقاط مختلف ایران از جمله خراسان فرستادند و مردم را به قیام علیه بنی امیه و حکومت یکی از افراد خاندان پیامبر (ص) دعوت کردند، اما نمی گفتند منظورشان از آن فرد چه کسی است.

ایرانیان مسلمان به ویژه خراسانیان دعوت عباسیان را پذیرفتند و سرانجام ابومسلم سردار ایرانی در خراسان قیام کرد و موفق شد امویان را شکست و سفاح از خاندان عباسیان را به خلافت برساند.

اقدامات منصور عباسی:

1. شهر بغداد را بنا کرد و آن را مرکز خلافت عباسیان قرار داد
2. به قتل رساندن ابومسلم خراسانی

کدام خلفای عباسی امامان شیعه را به زندان انداختند و به شهادت رساندند؟

منصور، هارون الرشید، متوكل

استفاده خلفای عباسی از ایرانیان در اداره حکومت:

خلفای عباسی برخلاف امویان از ایرانیان در سمت های مهمی چون وزارت و فرماندهی سپاه و حکومت شهرها، استفاده می کردند.

البته بسیاری از ایرانیانی که به خدمت خلافت عباسی در آمدند، سرنوشتی تلخ و ناگوار داشتند، چنان که منصور ناجوانمردانه ابومسلم خراسانی را به قتل رساند.

برمکیان:

برمکیان از خاندان های مشهور ایرانی بودند که در زمان خلافت هارون عهده دار وزارت و حکومت ولایات شدند و نفوذ و قدرت فراوان کسب کردند.

خلیفه ناگهان بر آنان خشم گرفت و دستور داد آنها را از قدرت بر کنار و زندانی کنند و به قتل برسانند.

سلمان فارسی:

نخستین ایرانی که در مدینه به حضور پیامبر رسید و به دین اسلام مشرف شد، سلمان فارسی بود.

سلمان در جنگ احزاب (خندق) حضور داشت و پیشنهاد کرد برای دفاع از شهر مدینه در مقابل حمله مشرکان، خندقی حفر شود.

پیامبر درباره او فرمود سلمان از اهل بیت ماست.

چند تن از یاران باوفای حضرت علی (ع) را نام ببرید؟

سلمان، مقداد، ابوذر و عمار

گرایش ایرانیان به دین اسلام:

پس از آن که اعراب مسلمان به ایران آمدند، مردم ایران به تدریج با دین اسلام آشنا شدند.ایرانیان پس از درک پیام اسلام، داوطلبانه آن دین را پذیرفتند.

پیام اسلام برابری و برادری بود. این پیام برای مردم ایران که از امتیاز طبقاتی اشراف ناخشنود بودند، جذابیت فراوانی داشت.

علاوه بر آن، اخلاق و رفتار پیامبر و امامان شیعه، نقش مهمی در علاقه مندی ایرانیان به دین اسلام داشت.

علاقه و ارادت ایرانیان به حضرت علی (ع) و فرزندانش:

چون امام علی (ع) در دوران حکومت خود هیچ برتری و امتیازی برای اعراب نسبت به غیر اعراب در نظر نمی گرفت، ایرانیان ارادت زیادی به امام علی(ع) داشتند.

حضور کدام امامان بزرگوار در ایران تأثیر زیادی بر توجه و گرایش مردم ایران به دین اسلام داشت؟

امام رضا(ع) و خواهرشان حضرت معصومه(س) و برادرشان حضرت شاه چراغ