خلاصه متن درس «شازده کوچولو»:

درس هفدهم

شازده کوچولو

• نویسنده:  آنتوان دوسنت اگزوپری

توجه:

این خلاصه برای انشاء کاربرد دارد:

داستان از زبان یک خلبان آغاز می‌شود. او کودکیش را تعریف می‌کند که نقاشی می‌کشیده اما آدم‌بزرگ‌ها درک نمی‌کرده‌اند، پس از نقاشی دست کشیده و کار خلبانی را یاد گرفته است.

خلبان یکبار در صحرای افریقا بخاطر خرابی هواپیما می‌ماند و آنجا با یک آدم کوچولو که خودش را شاهزاده کوچک معرفی می‌کند آشنا می‌شود.

سپس شاهزاده کوچک یا همان شازده کوچولو داستان هایی را برای مرد خلبان روایت می‌کند که در سرکشی‌هایی که به سیاره های مختلف داشته چه دیده و با چه کسانی آشنا شده است.

او در سیاره ای با فردی آشنا می‌شود که ستاره ها را می‌شمارد و حریص مال اندوزی است اما مالکیت برای او و برای اموالش هیچ سود و فایده ای ندارد. سپس به سیاره زمین می‌آید.

در زمین با روباهی آشنا می‌شود. روباه به شاهزاده مفهوم «اهلی کردن یعنی ایجاد علاقه کردن» و «مسئول بودن در برابر کسی که در او ایجاد علاقه کرده ایم» را آموزش می‌دهد. شازده کوچولو می‌فهمد که گل اش در او ایجاد علاقه کرده و برایش منحصر بفرد شده اگر چه گل‌های بسیار زیادی شبیه او وجود دارند و می‌فهمد در برابر گلش مسئولیت دارد.

وقتی داستان های شازده کوچولو تمام می‌شود هشت روز گذشته و جیره ی آب خلبان تمام شده اما هنوز هواپیمایش را تعمیر نکرده. فردای آن روز خلبان هواپیمایش را تعمیر می‌کند و می‌خواهد برگردد. شاهزاده کوچک هم می‌خواهد به ستاره خود برگردد. هنگام خداحافظی شازده کوچولو به خلبان می‌گوید اگر گلی را دوست داشته باشی که در ستاره ای باشد هروقت شب‌ها به آسمان نگاه کنی ستاره ها مثل گل شکفته خواهند شد و خواهند درخشید. در واقع او اهمیت مفهوم عشق و وفاداری را به خلبان می‌گوید.

شش سال بعد خلبان با قلبی سرشار از محبت و عشق این روایت را که تا آن روز برای کسی تعریف نکرده می‌نویسد.

آرایه های ادبی متن درس «شازده کوچولو»:

نرم و ملایم  ß  مترادف و هم معنی

کشش و انتظار ایجاد کند  ß  کنایه از ایجاد علاقه

هضم می کرد  ß  کنایه از خوردن

دست برداشتن  ß  کنایه از کنار کشیدن یا رها کردن

از کار افتادن  ß  کنایه از خراب شدن

مرگ و زندگی  ß  متضاد

چشمم افتاد  ß  کنایه از نگاه کردم

به نظر آمدن  ß  کنایه از معلوم بودن

نور اندیشه  ß  اضافه استعاری (در اینجا اندیشه مثل چراغی است که نور دارد) که آرایه حس آمیزی هم دارد.

نور اندیشه همچون آذرخش  ß  تشبیه

دل شب  ß  تشخیص، اضافه استعاری

پی بردن  ß  کنایه از فهمیدن

روز و راز  ß  جناس ناهمسان اختلافی

فاش شدن  ß  کنایه از معلوم و مشخص شدن

دریافتن  ß  کنایه از فهمیدن

سر برنداشتن  ß  کنایه از بلند نکردن

پانزده، هفت، بیست و دو، …  ß  تناسب

پاسخی نیافت  ß  کنایه از نشنیدن

پاسخ نیافتن  ß  حس آمیزی

زندگی یکنواخت بودن  ß  کنایه از یک جور بودن

زندگی من چو خورشید خواهد درخشید  ß  تشبیه

صدای پا  ß  تکرار

مرا به لانه فرو خواهد خزاند  ß  کنایه از داخل شدن

صدای پای تو همچون نغمه موسیقی  ß  تشبیه

گوشه چشم  ß  کنایه از متوجه شدن

گل همچون شعله چراغ می درخشد  ß  شبیه

باز یافتن  ß  کنایه از دیدن

شب ها به ستارگان گوش فرار دادن  ß  کنایه از نگاه کردن

جان  ß  مجاز از تمام وجود

شعر «نیایش» و معنی شعر:

نیایش

• اثر: بوستان
• شاعر: سعدی
• قالب شعری: مثنوی

بیا تا برآریم دستی ز دل                        که نتوان برآورد فردا ز گل

بیا تا تمام و جود خداوند را پرستش کنیم؛ زیرا بعد از مرگ فرصت چنین کاری را نداریم.

آرایه ادبی:

دل  ß  مجاز از وجود

دل به دست آوردن  ß  کنایه از مهربانی کردن

فردا  ß  مجاز از روز قیامت

گل  ß  مجاز از قبر

دل و گل  ß  جناس ناهمسان اختلافی

کریما، به رزق تو پرورده‌ایم                   به انعام و لطف تو خو کرده‌ایم

ای پروردگار بخشنده با روزی توپرورش یافته ایم، و به لطف و بخشش تو عادت کرده ایم

آرایه ادبی:

کریما  ß  پروردگارا (منادا است)

انعام، رزق و لطف  ß  مراعات نظیر

به و تو  ß  تکرار

چو ما را به دنیا تو کردی عزیز                به عقبی همین چشم داریم نیز

تو ما را در دنیا عزیز و گرامی داشتی، و در جهان آخرت نیز همین چشم را داشته باش

آرایه ادبی:

چشم داشتن  ß  کنایه از امید داشتن

دنیا، عقبی  ß  تضاد و مراعات نظیر

ما، را  ß  جناس ناهمسان اختلافی

به لطفم بخوان و مران از درم               ندارد به جز آستانت سرم

خدایا مرا با لطف و مهربانی خودبپذیر، و از درگاهت دور نکن زیرا من غیر از درگاه تو درگاه دیگری ندارم

آرایه ادبی:

در  ß  مجاز نزد، پیشگاه

سر  ß  مجاز از پیشانی

درم، سرم  ß  جناس ناهمسان اختلافی

چراغ یقینم فرا راه دار               ز بد کردنم دست، کوتاه دار

خدایا نور بصیرت وایمان را در برابرم قرارده، مرا از انجام کارهای ناشایست دور کن

آرایه ادبی:

چراغ یقین  ß  اضافه تشبیهی

فرا راه دار  ß  کنایه از روشن کردن

دست کوتاه دار  ß  کنایه از بریدن

دست  ß  مجاز از وجود

دار  ß  ردیف و تکرار

خدایا به ذلت مران از درم                     که صورت نبندد دری دیگرم

خدایا مرا با خواری و پستی از درگاهت دور نکن زیرا هیچ در گاهی جز درگاه تو برای من قابل تصور نیست

آرایه ادبی:

در  ß  مجاز از درگاه

دری دیگر  ß  مجاز از درگاهی دیگر

صورت نبندد دری دیگر  ß  کنایه از نپذیرفتن

در  ß  تکرار

دیگر آرایه های ادبی متن:

توفیق و شکست  ß تضاد

روزی کن، عطا کن  ß کنایه از ببخشای

زیستن و مردن  ß تضاد

روشنایی  ß کنایه از هدایت، راهنما

خفتگان  ß کنایه از انسان های غافل و بی خبر

خفتگان و بیداران  ß تضاد

معنی واژگان درس «شازده کوچولو» و «نیایش»:

دانش زبانی: واژه شناسی:

واژه شناسی

واژه هايی که به «ه» ختم می شوند، هنگام اضافه شدن «ی نکره» به آخر آن ها اين گونه نوشته می شوند:

• زنده + ی : زنده ای
• گوشه + ی :  گوشه ای

به آخر آن ها اينگونه «ی نکره» واژه هايی که به«و» ختم می شوند، هنگام اضافه شدن نوشته می شوند:

• خوشبو + ی :  خوشبویی
• بازو + ی :  بازویی
• دارو + ی :  دارویی