درسنامه کامل روان شناسی فصل 3 احساس، توجه، ادراک

محرومیت حسی:

یعنی این که فرد در شرایطی قرار بگیرد که هیچ یک از گیرنده های حسی او به وسیله محرک های بیرونی تحریک نشود.

انواع حواس:

بینایی – شنوایی – چشایی – بویایی – لامسه

محرک:

هر چیزی که گیرنده های حسی را تحریک می کند.

احساس:

تحریک اندام های حسی موجب احساس محرک می شود.

توجّه:

انتخاب محرک خاص از بین محرک های بی شمار پیرامون توجه نام دارد.

ادراک:

تعبیر و تفسیر کردن و معنی و مفهوم سازمان دادن به محرک های توجه شده

از نظر تکاملی، احساس محرک های بیرونی برای بقای موجود زنده حیاتی است.

اگر یک موضوع را بتوان با چند حس دریافت کرد، دریافت ما عمیق تر می شود.

اگر یک موضوع را بتوان با چند حس دریافت کرد، دریافت ما قوی تر می شود؛ مثلا اگر مطلب شنیده شده را به صورت ترسیمی و نوشتاری تبدیل کنیم، یادگیری آن راحت تر خواهد بود. زمزمه مطالب هنگام خواندن، باعث درگیر شدن گوش و چشم می شود. به نظر شما دریافت تک حسی کارایی بیشتری دارد یا دریافت چند حسی؟ چرا؟

تحریک هر یک از گیرنده های حسی تابع شدت محرک است.

تحریک حواس از سوی محرک باید به میزان خاصی برسد تا آن عضو حسی تحریک شود.

حداقل انرژی لازم برای تحریک یک اندام حسی را آستانه مطلق گویند.

گیرنده حس بینایی، چشم است.

تیزبینی، توانایی مشاهده جزئیات است.

برای مشاهده دقیق اشیا باید به طور مستقیم به آن ها نگاه کنیم.

یکی از دلایل تصادفات رانندگی در شب کاهش تیزبینی به دلیل نور کم است.

گیرنده حس شنوایی، گوش است.

گیرنده حس بویایی، بینی است.

بیشتر بوهای حساس شده حاصل ذرات گازی شکلی هستند که از هوا سنگین ترند.

انسان ها از درک اغلب بو ها محروم اند چون روی دو پا می ایستند.

گیرنده های بویایی در انتهای حفره های بینی قرار دارند.

گیرنده حس چشایی، زبان است.

برای احساس مزه هر چیزی باید آن در آب یا بزاق دهان حل شود.

مزه ها در 4 گروه اصلی ترشی، شوری، شیرینی و تلخی طبقه بندی می شوند.

گیرنده حس لامسه، پوست است.

به کمک حس لامسه، شکل، ابعاد، برجستگی ها، فرورفتگی ها، بافت و انعطاف پذیری اشیا را دریافت می کنیم.

پوست، بزرگترین دستگاه حسی است که گیرنده های آن در حدود 2 مترمربع در سطح بدن گسترده شده اند. گیرنده های سرما و گرما و درد در پوست قرار دارد. البته احساس در تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون میزان حساسیت نقاط مختلف بدن و عوامل شخصیتی و فرهنگی است.

شکل گیری توجه تحت تاثیر سه عامل است:

تحریک حسی: حواس ما به وسیله محرک های حسی تحریک می شوند.

حافظه: حافظه ما یکی از منابع توجه است.

فرآیندهای فکری (پردازش): سبک پردازش افراد و انتظارات آنها باعث می شود تا محرک های خاصی انتخاب شوند.

آماده سازی زمانی اتفاق می افتد که شناخت محرک معینی، تحت تأثیر ارائه پیشین همان محرک یا محرک های شبیه آن قرار می گیرد.

خوگیری، افت تمرکز است.

خوگیری شامل عادت کردن به محرک خاص است به نحوی که به تدریج کم تر و کم تر به آن محرک می پردازیم.

_ یکنواختی و ثبات نسبی

_ آشنایی نسبی با محرک

_ تغییرات درونی محرک ها

_ درگیری و انگیختگی ذهنی

_ ردیابی درست علامت

_ گوش به زنگی

_ جستجو

علامت هدف: علامتی که فرد باید آن را برگزیند.

علائم انحرافی: محرک هایی که همواره مانع انتخاب هدف می شوند.

اشاره به توانایی فرد برای یافتن محرک هدف در طول یک دوره زمانی طولانی است.

به یافتن محرک هدف در بین محرک های مزاحم در یک زمینه دیداری اشاره می کند.

_ در توجه، هر چه آگاهی شما بیشتر باشد، نوع توجه هم ارادی تر خواهد بود.

_ برای حفظ توجه و ایجاد تمرکز، باید از انجام فعالیت در ساعات طولانی پرهیز کرد.

_ برای ایجاد توجه متمرکز، از حواس مختلف برای انجام دادن یک تکلیف استفاده کنید.

_ انجام دادن تکلیف هم زمان، کارایی توجه را کاهش می دهد.

گشتالت یک واژه آلمانی به نام کل و هیئت است.

آنها معتقدند کل بیشتر از مجموع اجزا است.

از نظر آنها کل علاوه بر مجموع اجزا شامل روابط بین اجزا هم می شود که از جمع اجزا به دست می آید.

اصل شکل و زمینه: تغییر ادراک ما از یک شکل تحت تاثیر زمینه های مختلف

مجاورت: ادراک چند شی که در کنار یکدیگر هستند به صورت یک گروه

مشابهت: طبقه بندی اشیا بر اساس شباهت های آنها

استمرار: دیدن اشکال به صورت متصل و پیوسته نه منقطع و غیر پیوسته

تقارب: کامل دیدن اشیایی که ناقص هستند

1. دانش امروزی از ادراک بسیار، فراتر از آن چیزی است که روان شناسان گشتالت مطرح کردند.
2. شواهد تجربی جدید نشان می دهد که علاوه بر ویژگی های حسی، ادراک به شدت از نوع پردازش افراد اثر می پذیرد.

_ ویژگی های حسی

_ نوع پردازش

به واسطه ادراک حسی، محرک های بیرونی به اطلاعات روان شناختی معنادار تبدیل می شود و در حافظه آن ها را نگهداری می کنیم.

مجموعه فرآیندهایی که ما از طریق آن محرک های مورد توجه را بازشناسی و ساماندهی می کنیم و به آنها معنا می بخشیم.

بعد از انتخاب دریافت های حسی، آن ها را تفسیر می کنیم.

گاهی چیزی را که وجود خارجی دارد ادراک نمی کنیم.

گاهی نیز چیزی را ادراک می کنیم که وجود خارجی ندارد.

1. ادراک متفاوت از احساس است.
2. اگر این خطاها زیاد باشد به عنوان یک خطای شناختی وارد نظام ذهنی فرد می شود.

1. خطای ادراکی پونزو (علی رغم برابر بودن طول دو خط وسط، خط بالایی را بلندتر ادراک می کنیم.
2. خطای ادراکی مولر – لایر (خط واگرا را بلندتر از خط واگرا ادراک می کنیم.)

بسیاری از افراد در ادراک خود از بدنشان مشکل دارند.

چه بسا این قبیل افراد زیبا باشند، اما به دلیل خطای شناختی، به طور مکرر، جراحی مکرر می کنند.