گام به گام کتاب هویت اجتماعی

- بوق زدن راننده، یک کنش است. دربارة معناهای مختلف آن با یکدیگر گفت وگو کنید.

- یک رسم رایج در منطقه یا محله زندگی خودتان را بیابید و درباره معانی آن گفت وگو کنید.

- بوق زدن معانی مختلفی می تواند داشته باشد؛ به عنوان مثال گاهی نشانه شادی است، گاهی نشانه اعتراض، گاهی بیانگر تشکر از دیگری است و گاهی اوقات در ایران به معنای سلام و خداحافظی است.

- به کار بردن عبارت « قابل شما را ندارد» که در جایی جواب تشکر بابت مساعدت یک نفر است و در جایی دیگر به منظور اعتراض به دخالت دیگران در امری و یا نشانه عدم رضایت از رفتار ناخوشایند شخصی به کار می رود.

- آیه «آدمی در گرو عمل خویش است» (مدثر:38) را تحلیل کنید.

- پیامدهای ارادی و غیر ارادی هریک از کنش های زیر را مشخص کنید.

انسان مسئول فعالیت و کارهایی است که انجام می دهد. اندیشه، اراده آگاهی و اهدافی که آدمی که برای خویشتن دارد، او را به انجام افعالی برمی انگیزد. آدمی با همین افکار و اعمال خود ارزیابی می شود و لذا شخصیت او نیز در گرو تفکر و کردار اوست. اگر انسان عملی را انجام داد، باید مسئولیت آن را نیز بپذیرد و پیامدهای آن را  در نظر بگیرد، لذا خداوند با توجه به ویژگی های آدمی به او یادآور شده است که مسئولیت انجام عملش را بپذیرد زیرا له او قدرت انتخاب و اراده و تشخیص بخشیده است.

ا- مفاهیم اساسی

اصطلاحات و مفاهیم اساسی درس را به این قسمت بنویسید.

کنش، .................................

2- خلاصه کنید

یعنی در این قسمت، مفاهیم اساسی را تعریف کنید یا ارتباط آن ها را نشان دهید.

- کنش، معنادار است.

3- آنچه از این درس آموختیم

در این قسمت می توانید جمله هایی را که در قسمت «خلاصه کنید» نوشته اید، با هم ترکیب کنید و در قالب یک بند بنویسید.

فرض کنید می خواهید مطالبی را که در این درس یاد گرفته اید به زبان و قلم خودتان به دیگران آموزش دهید. نوشته هایتان را در کلاس بخوانید؛ با راهنمایی دبیرتان، بهترین آنها را انتخاب کنید و با ذکر نام نویسنده، در کتاب خود بنویسید.

1- کنش، ویژگی های کنش، پیامدهای کنش، کنشگر، پیامد ارادی، پیامد غیر ارادی، نتیجه قطعی، نتیجه احتمالی، هدف داری، آگاهانه، معنادار، ارادی

2- کنش به اراده آدمی بستگی دارد،

کنش پیامئهای ارادی و غیر ارادی دارد،

پیامدهای غیر ارادی کنش قطعی اند و پیامدهای ارادی آن احتمالی می باشد.

کنش انسان ها هدف دار و آگاهانه است

پیامدهای ارادی کنش ها به خودِ کنشگر و کنشگرهای یگر وابسته است.

پیامدهای غیر ارادی، کنش نیستند، اما نتیجه طبیعی و قطعی دارند.

3- کنش ویژگی هایی دارد که آن را از سایر موجودات دیگر جدا می کند؛ این ویژگی ها عبارت اند از: آگاهانه بودن، ارادی بودن و هدف دار بودن، بنابراین کنش انسان برخلاف سایر موجودات، معنادار است. علاوه بر این هر کنشی دارای پیامدهایی است که برخی از آنها ارادی و برخی غیر ارادی هستند. برخی انسان ها با توجه به پیامدهای ارادی و غیرارادی کنش ها، آنها را انجام می دهند یا از انجام آنها منصرف می شوند.

برای شناخت عمیق تر کنش اجتماعی، لازم است کمی بیشتر به واژۀ «دیگران» دقت کنید. دیگران، یعنی کسانی که کنشگران با توجه به آنها دست به کنش می زنند، متفاوت اند. در اینجا انواع مختلفی از دیگران ذکر شده است. تلاش کنید در رابطه با هر کدام، یک کنش اجتماعی مثال بزنید.

