درسنامه کامل روان شناسی فصل 6 تفکر (2) تصمیم گیری

ارزیابی راه های مختلف و انتخاب بهترین راه

تصمیم گیری عالی ترین و پیچیده ترین فعالیت شناختی انسان است.

سخن حضرت علی (ع) درباره تصمیم گیری:

1. در حکمت 173 نهج البلاغه: آن کس که از افکار و آرای گوناگون استقبال می کند صحیح را از خطا به خوبی تشخیص می دهد.
2. در حکمت 274 نهج البلاغه: چون به یقین رسیدید اقدام کنید.

هر دو با مسئله روبه رو هستند چون تصمیم گیری هم نوعی حل مسئله است.

1. در تصمیم گیری فرد باید از انتخاب های مختلف بهترین را انتخاب کند، ولی در حل مسئله، حل کنندگان مسئله باید راه حل های مسئله مورد نظر را خودشان بازآفرینی کنند.
2. در تصمیم گیری با اولویت ها سروکار داریم ولی در حل مسئله با راه حل ها مواجه هستیم.
3. دغدغه تصمیم گیرندگان انتخاب بهترین اولویت است در حالی که در حل مسئله به دنبال روش های موفق و کارآمد هستند.

_ تصمیم گیری

1. توجه به موضوع انتخاب ها
2. سروکار داشتن با اولویت ها
3. انتخاب بهترین اولویت

_ حل مسئله

1. توجه به یافتن راه حل ها
2. سروکار داشتن با راه حل ها
3. انتخاب راه حل منتهی به حل مسئله

تعداد اولویت ها

ساده: انتخاب یک مانتو از بین چندین مانتو در مغازه لباس فروشی

پیچیده: انتخاب یکی از دو شهر اصفهان یا شیراز برای سکونت بعدی

اهمیت تصمیم

مهم: انتخاب یکی از روش های دارو درمانی یا جراحی برای بیمار توسط پزشک

معمولی: تصمیم برای شرکت یا عدم شرکت در مهمانی اقوام

تعداد افراد تصمیم گیرنده

فردی: انتخاب رشته تحصیلی در دانشگاه

گروهی: انتخاب تاکتیک مناسب برای پیروزی تیم فوتبال مدرسه

انواع تصمیم گیری بر اساس 3 شاخص

تقسیم بندی انواع تصمیم گیری با توجه به تعداد اولویت ها و اهمیت تصمیم

در بین 4 نوع تصمیم گیری

_ تصمیم گیری مهم پیچیده از همه سخت تر است.

_ تصمیم گیری معمولی ساده از همه آسان تر است.

_ هزینه ها

_ مزیت ها

_ خطر

تعریف سبک های تصمیم گیری:

به روش های ثابت و یکنواخت تصمیم گیری افراد سبک های تصمیم گیری می گویند.

انواع سبک های تصمیم گیری:

تکانشی – احساسی – وابسته – اجتنابی – منطقی

1. فرد به صورت ناگهانی و با عجله و بدون محاسبه تصمیم می گیرد
2. این سبک در میان نوجوانان زیاد دیده می شود که بلافاصله با پشیمانی همراه است.

1. ملاک تصمیم گیری، عواطف و هیجانات زودگذر است.
2. احساسات به دلیل زودگذر بودن نمی توانند زیر بنای خوبی برای تصمیم گیری باشند.

1. اطاعت کورکورانه از دیگران به جای فکر کردن
2. در این روش دلیل انتخاب فرد این است که دیگران چنین تصمیمی گرفتند در حالی که انتخاب دیگران ممکن است برای ما انتخاب مناسبی نباشد.

1. در این سبک فرد قصد دارد تصمیم بگیرد ولی هیچگاه تصمیم ولی عملی نمی شود.
2. فرد در این سبک دست دست می کند و کار امروز را به فردا می اندازد.
3. افراد داراری این سبک بر این باورند که همه چیز خود به خود درست می شود و در نتیجه زمان را از دست می دهند و مشکل آن ها بیشتر می شود.

1. بهترین شیوه تصمیم گیری است.
2. زیربنای آن اندیشیدن است.
3. در این سبک تصمیم گیرنده تمامی راه کارهای ممکن را می سنجد.
4. این سبک نه تنها در عوامل زیر بنایی با سایر سبک ها فرق دارد بلکه تابع یک روش قاعده مند و منظم است.
5. فرد در این سبک پله پله و طبق قوانین پیش می رود.

_ اعتماد افراطی

_ کوچک شمردن خود

_کنترل نکردن هیجانات

در این روش فرد از اطلاعاتی که دیدگاهش را تایید می کند، استفاده می کند.

افرادی که به قضاوت ها و روش های تصمیم گیری خود اعتماد بیش از حد دارند.

تصمیم آن ها غلط از آب در می آید.

دست کم گرفتن خود، عصبانی بودن، ترسو بودن و اعتماد به نفس پایین مانع تصمیم گیری درست می شود.

فردی با اعتماد به نفس پایین نمی تواند در فرآیند تصمیم گیری موفق باشد.

افرادی که نمی توانند هیجانات خود را کنترل کنند در تصمیم گیری شکست می خورند.

1. وقتی در موقعیتی باشیم که حتما باید تصمیم بگیریم ولی قادر به تصمیم گیری نباشیم حالت عاطفی ناخوشایندی به نام تعارض را تجربه می کنیم.
2. تعارض محصول ناتوانی در تصمیم گیری است.
3. مواجه شدن پی در پی با تعارض به بهداشت روانی ما لطمه می زند.

_ گرایش – گرایش

_ گرایش – اجتناب

_ اجتناب – اجتناب

تصمیم گیری برای انتخاب دو موضوع جذاب و خواستنی

تصمیم گیری برای انتخاب بین دو امر خواستنی و ناخواستنی

تصمیم گیری برای انتخاب بین دو امر نامطلوب و ناخواستنی

1. تصمیم مورد نظر خود را به خوبی بشناسید.
2. از سبک تصمیم گیری منطقی استفاده کنید.
3. در تصمیم گیری های مهم و پیچیده از روش های میان بر استفاده کنید.
4. موقعیت های پر خطر را بشناسید.

_ صحبت کردن با افراد غریبه

_ مخفی کردن موضوع مهم از والدین

_ رفتن به خانه غریبه

_ مصرف سیگار

_ مصرف ماده ای که خود نمی داند چیست؟

_ اذیت و آزار دیگران

_ راه دادن افراد غریبه به منزل

_ به تنهایی در فضای تاریک رفتن

_ سوار ماشین غریبه شدن

_ پاسخ به پیام های ناشناس در فضای مجازی

_ پاسخ عاطفی غیر معمول به دیگر افراد

_ اعتماد بیش از حد به دیگران