قاره آسیا:

موقعیت جغرافیایی قاره ی آسیا:

قاره پهناور آسیا از قلب شمال تا جنوب مدار استوا امتداد یافته است و بخش اعظم آن در نیمکره شمالی قرار دارد.

قاره آسیا از سه طرف به اقیانوس ها  راه دارد:

از شمال به اقیانوس منجمد شمالی، از جنوب به اقیانوس هند و از شرق به اقیانوس آرام.

قاره آسیا از طریق تنگه برینگ از آمریکای شمالی و از طریق کانال سوئز از قاره افریقا جدا می شود.

در بین قاره های جهان، تنها دو قاره آسیا و اروپا به هم چسبیده اند به همین دلیل بعضی از جغرافیدانان این دو قاره را یک قاره دانسته و آن را اوراسیا نامیده اند.

رشته کوه اورال را مرز بین دو قاره آسیا و اروپا در نظر گرفته اند.

ناهمواری های قاره آسیا:

۱- فلات های بلند و کوه های مرتفع:

فلات های بلند آسیا به ترتیب از غرب به شرق، آناتولی،  ایران، تبت، مغولستان می باشد.

بلندترین قله دنیا، اورست (۸۸۴۸ متر) است که در رشته کوه هیمالیا که به آن بام دنیا لقب داده اند.

۲- سرزمین های پست:

سه جلگه بزرگ آسیا جزو سرزمین های پست این قاره محسوب می شوند:

جلگه سیبری که از آبرفت رود پنی سئی پدید آمده است.

جلگه کنگ و سند از رودهای سند و گنگ که از رشته کوه های هیمالیا سرچشمه می گیرند تشکیل شده است. این جلگه شمال هند، بخش وسیعی از پاکستان و بنگلادش را در بر می گیرد.

جلگه چین در شرق آسیا است. این جلگه از آبرفت رود یانگ تسه کیانگ پدید آمده است.

دلتا:

گاهی رودها، آبرفت ها را در مصب خود انباشته می کنند و از انباشته شدن آبرفت ها در مصب رودها، سرزمین های مثلث شکلی به وجود می آید که به آنها دلتا می گویند.

دلتاها زمین های مناسبی برای کشاورزی بوده و جمعیت انبوهی را در خود جای داده اند. با این حال ساکنان این دلتاها همواره در معرض خطراتی چون طوفان های دریایی، طغیان رود و سیلاب هستند. دلتای بنگال از آبرفت رودهای گنگ و براهمایوترا پدید آمده و قسمت اعظم خاک کشور هند را تشکیل می دهد.

۳- مجمع الجزایر آتشفشانی:

مجمع الجزایر آتشفشانی آسیا در مشرق و جنوب شرقی آسیا کناره های اقیانوس آرام وجود دارند.

این مجمع الجزایرها عبارتند از:

• مجمع الجزایر ژاپن
• مجمع الجزایر فیلیپین
• مجمع الجزایر اندونزی

این ناهمواری های جوان در مشرق و جنوب شرقی آسیا به دلیل وجود کوه های آتشفشانی هستند.

کشورهایی که در چنین مناطقی قرار دارند، در معرض بلایای طبیعی چون زمین لرزه، سونامی و فعال شدن کوه های آتشفشانی هستند.

سرزمین های  آسیا:

سرزمین های  آسیا را می توان به سه بخش متفاوت تقسیم كرد:

1- سرزمین های مجاور قطب شمال و سیبری با روزهایی سرد و یخبندان در تمام سال.

سرزمین های مجاور قطب شمال و سیبری با توجه به نحوه ی تابش خورشید و گرمای ناچیز، رطوبت و بارش را نداشته و خشك است.

2- سرزمین های جنوبی كه در مجاورت دریاها واقع شده انn. از دریای سرخ در غرب تا جزیره ی تایوان در شرق سرزمین های جنوبی كه در مجاورت دریاها واقع شده اند،

چنان چه عوامل دیگر دخالت نداشته باشند، از رطوبت و بارش كافی برخوردارند.

سرزمین های مجاور دریاها از دریای سرخ تا جزیره تایوان در شرق چین، آب و هوای گرم دارند.

3- بخش های داخلی آسیا كه دارای سرمای سخت و خشن در زمستان ها و گرمای زیاد در تابستان ها هستند.

این بخش ها كه از دریاها و منابع رطوبتی دور هستند و بنابراین از رطوبت و بارش نیز بی بهره و خشك هستند. (آب و هوای قاره ای یا برّی).

تقسیم بندی آسیا از نظر بارش:

۱- آسیای مرطوب (سبز):

سرزمین های مشرق، جنوب و جنوب شرقی آسیا که در معرض بادهای موسمی (مونسون) قرار دارند آسیای سبز را تشکیل می دهند.

۲- آسیای خشک:

سرزمین های غربی و جنوب غربی آسیا، شامل عربستان، داخل فلات اناتولی و فلات ایران و همچنین اسیای مرکزی به ویژه از نواحی خشک آسیا محسوب می شوند.

هوای تبت مانند نواحی قطبی و شمال آسیا سرد است؛ زیرا تبت بلندترین فلات دنیا است و هر چه ارتفاع بیشتر باشد دما کاهش می یابد.

بادهای موسمی:

بادهای موسمی، بادهای فصلی آسیای جنوبی هستند که در تابستان از دریا به سوی خشکی و در زمستان از خشکی به طرف دریا می وزند.

این بادها از سمت اقیانوس های آرام و هند به مشرق و جنوب شرقی آسیا می وزند.

زندگی روستایی و کشاورزی در آسیا به ریزش باران های موسمی بستگی دارد و در صورت بارش کم با نامنظم، کشاورزان خسارت می بینند. البته ریزش های شدید باران های موسمی نیز گاهی موجب لغیان رودخانه ها و بروز سیل در این منطقه می شوند.

علت اینکه بادهای موسمی نمی توانند به آسیای مرکزی و بیابان گبی نفوذ کنند، این است که رشته کوه های هیمالیا مانع ورود بادهای مرطوب موسمی می شوند.

وزش باد های باران آور مغربی، کشور ما را تحت تأثیر قرار می دهند.

دلیل اینکه سرزمین های جنوب آسیا در بیشتر مواقع سال آب و هوای گرم دارند، این است که این نواحی به خط استوا نزدیک هستند و به علاوه مجاور اقیانوس ها قرار گرفته اند و آب ها موجب اعتدال دما می شوند.