غریبه / آشنا

دوست / دشمن

گذشتگان / معاصران/ آیندگان

مؤمن / کافر / منافق

با این مثال ها، متوجه می شوید؛ کنشی که ناظر به هرکدام از موارد بالا صورت می گیرد، آداب و قواعد خاصی می خواهد. آیا تاکنون فکر کرده اید که این آداب چگونه شکل می گیرند، چگونه دوام می آورند یا تغییر می کنند؟

می دانید که کنش های ما تنها در ارتباط با دیگران انجام نمی شوند. کنش های ما در ارتباط باخودمان، خلقت (طبیعت و ماوراء طبیعت) و خداوند متعال نیز صورت می گیرند. اگرچه انواع کنش ها از یکدیگر اثر می پذیرند و بر یکدیگر اثر می گذارند و متناسب می شوند ولی هویت هیچ کدام از دست نمی رود.

(برای آشنایی با آداب برقراری ارتباط با دیگران، می توانید به کتاب مفاتیح الحیاه اثر آیت الله جوادی آملی مراجعه کنید.(

غریبه: رفتار مؤدبانه، به کار بردن کلام زیبا، عدم مکالمه با تلفن همراه با صدای بلند

آشنا: رعایت احترام، سبقت در ادای سلام، به پای او برخاستن، آرامش در برخورد با او

دوست: بیان مشکلات همراه با اعتماد، مزاح کردن، همراهی و کمک به او

دشمن: عدم اعتماد، رازداری، برخورد سختگیرانه، جنگ با او

گذشتگان: یاد کردن با احترام، بیان جمله ها و تجربه های آنان، همراه داشتن تصویر آن ها

معاصر: همراهی در کارها، نقد مؤدبانه، کمک و یاری رساندن به ایشان

آیندگان: مراعات حقوق ایشان، برنامه ریزی برای اقتصاد آن ها، حفظ و افزایش ثروت ملی، نوشتن تجربه های خود و قرار دادن در دسترس ایشان، صرفه جویی در مصرف انرژی

مؤمن: احترام به عقاید، رعایت ادب، درخواست ارشاد و راهنمایی

کافر: دوری از جدل، برخورد مؤدبانه، عدم رفاقت و دوستی

منافق: بی توجهی به سخنان ایشان، عدم اعتماد، دوری کردن از ایشان

چون کنش هدف دار و رادی است، پس در هر شرایطی باید دقت کرد که آیا به هدف مورد نظر نایل می شویم و تجربه این آگاهی را در اختیار ما قرار می دهد که آیا این کنش ها مطابق ارزش ها و هنجارهای اجتماعی است؟ در صورت مطابقت، دوام می آورد و عدم تطابق موجب تغییر آن می شود.

کوه پدیده ای طبیعی و ساختمان اداری، پدیده ای اجتماعی است. با مقایسۀ آنها تفاوت پدیده های طبیعی و اجتماعی را مشخص کنید

پاسخ به صورت زیر می باشد:

1- مفاهیم اساسی

پدیده اجتماعی، ...........................

2-خلاصه کنید

- به کنش های اجتماعی و پیامدهای آن، پدیده اجتماعی می گویند.

3- آنچه از این درس آموختیم.

1- پدیده اجتماعی، کنش اجتماعی، کنش بیرونی، کنش درونی، هنجار اجتماعی، جامعه پذیری، ارزش اجتماعی، کنترل اجتماعی، درونی سازی و برونی سازی.

2- کنش اجتماعی، نوعی کنش است که با توجه به دیگران انجام می شود.

تفکر و خیال، کنش درونی و راه رفتن و نشستن کنش بیرونی هستند.

کنش اجتماعی، فقط در حضور دیگران صورت نمی گیرد.

خانواده خرد ترین پدیده اجتماعی است.

به شیوه انجام کنش اجتماعی که مورد قبول افراد جامعه قرار گرفته، هنجار اجتماعی گفته می شود.

به پدیده مطلوب که مورد پذیرش همگان بوده و افراد به آن گرایش دارند، ارزش اجتماعی گفته می شود.

ایجاد پدیده اجتماعی از طریق کنش اجتماعی، برونی سازی نامیده می شود.

به تأثیر پدیده اجتماعی بر افراد و کنش های اجتماعی آن هاا،درونی سازی گفته می شود.

3- کنش‌ها انواعی دارند؛ یا «درونی‌اند یا بیرونی» و یا «فردی یا اجتماعی». کنش اجتماعی، کنشی است که با توجه به دیگران انجام می‌شود. پدیده‌های اجتماعی انواعی دارد و کنش‌ اجتماعی، خردترین آن است. هنجار اجتماعی، ارزش اجتماعی، جامعه پذیری و کنترل اجتماعی جزء این نوع از پدیده‌های اجتماعی هستند. پدیده‌های اجتماعی معنادار هستند و انسان‌ها آنها را خلق کرده‌اند و به همین علت با پدیده‌ها طبیعی که نتیجهٔ آن کنش افراد نیستند، متفاوت هستند.

