درسنامه کامل علوم و فنون ادبی (2) فصل 4 سبک شناسی قرن های هفتم، هشتم و نهم (سبک عراقی)

حمله مغول سبب خدشه دارشدن احساسات و غرور ملی ایرانیان شد.

اندیشه هایی مثل بی اعتباری دنیا، اعتقاد به قضا و قدر رواج پیدا کرد. .

مفاهیم عرفانی شعر این دوره پرهیز از زهدریایی، توجه به صفا و پالایش درون پر شد.

و ...

الف)ویژگی های زبانی :

درهم آمیختگی ویژگی های نو و کهنه

 کم شدن واژه های اصیل فارسی و جایگزینی آنها با واژه های عربی.

استفاده بسیار اندک از "مر "ایدون" ایدر" ابر"

استفاده از "می "به جای "همی" و" در" به جای "اندر"

ب)ویژگی های ادبی:

رونق و فراوانی قالب غزل و تثبیت تخلص

توجه به صنایع بدیع و معانی

 فاصله گرفتن شعر از دربار و ازبین رفتن قصیده

 رواج غزل های عارفانه و عاشقانه

پ) ویژگی های فکری:

معشوق زمینی و دست یافتنی سبک خراسانی، جای خود را به معشوقی والا و گاه آسمانی می دهد.

توجه به امور اخروی و بی اعتباردانستن دنیا و اعتقاد به قضا و قدر رونق یافت..

پرهیز از زهد ریایی، توجه به صفای درون و برتری عشق بر عقل، از مفاهیم عرفانی شعر این دوره است.

پس از حمله مغول ، به سبب شکست احساسات و غرور ملی، ایرانیان، روی تصوف آوردند.

الف) ویژگی های زبانی:

ضعیف شدن نثر فنی و در نهایت از بین رفتن آن در دورۀ تیموری در قرن هشتم

ساده شدن نثر بیش تر کتاب ها

ورود واژه های مغولی و پس از آن، ترکی

ضعف و سستی در ساختار جمله ها

رواج و رونق " تاریخ نویسی " به زبان ساده

بازنویسی کتاب های نثر فنی به زبان ساده.

یکی از کتاب هایی که در این دوره به نثر ساده باز نویسی شد، کتاب«کلیله و دمنه » است. این کتاب را واعظ کاشفی بازگردانی کرد ونام آن را « انوار سهیلی»گذاشت.

ورود واژه های مغولی و پس از آن، ترکی

تعدادی از واژه ها از جمله ییلاق ،قشلاق،یورش ،قشون و ... درزبان امروز به کار می رود.

حسین بایقرا، امیرعلی شیرنوایی ترکی گویی را در هرات تشویق می کردند.

امیر علی شیرنوایی کتاب های محاکمه اللغتین ،مجالس النفائس، محبوب القلوب را به ترکی نوشت .

ظهیرالدین بابر کتاب بابر نامه را به ترکی نوشت .

تعدادی از واژه ها، از جمله ییلاق، قشلاق، یورش، قشون و ... در زبان امروز هم به کار می رود.

رواج و رونق " تاریخ نویسی " به زبان ساده

نثر این کتب تاریخی یک دست و فصیح و روان نیست.

علاقه مغولان به ثبت وقایع پدران و اجدادشان سبب رواج تاریخ نویسی در دوره مغول و تیموری شد.

حاشیه نویسی های متعدد به نثر ساده بر کتب تاریخی قدیمی انجام شد.

ب) ویژگی های ادبی:

توجه به صنایع ادبی به جای تعمق و تفکر

توجه به ظاهرسازی و صنایعی چون ذوقافیتین و ذوبحرین سرایی و ماده تاریخ و ...

آوردن سجع های متوالی و استعاره های دور از ذهن و بی روح

پ) ویژگی های فکری:

کم شدن دقت و صحت مطالب به دلیل کشته شدن و متواری شدن فضلا و از بین رفتن کتابخانه ها.

 کم شدن تحقیق و پژوهش به علت نبود استادان بزرگ و از بین رفتن مراکز علمی.

 کنارآمدن عرفا با مغولان و از دست دادن اصالت خود و مشغول شدن به درسی کردن عرفان و شرح اصطلاحات آن.