جواب فصل 5 از بازنمایی تا کلیشه تفکر و سواد رسانه ای دهم

آیا شباهت و تفاوتی بین یافته ها مشاهده می کنید؟ هر یک از موارد زیر در رسانه ها چگونه نمایش داده می شود؟

1-🟧 تعداد اعضای خانواده

2- ترکیب اعضای خانواده

3- نقش اعضا در خانواده

4- روابط بین اعضای خانواده

در برخی از آنها خانواده را یک عنصر مهم در فیلم نمایش می دهند که دارای صمیمت بسیار زیادی میان افراد خانواده است، ولی در موارد بسیاری نیز اساس خانواده را مهم نمی دانند و به موارد دیگر که مخاطب را جذب خودش کند پرداخته اند.

1-🟧 تعداد اعضای خانواده کمتر از تعداد واقعی

2- ترکیب اعضای خانواده نامناسب و دارای حفره

3- نقش اعضا در خانواده کمرنگ تر یا پررنگ تر از حالت واقعی

4- روابط بین اعضای خانواده خیلی سرد یا خیلی صمیمی

با توجّه به بررسی و مطالعه‌ای که در مورد بازنمایی رسانه‌ها در موضوع خانواده کرده‌اید، اینک بگویید کدام یک از گزاره های زیر توسط رسانه‌ها در مورد خانواده، نقش‌های خانوادگی و فضای خانه، به کلیشه تبدیل شده است. دلایل و شواهد خود را ذکر، و مواردی نیز به آن اضافه کنید.

1- پدر به عنوان شخصیتی دلسوز که در کشاکش حوادث خانواده، نقش سپر بلا و سنگ زیرین آسیاب را بر عهده دارد.

2- پدر به عنوان شخصیتی دیکتاتور که بدون علم و آگاهی، دائماً حرف زور می‌زند.

3- مادر به عنوان فردی مهربان و فداکار که پناهگاه و محور عاطفی برای همۀ اعضای خانواده است.

4- محیط خانه همراه با مبلمان و گفت‌وگو و دیدن تلویزیون، همراه با نشستن روی مبل و استفاده از میز ناهارخوری

5- آشپزخانۀ باز در محیط خانه در مقابل آشپزخانۀ جدا و دور از چشم میهمانان

6- فضای خانۀ روستایی یعنی فضاهای باز با رنگ سبز و زندگی در دل طبیعت

7- وجود آدم خوب و بد در اکثر فیلم ها و مجموعه های تلویزیونی

1- کلیشه ای؛ کاربرد زیاد در ژانر (سبک) درام و اکشن و استفاده بیشتر در فیلم های امروزی

2- کلیشه ای؛ کاربرد زیاد در ژانر رمان و استفاده در فیلم های قدیمی

3- کلیشه ای؛ کاربرد زیاد در اکثر فیلم ها، چه قدیمی و چه امروزی و حتی در اکثر ژانرها

4- غیر کلیشه ای؛ این صحنه حالتی عمومی است، اما با این حال چندان بصورت همزمان کاربرد ندارد.

5- غیر کلیشه ای؛ بیشتر آشپزخانه های امروزی باز و تکی است. از این رو بیشتر در فیلم های قدیمی وجود دارد.

6- کلیشه ای؛ بسیار به چشم می خورد، در حالی که در اکثر روستاها فضای سبز چندانی وجود ندارد.

7- کلیشه ای؛ این مورد به قدری در فیلم ها به چشم می خورد که بسیاری موضوعات را برای بینندگان قابل پیش بینی نموده و یکی از اصلی ترین ضعف های فیلم ها می باشد.

1- به نظر شما، چه کلیشه‌ای از ایرانیان در ذهن مردم جهان توسط رسانه‌ها شکل گرفته است؟ شما چه نمونه‌هایی از کلیشه سازی ایران، ایرانیان و مسلمانان در صنعت سینمای جهان سراغ دارید؟

2- حال فیلم «معرّفی ایران» را ببینید. در این فیلم، ایران و ایرانی چگونه بازنمایی شده است؟ به نظر شما چگونه می‌توان این گونه بازنمایی‌ها را در ذهن مردم جهان به کلیشۀ ذهنی آنها از ایرانیان تبدیل کرد؟

3- به نظر من می توان با ساختن سریال و فیلم های سینمایی در سطح جهانی و نمایش آنها در کشورهای مختلف دنیا، می توان نکات مثبت و بسیار خوب کشور ایران به جای جای کره خاکی زمین بازنمایی و معرفی کرد.

آیا در ذهن شما، کلیشه‌ای از مردم ژاپن یا چین یا امریکا وجود دارد؟ اگر آری، در مورد علّت‌ها و چگونگی تشکیل آن و همچنین میزان واقعی بودنش در کلاس گفت‌وگو کنید. می‌توانید این گفت‌وگو را به سایر ملّت‌ها نیز توسعه دهید.