* وقتی وارد جامعه ای می شوید چگونه به مسلمان بودن یا مسلمان نبودن آنها پی می برید؟ از ویژگی های فرهنگ اسلامی چند مورد را نام ببرید.

* با دوستان خود درباره ویژگی های فرهنگ عمومی ایرانی- اسلامی و خرده فرهنگ های رایج درون این فرهنگ عمومی گفت وگو کنید.

* از روی نماد و هنجارهای فرهنگی (نوع پوشش زنان،وجود مساجد،نوع غذاها، صدای اذان، بر پایی نماز، وجود انواع امامزاده ها،شعائر مذهبی،سبک معماری ها)؛ اعتقاد به خدا، روزه گرفتن درماه رمضان، حرام بودن ربا،اعتقاد به مهدویت، اعتقاد به حجاب،  اعتقادات مربوط حلال و حرام بودن بعضی غذا ها و نوشیدنی ها، اعتقاد به رعایت حق الناس.

* فرهنگ عمومی ایرانی-اسلامی مجموعه ای از باورها، اخلاقیات، سبک زندگی ها و منش هاست که برگفته از دین اسلام است. این فرهنگ براساس کتاب قرآن و احادیث ائمه اطهار (ع) بنا شده است. به عنوان مثال، در ایران برای تشکیل خانواده و ورود به زندگی مشترک زناشویی آداب و رسومی مانند خواستگاری اسلامی رایج است، اما مراسم خواستگاری در همهٔ نقاط ایران یکسان نیست. یا مثلا اعتقاد به همبستگی بین مادیات و معنویات و اعتقاد به عالم های دیگری به غیر از این جهان، تلاش برای کسب روزی حلال و پاک، پاکیزه بودن، داشتن حسن اخلاق که جزو خرده فرهنگ های رایج این فرهنگ عمومی محسوب می شود.

با راهنمایی دبیر خود، دربارهٔ دو فرهنگ متفاوت و فرصت‌ها و محدودیت‌هایی که برای بشریت به همراه داشته‌اند، گفت‌وگو کنید.

جوامعی که علم را محدود به دانش تجربی و آزمون پذیر می‌دانند و عقل و وحی را به عنوان دو وسیلهٔ معرفت علمی معتبر نمی‌دانند، نمی‌توانند از حق یا باطل بودن عقاید و ارزش‌ها سخن بگویند از نظر آنان ارزش‌ها و عقاید اجتماعی پدیده‌های تاریخی هستند که در فرهنگ آرمانی یا واقعی جوامع انسانی پدید می‌آیند و ما فقط می‌توانیم بودن یا نبودن ارزش‌ها و پیامدهای اجتماعی و تاریخی آنها را بشناسیم و برای داوری دربارهٔ درست و غلط بودن یا حق و باطل بودن آنها راهی نداریم. در جوامع اسلامی که علوم اجتماعی را به معنای تجربی آن محدود نمی‌کنند، می‌توانند دربارهٔ حق یا باطل بودن فرهنگ‌های مختلف داوری کنند.

1- مفاهیم اساسی

فرهنگ ، ...........................

2- خلاصه کنید

- فرهنگ، روح و جان یک جامعه است.

3- آنچه از این درس آموختیم.

1- فرهنگ، جامعه، فرهنگ عمومی، خرده فرهنگ، فرهنگ موافق، ضد فرهنگ

2- فرهنگ مشترک در یک جامعه را فرهنگ عمومی می‌گویند.
به شیوهٔ زندگی که مربوط به یک قوم خاص است خرده فرهنگ می‌گویند.
به هنجارها و ارزش‌ها که در یک خرده فرهنگ است که با فرهنگ عمومی رابطه‌ای ندارد ضد فرهنگ می‌گویند.
جامعه و فرهنگ را گذشتگان ما به جود آوردند ولی ما می‌توانیم با آگاهی و هوشیاری لازم این نوع فرهنگ‌ها را پیشرفته‌تر کنیم.

3- جامعه محموعه‌ای از انسان‌هاست که سال‌های متوالی با هم زندگی می‌کنند که به شیوهٔ زندگی این گروه‌ها فرهنگ گفته می‌شود. فرهنگ به دو نوع تقسیم می‌شود: ۱- خرده فرهنگ ۲- فرهنگ عمومی.

فرهنگ عمومی همهٔ افراد جامعه راه و روش آن را قبول دارند. ولی در شیوهٔ  عمل به فرهنگ عمومی روش‌های خاصی را به کار می‌گیرند. اگر روش زندگی کردن خرده فرهنگ همانند فرهنگ عمومی باشد و راه و روش آن را زیر پا نگذارند خرده فرهنگ نام دارد در غیر این صورت ضد فرهنگ می‌نامند.

