گام به گام گفت و گو کنید صفحه 63 درس قدرت اجتماعی جامعه شناسی (3)

1- شاید شنیده اید که برخی برای دعوت به مشارکت اجتماعی و سیاسی و نظارت بر کنشگران و واحدهای اجتماعی و سیاسی، می گویند تماشاگر (بی توجّه و منفعل) نباشید. اما آیا واقعاً تماشاگران بدون قدرت اند؟ آیا تماشاگران بازی فوتبال، قضاوت و نظارت نمی کنند؟ آیا قضاوت و نظارت آن ها بی اثر است؟ آیا رأی دهندگان قضاوت و نظارت نمی کنند؟ رأی دهندگان چگونه می توانند بر رفتار و اعمال کنشگران و نمایندگان سیاسی نظارت کنند؟

2- پژوهش های بسیاری نشان می دهد که مشارکت سیاسی موجب افزایش آگاهی سیاسی می شود. در جایی که مردم به هر دلیلی مشارکت کنندۀ سیاسی نیستند، سطح آگاهی سیاسی آنها به مانند حالتی که مشارکت دارند، رشد و گسترش نخواهد داشت. انتخابات یکی از شیوه های مشارکت سیاسی است. در مواردی ممکن است به جای برگزاری انتخابات، قرعه کشی کنند، مثلا در برخی از اجتماعات مانند ساختمان های مسکونی و شرکت های اقتصادی به جای برگزاری انتخابات از قرعه کشی برای تعیین هیئت مدیرۀ یک ساختمان یا شرکت استفاده می کنند. به نظر شما چه تفاوتی میان انتخابات و قرعه کشی وجود دارد؟

1- خیر؛ تماشاگران بدون قدرت نیستند.

تماشاگران فوتبال گاهی اوقات به گونه ای فوتبال را نظاره می کنند که حتی درباره خطاهای داوری نیز قضاوت و نظارت می کنند.

این قضاوت ها و نظارت ها بی تأثیر نیستند.

رأی دهندگان نیز قضاوت و نظارت می کنند. آنان با صحبت کردن، مشورت کردن، سوال پرسیدن، جواب دادن و گاهی اوفات برگزار کردن راهپیمایی ها، موافقت و مخالفت خود را به نمایندگان سیاسی کشورشان می رسانند.

2- تفاوت‌های اصلی بین انتخابات و قرعه‌کشی عبارتند از:

1) فرایند:

در انتخابات، شهروندان حق رأی دارند و می‌توانند به طور آزاد نماینده خود را انتخاب کنند. در قرعه‌کشی، شرکت کنندگان به صورت تصادفی از بین گروهی از افراد انتخاب می‌شوند.

2) هدف:

هدف اصلی از برگزاری انتخابات، تعیین نماینده‌ ها و مقامات عمومی است که با توجه به نظام سیاسی هر کشور، مسئولیت ‌ها و قدرت ‌های خاص خود را دارا می‌باشند. در قرعه‌کشی، هدف عمده تقسیم منافع به صورت تصادفی است.

3) حق شرکت:

در انتخابات، حق رأی داران به صورت آزاد و براساس نظام سياسي كشور خود مي توانند به نماینده خود رأي دهند و در تعيين سرنوشت كشور خود شركت كنند. در قرعه‌کشی، شرکت کنندگان به صورت تصادفی از بین گروهی از افراد انتخاب می‌شوند و همه فرصت یکسانی برای شرکت در قرعه‌کشی دارند.

4) نتایج:

در انتخابات، نماینده ‌ها و مقامات براساس آراء مردم انتخاب می‌شوند و نتایج به صورت دقیق و با توجه به تعداد آراء محاسبه می‌شود. در قرعه‌کشی، نفرات برگزیده به صورت تصادفی از بین شرکت کنندگان انتخاب می‌شوند.

5) استفاده در شرایط خاص:

انتخابات عموماً در سطح سیاسی و مدیریت عمومی استفاده می‌شود، در حالی که قرعه کشی برای تقسیم منابع، جوایز یا فرصت‌های محدود استفاده می‌شود.