برخی بندهای متن درس«قلب کوچکم را به چه کسی بدهم؟» و آرایه های آن:

بیت اول فصل

• شاعر: علی اکبر گلشن آزادی

این زندگی حلال کسانی که هم چو سرو             آزاد زیست کرده و آزاد می روند

این زندگی برای کسانی که در این دنیا آزاد زندگی می کنند و آزاد از دنیا می روند، شیرین و گوارا باد.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

همچو سرو  ß  تشبیه (زندگی به سر تشبیه شده است)

سرو در ادبیات فارسی مظهر و نماد آزادگی است

مفهوم بیت:

این بیت بر «وارستگی» و «بی توجهی به دنیا» تأکید دارد.

علی اکبر آزادی:

متخلص به گلشن، همچنین مشهور به گلشن آزادی در تاریخ 30 مرداد 1280 تربت حیدریه دیده به جهان گشود و در تاریخ 29 تیر 1353 در مشهد درگذشت و در باغ خواجه ربیع دفن شد. او روزنامه نگار، شاعر و نویسنده ایرانی، از پیشگامان مطبوعات در استان خراسان بود. از آثار ایشان می توان به دیوان اشعار و تذکره شعرای خراسان (گلشن ادب) را اشاره کرد.

درس ششم

قلب کوچکم را به چه کسی بدهم؟

من قلب کوچولویی دارم؛ خیلی کوچولو؛ خیلی خیلی کوچولو

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تعداد جمله  ß  3

تکرار  ß  کلمۀ «خیلی»

تکرار  ß  کلمۀ «کوچولو»

قلب آدم نباید خالی بماند. اگر خالی بماند، مثل یک گلدان خالی، زشت است و آدم را اذیت می کند.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تشبیه  ß  تشبیه قلب به گلدان

تکرار  ß  کلمۀ «خالی»

دلم می خواهد تمام تمام این قلب کوچولو را مثل یک خانه ی قشنگ کوچولو، به کسی بدهم که خیلی خیلی دوستش دارم … یا … نمی دانم … کسی که خیلی خوب است.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تکرار  ß  کلمۀ «کوچولو»

تکرار  ß  کلمۀ «تمام»

تشبیه  ß  تشبیه قلب کوچولو به خانه

قلب مهمان خانه نیست که آدم ها بیایند، دو سه ساعت یا دو سه روز توی آن بمانند و بعد بروند. قلب، لانه ی گنجشک نیست که بهار ساخته شود و در پاییز ، باد آن را با خودش ببرد …

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تکرار  ß  عبارت «دو سه»

قلب و مهمان خانه  ß  متضاد

بهار و پاییز  ß  متضاد

بمانند و بروند  ß  متضاد

قلب و لانه ی گنجشک  ß  متضاد

جای آدم های خیلی خیلی خوب است، برای همیشه

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تکرار  ß  کلمۀ «خیلی»

تمام قلبم را، تمام تمامش را بدهم به مادرم

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تکرار  ß  کلمۀ «تمام»

باید عقلم می‌رسید و قلبم را می دادم به هر دو تاشان

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

منظور از «هردو تاشان» پدر و مادر است

اما وقتی نگاه کردم خدا جان، خدا جان!

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

دلیل کاربرد علامت تعجب (!) جمله ی عاطفی است

خوب … بعدش نوبت کی ها بود؟

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تعداد جمله  ß  2

بله، درست است.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تعداد جمله  ß  2

این عموی پدرم خیلی خیلی خیلی پول‌‌دار است.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تکرار  ß  کلمۀ «خیلی»

ببرم توی قلبم و یک گوشه بهش جا بدهم.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

تعداد جمله  ß  2

بهش  ß  به + ش

یک شب به یاد آن روزها و شب های خیلی سخت آن جنگ افتادم… همه ی آن هایی که جنگیدند و دشمن را از خاک ما، از سرزمین ما، و از خانه ی ما انداختند بیرون …

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

شب و روز  ß  تضاد

جنگیدند و دشمن و خاک و سرزمین و جنگ  ß  مراعات نظیر

سرباز خانه داشت ، کوچه و محله و خیابان و مسجد داشت و …

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

خیابان و کوچه و محله  ß  مراعات نظیر

نادر ابراهیمی زاده (1315 – 1387 هـ.ش):

داستان نویس معاصر ایرانی بود. او علاوه بر نوشتن رمان و داستان کوتاه، در زمینه های فیلم سازی، ترانه سرایی، ترجمه، و روزنامه نگاری نیز فعالیت کرده است. ابراهیمی، همراهِ بهرام بیضایی و ابراهیم گلستان، از معدود سخنوران ایرانی به شمار می رود که هم در سینما و هم در ادبیات کار کرده و شناخته شده بوده اند.

از داستان های نادر ابراهیمی می توان به کلاغ ها، سنجاب ها، دور از خانه، قصه های ریحانه خانم، قصه سار و سیر، نوسازی حکایت های خوب قدیم برای کودکان و … اشاره کرد. او اولین کتابش را با نام خانه ای برای شب در سال 1341 نوشته است. وی بعد از انقلاب، زندگی امام خمینی (ره) را با نام سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما آمد، نوشت.

معنی واژگان درس «قلب کوچکم را به چه کسی بدهم؟»:

دانش زبانی: مفعول:

دانش زبانی

مفعول

مفعول:

به این جمله ها توجه نمایید:

الف) على آمد.

مریم رفت.

ب) حسن میوه را خورد.

مینا نامه را خواند.

«فعل»، اصلی ترین بخش یک جمله است. فعل های بخش «الف» کلمه های «آمد» و «رفت» است. در جمله اول و دوم، تنها با اضافه شدن نهاد به فعل، معنی جمله کامل می شود. اما معنی جمله های بخش «ب» با نهاد، تمام نمی شود. در این جمله ها وقتی شما بگویید «خورد» شنونده می پرسد «چه چیزی را خورد؟» در واقع چیزی خورده شده است؛ بنابراین برای تمام شدن معنی جمله، لازم است بخشی به فعل اضافه شود. این بخش که معمولا با کلمه «را» به کار می رود، مفعول است. در زبان فارسی معیار امروز، «را» نشانه مفعول است.

دانش ادبی: تکرار:

دانش ادبی

تکرار

تکرار:

به این جمله توجه کنید :

دلم می خواهد تمام تمام این قلب کوچولوی کوچولو را، مثل یک خانه قشنگ کوچولو، به کسی بدهم که خیلی خیلی دوستش دارم.

می بینید که نویسنده بعضی کلمه ها را تکرار کرده است. چه وقت تکرار زیباست؟ آیا همه تکرارها زیبا هستند؟

هرگاه نویسنده بخواهد بر چیزی تأکید کند، آن را تکرار می کند. این تکرار آگاهانه بر تأثير سخن می افزاید. شاعران، از «تکرار» برای زیباسازی و تأثیرگذاری شعر استفاده می کنند. حتی گاه به تکرار یک بیت در شعر می پردازند.