در جدول زیر، سه نمونه از آرمان‌های جامعۀ خود را که کمابیش بیرون از فرهنگ واقعی یا درون آن قرار گرفته‌اند، بنویسید.

سه نمونه از آرمان های حق را که در اغلب یا همۀ فرهنگ ها حضور دارند، نام ببرید. به نظر شما به چه دلیل این آرمان ها در اکثر فرهنگ ها حضور دارند؟

آیا می توانید برخی پدیده های باطلی را که در قلمرو آرمانی و واقعی بعضی فرهنگ ها وجود دارد، شناسایی کنید؟

1- مفاهیم اساسی

فرهنگ حق، ..............

2- خلاصه کنید

- فرهنگ حق معیار ارزیابی همه فرهنگ هاست.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- فرهنگ حق، فرهنگ آرمانی، فرهنگ واقعی، فرهنگ باطل، فرهنگ حق، ابزار شناخت فرهنگ‌ها، عقل، وحی، ارزیابی فرهنگ‌ها

2- فرهنگ آرمانی، فرهنگی‌ است که مردم از آن حمایت می‌کنند اما در عمل ممکن است آن را نادیده بگیرند.
فرهنگ واقعی، فرهنگی است که مردم به آن عمل می‌کنند.
فرهنگ حق، از نظر علمی صحیح و مطابق فطرت انسان است.
فرهنگ باطل، از نظر علمی قابل دفاع نیست.
عقل وحی، دو ابزار مهم برای شناخت عقاید و ارزش‌هاست.

3- در فرهنگ آرمانی مردم از آن طرفداری می‌کنند ولی در عمل ممکن است نادیده گرفته شود. اما در فرهنگ واقعی مردم خود را لازم می‌دانند که به آن عمل کنند.
بخش‌هایی از فرهنگ که از نظر علمی صحیح و مطابق فطرت انسان باشد فرهنگ حق و بخش‌های خرافی فرهنگ باطل است.
دو ابزار شناخت و تفکیک فرهنگ حق از باطل عبارت‌اند از عقل و وحی.
علوم اجتماعی اگر علم را به معنای تجربی آن محدود نکنند، می‌توانند دربارهٔ حق یا باطل بودن فرهنگ‌های مختلف قضاوت کنند.

در جدول زیر چهار ویژگی هویتی خود را بنویسید و اکتسابی یا انتسابی بودن، فردی یا اجتماعی بودن و ثابت یا متغیر بودن آنها را تعیین کنید.

به کمک دبیر خود، اخلاق ورزشکاران در جامعهٔ اسلامی (اخلاق پهلوانی) را با اخلاق ورزشکاران در جامعهٔ غربی (اخلاق قهرمانی) مقایسه کنید.

در اخلاق پهلوانی بیشتر از زورمندی و جنگ‌آوری، خصوصیات مثبت اخلاقی فرد ملاک است. یک پهلوان لزوماً همیشه قهرمان نیست. خصوصیات یک پهلوان جوانمردی، ظلم‌ستیزی، ایثار، گذشت و تواضع است، امّا یک قهرمان لزوماً چنین خصایصی را ندارد و گاهی افراد فقط به خاطر شهرت و فخر فروشی با دوپینگ و ناجوانمردی به دنبال کسب قهرمانی هستند. اخلاق پهلوانی با ارزش‌های جهان معنوی سازگار است و باورهای معنوی در آن اولویت دارند، اخلاق قهرمانی با ارزش‌های جهان دنیوی سازگارند که در آن باپرهای جسمانی و هدف از وسیله مهم‌ترند.

با توجه به مباحث گفته شده دربارۀ تعامل و تناسب ابعاد مختلف هویت فردی و اجتماعی، پدیده های زیر را تشریح کنید.

1- رواج شدید عمل های زیبایی در ایران؛ آیا تمامی عمل های زیبایی برخلاف ارزش ها و هنجارهای دینی جامعۀ ایران است؟ آیا عمل ها، بسط ارزش ها و هنجارهای فرهنگ غرب نیست؟

2- رواج ارزش های دنیوی از قبیل فردگرایی، تجمل گرایی، مال اندوزی و… در کشورهای اسلامی

3- آسیب ها و مسائل زیست محیطی تولید شده به وسیله مردم و سازمان های عمومی و دولتی در ایران

4- خروج آمریکا از پیمان پاریس )کاستن از انتشار گازهای گلخانه ای(

5- حمایت مردم و دولت ایران از مظلومان جهان

6- حمایت همه جانبه دولت های غربی و برخی از دولت های اسلامی از رژیم اشغالگر قدس

7- وقوع جنبش های زیست محیطی در کشورهای غربی و تصویب قوانین سخت گیرانه در دفاع از محیط زیست و پدیدآمدن تکنولوژی های سبز و صدور کارخانه ها و صنایع سنگین این کشورها به سایر جوامع

1- خیر؛ تمام عمل های زیبایی برخلاف ارزش ها و هنجارهای دینی جامعه ایران نیست؛

خیر؛ همه عمل ها رواج دهنده ارش و هنجار غربی نمی باشد؛ بعضی از عمل ها چنین اند.

