گام به گام اَلتَّمْرينُ الثّاني صفحه 64 درس نِظامُ الطَّبيعَةِ عربی (3) رشته انسانی

اِقرَأ النَّصَّ التّاليَ؛ ثُمَّ عيِّنْ تَرجَمَةَ الکلِماتِ الحَمْراءِ، وَ اکتُبِ المَطلوبَ مِنكَ.

الکِتابُ الخامِسُ وَ الأربَعونَ مِنْ نَهْج البَلاغَةِ

إلی عُثمانَ بْنِ حُنَيفٍ عامِلِ أميرِ الْمُؤمِنينَ عَليٍّ عَلَی الْبَصرَۀِ أمّا بَعْدُ، یا ابْنَ حُنَیفٍ فَقَدْ بَلَغَني أنَّ رَجُلاً مِنْ فِتْیةِ أهْلِ الْبَصْرَةِ دَعاكَ إلیٰ مَأدُبَۀٍ فَأسْرَعْتَ إلَها؛ ... وَ ما ظَنَنْتُ أنَّكَ تُجیبُ إلیٰ طَعامِ قَوْمٍ عائِلُهُم مَجْفُوٌّ وَ غَنیُّهُم مَدْعُوٌّ.

ألا وَ إنَّ لِكُلِّ مَأمومٍ إماماً یَقتَدي بِهِ وَ یسَتْضيءُ بِنورِ عِلْمِهِ ألا وَ إنَّ إمامَكُم قَدِ اكْتَفیٰ مِنْ دُنْیاهُ بِطِمْرَیهِ وَ مِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَیهِ ألا وَ إنَّکُم لاتَقْدِرونَ عَلیٰ ذلٰكَ وَ لكِٰنْ أعینوني بِوَرعٍ وَ اجْتهِادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَدادٍ.

نامۀ چهل و پنجم نهج البلاغه به عثمان بن حُنَيف استاندار امير المؤمنين علی در بصره امّا پس [از ياد خدا و پيامبر] اى پسر حُنَيف، به من [خبر] رسيد كه مردى از مردان 1 بصره، تو را به سفرۀ مهمانىِ خويش فرا خواند و تو به سرعت به سوى آن شتافتى.

گمان نمى كردم مهمانىِ مردمى را بپذيرى كه تهيدستشان رانده و ثروتمندشان دعوت شده است. آگاه باشيد که هر رهروی پيشوايی دارد كه از او پيروى مى كند و از نور دانشش روشنى می جويد. آگاه باشيد امامتان از دنيايش به دو جامۀ کهنه و از خوراکش به دو قرص نان بسنده کرده است. آگاه باشيد که قطعاً شما نمی توانيد چنين کنيد؛ ولی با پارسايی و تلاش و پاكدامنى و درستی، مرا يارى دهيد.

1- عَيِّنْ نونَ الْوِقايَةِ فِي النَّصّ: ...........................

2- أعْرِبِ الکلِماتِ الَّتي تَحْتَها خَطٌّ:

أمّا بَعْدُ، یا ابْنَ حُنیفَ، فَقَدْ بَلَغَني أَنَّ رَجُلاً مِنْ فِتْیةِ أهْلِ البَصْرَةِ دَعاكَ إلیٰ مَأدُبَۀٍ فَأسرَعتَ إلَیها.

3- عَيِّنْ مِنَ النَّصِّ کَلمَةً عَلیٰ وَزْنِ «أفعَلتَ» وَ الْأُخریٰ عَلیٰ وَزْنِ «افِتْعِال»: ...........................

4- عَيِّنْ نوَعَ فعْلِ «لا تَقْدِرونَ» و صيغَتَهُ: ...........................

متن زیر را بخوانید؛ سپس ترجمه کلمات قرمز رنگ را مشخص کنید و آنچه را از شما خواسته شده بنویسید.

فِتْیةِ: جوانان، مردان سرشناس            مَأدُبَۀٍ: سفره مهمانی

عائِلُ: تهی دست                               مَجْفُوٌّ: رانده

مَأمومٍ: رهرو                                   یَقتَدي: پیروی می کند

یسَتْضيءُ: روشنایی جَستن                 طِمْرَ: لباس کهنه

طُعْمِهِ: خوراک                                   قُرْصَ: قرص نان

أعینوني: مرا یاری دهید                      سَدادٍ: درستی

1- نون وقایه را در متن شناسایی کنید.

بَلَغَنی، أعینونی

2- اعراب واژگانی را که زیر آنها خط کشیده شده است، بنویسید.

امّا پس [از یاد خدا و پیامبر] اى پسر حُنَیف، به من [خبر] رسید که مردى از مردان بصره، تو را به مهمانىِ خویش فراخواند و تو به سرعت به سوى آن شتافتى.

حُنَیفٍ: مضاف الیه؛ مجرور به کسره

رَجُلاً: اسم «أنّ» منصوب؛ نصب آن به فتحه

فِتیَهِ: مجرور به حرف جرّ؛ جرّ آن به کسره

البَصرَهِ: مضاف الیه؛ مجرور به کسره

مَأدُبَهٍ: مجرور به حرف جرّ؛ جرّ آن به کسره

3- از متن واژه ای را بر وزن «أفعَلتَ» و دیگری بر وزن «اِفتِعال» شناسایی کنید.

أسرَعتَ؛ اجتِهادٍ

4- نوع فعل«لا تَقدِرونَ» و صیغه آن را مشخص کنید.

مضارع منفی؛ للمخاطبین