4- فیلم «زود قضاوت نکن» و «باب اسفنجی» را مشاهده کنید؛ سپس بگویید تأثیر جنایات وهابیت و گروهک‌های تکفیری مانند داعش در بازنمایی از اسلام در جهان چگونه بوده است. آیا این تصویر، به کلیشه‌ای برای بازنمایی اسلام تبدیل شده است؟ آیا ایجاد کلیشه به منظور نمایش قساوت و خون ریزی و ترور، برای وهابیت و داعش، درست است؟

1- متأسفانه در بین رسانه های خارجی ایرانیان اکثرا خشن و حامی تروریسم جلوه داده شده اند که با زمینه سازی آمریکا ایجاد شده است. این مورد به برخی دیگر از مسلمان تیز تامیم داده شده است.

کلیشه سازی اینکه که ایرانی‌ها عرب هستند: برخلاف تصور بسیاری، مردم خاورمیانه یک قومیت ندارند علاوه بر اینکه ایران خود از تنوع شگرف قومیتی برخوردار است، بیشتر ایرانی‌ها فارس هستند و سپس قومیت‌های بسیاری همانند آذری، کرد، عرب، بلوچ و لر بیشتر از یک سوم جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند.

کلیشه سازی مراقب باشید ایران خطرناک است : تا پیش از مدت اخیر بسیاری کشورها توصیه می‌کردند که به ایران سفر نکنید اما بیشتر این توصیه‌ها به خاطر نبود روابط دیپلماتیک بود و نه نگرانی برای امنیت. در واقع نه تنها جرائم خشونت آمیزعلیه خارجی‌ها در ایران بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد بلکه از نظر سیاست داخلی بسیار با ثبات است و مقصد امنی برای گردشگران به حساب می‌آید.

2- در این فیلم شهرهای مختلف ایران به نمایش گذاشته است و در آن خبری از خشونت نیست و ایران را جایی امن و بدون مشکل نشان می دهد و پیام صلح و دوستی را به تمام دنیا می دهد.

3- بله، کشور ژاپن پیشتاز در علم فناوری جهانی است، عنوان مثال این کشور مدتی پیش 3 ربات انسان نمای اندرویدی را معرفی کرد که براحتی می‌توانند با انسان ارتباط برقرار کنند.

4- داعش با ارائه یک هویت جمعی مبتنی بر آموزه‌های تکفیری و با شعار بازگرداندن افتخار و عزت‌نفس مسلمانان و نیز تعریف هویت‌های برون‌گروهی، توانسته طیف وسیعی از مسلمانان و نوکیشان را به خود جذب کند. داعش به‌طور مستمر در پی ایجاد فضای دوقطبی و تأکید بر هویت درون‌گروه و برون‌گروه است و با استفاده از این فضا، هویت خویش را هویت خالص و برتر و هویت مقابلش را اهریمنی و پست معرفی می‌کند و به این وسیله به توجیه اقدامات خشونت‌آمیز خود می‌پردازد.

جنایات داعش را نشان می دهد که این کار را با نام خدا و اسلام انجام می دهند به همین دلیل اسلام و مسلمانی مردم جهان را یاد داعش و جنایات آن می اندازد.

یکی از دو فعالیت زیر را انجام دهید.

1- با تمرکز بر رسانه‌های اطرافتان چند کلیشۀ ساخته شده توسط رسانه‌ها را پیدا کنید و پیامدهای پذیرفتن آن کلیشه‌ها را بنویسید. در این میان مشخّص کنید کدام یک از این کلیشه‌ها بار ارزشی مثبت دارد.

2- بررسی کنید که چه رابطه‌ای بین دو مفهوم کلیشه و نام تجاری (برند) وجود دارد.

1- * کالای کشورمان کیفیت خوبی دارند، ولی کشور های مستبد می‌خواهند با جلوه نمایی از کالاهای خودشان مانع گسترش شرکت های ایرانی شوند.

* در میان مردم جا افتاده که گربه ها موزی هستن یا روباه ها پلیدن، این مورد یک کلیشه منفی است که پذیرفتن آنها باعث می شود ما به حیوانات آسیب بزنیم و آنها رو نادیده بگیریم و یا مورد آزار قرارشان دهیم.

2- گاهی اوقات به جای نام یک کالا از اسم برخی برندهای تجاری استفاده می شود. به طور مثال استفاده از زیراکس به جای دستگاه کپی یا تاید به جای پودر لباسشویی، علت این کلیشه سازی بیشتر به نبود برندهای متفاوت برای آن کالا در زمان های قدیم برمی گردد.