2- رواج ارزش های دنیوی در کشورهای اسلامی باعث خمودگی، پسرفت به سمت ارزش های غیرمتعالی و در نهایت مستعمره و زیردست شدن برای کشورهای سلطه هستند.

3- باعث از بین رفتن محیط زیست اطراف و از بین رفتن گونه های جانوری می شود و نسل های آینده این سرزمین را دچار مشگل می کند.

4- باعث آلوده تر شدن جوّ کره زمین و آب شدن یخ های قطبی، گرم شدن زمین و درنهایت زیر آب رفتن شهر های ساحلی می شود.

5- این نوع حمایت ها باعث عقب نشینی حکومت ظالم می شود.

6- باعث جری شدن این رژیم برای دست زدن به انواع جنایات در خاورمیانه می شود.

7- باعث جلوگیری از بهم ریختن جوّ و محیط زیست کره زمین از مشکلات زیست محیطی می شود و باعث حفظ گونه های جانوری می شود.

1- مفاهیم اساسی

هویت، .................

2- خلاصه کنید

- ابعاد متمایز هویت در تعامل با یکدیگر، متناسب می شوند.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- هویت، هویت فردی، هویت اجتماعی، بعد جسمانی، بعد نفسانی، بعد اجتماعی، جهان طبیعی، هویت آگاهانه، هویت پنهان.

2- پیامبران و اولیای الهی دربارهٔ بعد الهی هویت فردی و اجتماعی انسان‌ها سخن گفته‌اند.
- هویت اجتماعی هر فرد براساس آنچه برای آن جامعه اهمیت دارد شکل می‌گیرد.
- انسان و جامعه بر یکدیگر تأثیر می‌گذارند.
- فرهنگ غرب بر ابعاد جسمانی و فیزیکی انسان تأکید دارد.
- انسان نسبت به همهٔ ویژگی‌های هویتی خود آگاه نیست.

3- هویت فرد پاسخی است به پرسش «من کیستم» و با آن شخص از اشیا و افراد دیگر متمایز می‌شود. انواع ویژگی‌های هویت عبارت‌اند از:

۱) ویژگی‌هایی که در شکل گیری آنها نقش داریم یا نداریم.

۲) ویژگی‌هایی که تغییر می‌کنند یا نمی‌کنند.

۳) ویژگی‌های فردی یا اجتماعی؛ ابعاد هویت فردی و اجتماعی بر هم اثر می‌گذارند. هویت فردی به دو نوع جسمانی و نفسانی تقسیم می‌شود و هر سه بعد هویت جسمانی، نفسانی و اجتماعی با یکدیگر رابطهٔ متقابل دارند.

همواره در برخی از مشاغل و اصناف، عده ای از افراد هستند که به طور کامل و موفق جامعه پذیر نمی شوند و برخلاف هنجارهای پذیرفته شده عمل می کنند. کژروی های ممکن در برخی از مشاغل و اصناف را نام ببرید و در مورد راه های پیشگیری و کنترل آنها باهم گفت وگو کنید.

از موارد کژروی های مشاغل و اصناف می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کم گذاشتن در کار، دیر آمدن و زود رفتن، بد عهدی کردن در انجام کار، نداشتن علم جامع به شغ و حرفه مورد نظر

از موارد پیشگیری و کنترل نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1-  تبلیغ واقناع یعنی ازطریق نهادهای آموزشی وفرهنگی باورها وعقایدخودراتبلیغ می کند تاافراد اقناع شوند.( این شیوه قوی ترین روش است .)

2-  تشویق وپاداش یعنی دادن پاداش به کسانی که مطابق ارزش های جامعه رفتار می کنند.

3- تنبیه ومجازات یعنی منحرفین از ارزش های اجتماعی تنبیه می شوند . (کمترین قدرت رادربین سه شیوه فوق دارد)

تغییرات هویتی تا چه زمانی مورد تأیید و تشویق جامعه قرار می گیرند و از چه زمانی با مخالفت جامعه و مجازات های اجتماعی روبه رو می شوند؟

تغییرات هویتی تا زمانی که در چارچوب عقاید و ارزش های اجتماعی و در راستای آن باشند، مورد تایید و تشویق جامعه قرار می گیرند و در صورتی که از چارچوب عقاید و ارزش های جامعه فراتر روند و مغایر با آن ها باشند، با مخالفت جامعه و مجازات های اجتماعی رو به رو می شوند.

1- مفاهیم اساسی

تحرک اجتماعی، .............

2- خلاصه کنید

- فرصت‌های پیش روی افراد برای تحرک اجتماعی در جوامع مختلف، یکسان نیست.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- تحرک اجتماعی، جامعه‌پذیری، کجروی اجتماعی، کنترل اجتماعی

2- جوامع از طریق آموزش می‌کوشند افرادشان را قانع نمایند عقاید و ارزش‌های جامعه را بپذیرند.
- در یک جامعهٔ دینی، ابعادی که هویت الهی و متعالی انسان را نادیده بگیرند رسمیت ندارند.
- تحرک اجتماعی انواعی دارد: نزولی، صعودی، افقی

3- انسان برخلاف موجودات دیگر به صورت غریزی نمی‌داند چه موقعیتی در جهان دارد بلکه باید یاد بگیرد. جهان اجتماعی برای بقا و تداوم، ارزش‌های خود را به افراد آموزش می‌دهد. هر جامعه علاوه بر جامعه‌پذیری، برای پیشگیری و کنترل کجروی‌های اجتماعی، روش‌هایی را به کار می‌گیرد. راه‌های پیشگیری و کنترل کجروی عبارت‌اند از: ۱- تبلیغ و اقناع، ۲- تشویق و پاداش، ۳- تنبیه و مجازات
موقعیت اجتماعی، جایگاهی است که فرد در یک جامعه یا در یک گروه اجتماعی دارد. جابه‌جایی افراد از یک موقعیت اجتماعی به موقعیت اجتماعی دیگر را باعث می‌شود که به آن تحرک اجتماعی می‌گویند. تحرک اجتماعی انواع مختلفی دارد. صعودی، نزولی و افقی.
در جهان‌های اجتماعی مختلف، فرصت‌های متفاوتی برای تغییر موقعیت و تحرک اجتماعی افراد وجود دارد.

از خودبیگانگی حقیقی و تاریخی چه رابطه‌ای با هم دارند؟  آیا اگر جامعه‌ای به یکی از معانی از خودبیگانگی دچار شود، ناگزیر به دیگری هم مبتلا می‌شود؟ آیا ممکن است که جامعه‌ای در یک معنا از خود بیگانه نباشد ولی در معنای دیگر از خود بیگانه باشد؟

از خود بیگانگی تاریخی و حیقیقی لازم و ملزوم یکدیگر نیستند.

خیر، ممکن است یک جامعه دارای فرهنگ فطری و معنوی باشد و اعضای آن به این فرهنگ عمل نکنند. همچنین ممکن است فرهنگ جامعه، معنوی و فطری نباشد ولی اعضای آن به ارزش‌ها و عقاید و تاریخ جامعه و فرهنگ خود پایبند باشند که در این صورت از خودبیگانگی فطری صورت گرفته اما از خودبیگانگی تاریخی نه.

1- مفاهیم اساسی

غرب زدگی، ...........

2- خلاصه کنید

- برخی جوامع اسلامی به از خود بیگانگی تاریخی دچار هستند در مقابل جوامع غربی از خود بیگانگی فطری دارند.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- غرب زدگی، از خود بیگانگی فرهنگی، بحران هویت فرهنگی، از خود بیگانگی فطری (حقیقی)، از خود بیگانگی تاریخی.

2- اگر جوامع تغییرات را در سطح هنجارها و نمادها بپذیرند و ارزش‌های خود را حفظ نمایند، می‌توانند زمینه‌ساز گسترش خود گردند.
- فرهنگ حق درهای آسمان و زمین را به روی انسان می‌گشاید و او را با خود و هستی آشنا می‌سازد.

3- هویت اجتماعی افراد محصول عضویت گروهی آنهاست. تحولات فرهنگی می‌تواند مثبت یا منفی باشد. در عین حال این تحولات می‌تواند منشأ درونی یا بیرونی داشته باشد. اگر یک فرهنگ نتواند ارزش‌های فرهنگی خود را در برابر سایر فرهنگ حفظ کند دچار خود باختگی فرهنگی می‌شود. پدیده‌ای که امروز بسیاری از کشورهای مسلمان تحت عنوان غرب‌زدگی دچار آن شده‌اند.

امروزه رسانه ها و فضای مجازی با عبور از مرزهای جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی جوامع، تعامل فرهنگی را از سطح محققان و مولدان فرهنگی به عموم کاربران و مصرف کنندگان فرهنگی منتقل کرده است و از سوی دیگر تعامل فرهنگی را از سطح نمادها و هنجارها به عمق عقاید و ارزش ها می کشاند. بدین وسیله عقاید، ارزش ها و فرهنگ های توحیدی، اسطوره ای و دنیوی با کمیت و کیفیت نابرابر در دسترس همه قرار می گیرند و بدین ترتیب رسانه ها و فضای مجازی عرصۀ مهم ترین منازعه هویتی می شوند.

فضای مجازی چه فرصت ها و تنگناهایی برای ساماندهی درست این منازعه هویتی دارد؟ ما برای پاسداری از هویت فرهنگی خود چه ظرفیت های بالقوه و بالفعلی داریم؟ برای حفظ و بسط هویت فرهنگی خودمان در سطح فردی و اجتماعی )محلی و ملیّ( منطقه ای و جهانی چه تکالیفی داریم؟ شما چه پیشنهاداتی دارید؟

فرصت ها و تنگناها:

فضای مجازی، در بسیاری از موفقیت ها و پیشرفت های کشور در عرصه های مختلف علوم و خدمات و بهبود زندگی مردم، نقشی بی بدیل داشته است. فضای مجازی، دارای فرصت های بسیار ارزشمند و مفید می باشد که باید در جهت ارتقاء علمی و افزایش آگاهی ها در حوزه های مختلف از آن بهره برد. از آنجا که فرهنگ ما آمیخته با دین ماست، از شبکه های مجازی می توان به عنوان مکانی برای تبلیغ آموزه های انقلاب اسلامی و مذهبی استفاده کرد. حضور گسترده نیروهای انقلابی و مذهبی در این شبکه ها، مانند شبکه های اجتماعی نسل اول، آثار مثبتی نظیر: امکان آسان تر جذب، ایجاد فرصت شبکه سازی برای آنها و بالا بردن قدرت بسیج آنان را به دنبال دارد. مهم ترین فایده فضای مجازی که در اختیار همه قرار می گیرد، به روز بودن اطلاعات آن است.

با این حال، بیش از آنکه قرارگرفتن در چنین فضایی برای کاربران جوان ایرانی فرصت ساز باشد، بیشتر به یک تهدید و چالش برای آنها تبدیل شده است. در گذشته، آموزه های دینی را در کاغذها و کتب دینی می نوشتند و این متون دینی سالیان دراز بدون تغییر باقی می ماند؛ درحالی که در فضای مجازی، دین زمان ندارد و ثابت باقی نمی ماند و بسیاری از پایگاه های مذهبی، از نظر ساختار و محتوا تغییر می کنند. به دنبال آن، ظهور و گسترش فناوری های نوین فضای مجازی، به ویژه اینترنت، یکی از ویژگی های عصر گرایش به مادیات و تجمل گرایی و مصرف گرایی است. تبلیغات گستره در این فضاء، غالباً متوجه سکولار کردن کاربران است که از سوی صاحبان این تبلیغات و در جهت پیشبرد منافع خود و کشورشان طراحی می شود؛ همان گونه که در دنیای واقعی نیز در جستجوی منافع خویش هستند. «نظام معنایی این دوران، بر این اساس تعریف می شود که چه مصرف می کنند، چه ماشینی سوار می شوند و چه خانه ای می خرند.»

هویت دینی افراد نیز در شرایطی تحت الشعاع این فضای مجازی قرار می گیرد که قرار گرفتن در چنین فضایی نقش مؤلفه های دینی، از جمله: گناه، قداست، پاکی، رستگاری و اطاعت را در نظر کاربران، به ویژه کاربران جوان ایرانی، از بین می برد و در نهایت، منجر به تهدید شده، زمینه ساز بحران دینی در بین این جوانان می شود.

ظرفیت های بالقوه و بالفعل:

ما با داشتن هویت اصیلی ایرانی – اسلامی و با بی طرف نگه داشتن خود به در فضای مجازی می توانیم دست به تحلیل و بررسی و در نهایت روشنگری گروه ها و افراد بی طرف کنیم و با ایجاد محتوای در خور هویت ایرانی – اسلامی خودمان ، آن چهره صحیح از هویت خودمان را به نمایش بگذاریم.

وظایف:

کنترل خودمان و خانواده و اطرافیان و دوستانمان از آسیب های این فضا، روشنگری در این فضا، تولید محتوای درخور و شایسته برای ارائه و نامیش فرهنگ و هویت اصیل خودمان.

حجاب و پوشش به عنوان نماد هویت جوامع اسلامی در صد سال اخیر فراز و فرودهایی داشته است. در دوران رضاخان، حجاب مسئله و معضل درون جامعه ایران بود و زنان مسلمان اجازۀ رعایت ضوابط دینی خود را نداشتند. اینک حجاب مسئلۀ کشورهای اروپایی شده است و برخی از کشورهای اروپایی از ورود زنان با حجاب به مراکز آموزشی ممانعت می‌کنند. مسئله شدن حجاب در کشورهای اروپایی را با توجه به هویت فرهنگی جوامع اسلامی تحلیل کنید.

بعد از انقلاب اسلامی، حجاب در غرب به عنوان نماد اسلام تلقی شده و لذا حساسیت‌ها در مقابل آن زیاد شد. در بعضی از کشورها، از حضور زنان با حجاب در مراسم رسمی و مراکز علمی جلوگیری می‌شود. عواملی چون صدور انقلاب اسلامی، تعامل فرهنگی و اجتماعی بین کشورهای اسلامی و کشورهای اروپایی، مقابلهٔ فرهنگی کشورهای اسلامی، با کشورهای اروپایی از عوامل این مسئله است.

1- مفاهیم اساسی

هویت ایرانی اسلامی انقلابی، ...........

2- خلاصه کنید

- ایرانیان با مشارکت در حیات فکری جهان اسلام، زبان فارسی را به زبان دوم جهان اسلام تبدیل کردند.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- هویت ایرانی اسلامی انقلابی، بیداری اسلامی، انقلاب اسلامی ایران

2- قدرت سیاسی و انقلابی غرب در آغاز بخش‌هایی از ذهن مسلمانان را گرفتار خود باختگی فرهنگی کرد.
- انقلاب اسلامی ایران با بازگشت به توحید و معنویت افق‌های جدید را برای جهان اسلام گشود.

3- هویت ایرانی در گذر زمان تغییرات بسیاری کرده است؛ این تغییرات به قبل و بعد از اسلام تقسیم می‌شود. بعد از ظهور اسلام و حضور آن در ایران، هویت ایرانی، بعدی توحیدی - دینی گرفت. جهان اسلام در طول تاریخ خود با هجوم نظامی و سیاسی اقوام گوناگون مواجه شده و برخوردهای متفاوتی با این هجوم‌ها داشته؛ انواع برخورد اسلام با این هجوم‌ها عبارت است از: 1- دفع مهاجمان، 2- جذب و هضم مهاجمان، 3- خود باختگی فرهنگی.
هویت ایرانی بعد از انقلاب اسلامی تغییر کرد و به خویشتن الهی و توحیدی خود بازگشت.

درباره تفاوت جمهوری و دموکراسی از دیدگاه ارسطو گفت وگو کنید.

در دموکراسی حکومت اکثریت به نحوی است که خودشان قانون  هستند و لذا نظام سیاسی دموکراسی قانون مطلقه نیست بلکه رای اکثریت بصورت مطلقه می باشد. دراین نوع حکومت ها اقلیتهای سیاسی و کسانی که رای اکثریت را کسب نمی کنند زیان می بینند و زیر پا له می شوند. قانون برای همه یکسان نیست و اصولا قانون یکسانی وجود ندارد. مثالي معروف است که درحکومت های دموکراسی اگر شما زمینی داشته باشید و نخواهید آن را بفروشید ممکن است خریدار برود و دوازده نفر بیاید وبگوید ما رای می گیریم برای فروش زمین شما دراقلیت می افتید و ناچار می شوید علیرغم میل تان زمین خود را بفروشید.

درحالیکه درجمهوری همانطور که اکثریت کنترل می شوند اقلیت هم کنترل می شوند و قانون برای همه یکسان است همه از حق مساوی برخوردار هستند. کسانی که اکثریت را بدست می آورند خود را برحق و طرف مقابل را باطل نمی دانند. حتی در آمریکا که یک حزب حاکم می شود باید حقوق اقلیت را رعایت کنند. دراروپا که هیچوقت یک حزب به تنهایی حکومت تشکیل نمی دهند بلکه غالبا ائتلافی هستند.
 ارسطو بهترین نوع حکمرانی را در دموکراسی می بیند.

حضور مردم در یک حکومت لیبرال دموکراسی چه تفاوتی با حضور مردم در جمهوری اسلامی دارد؟

حضور مردم در یک نظام لیبرال دموکراسی یعنی توانمندی آنها در تعیین سرنوشت خویش، اعتراض یا تأیید بر تصمیم حاکمان در راستای مبنا بودن ارادهٔ بشری. اما در نظام جهموری اسلامی حضور مردم یعنی بیعت با رهبری و ولی فقیه و تأکیدی است براینکه تصمیمات گرفته شده در ساختار جمهوری اسلامی بر مبنای شریعت و فقه تشیع می‌باشد.

1- مفاهیم اساسی

جمهوری اسلامی، ............

2- خلاصه کنید

- عدالت، استقلال، آزادی، عمران و آبادانی و تأمین اجتماعی از جمله ارزش‌های جمهوری اسلامی هستند.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- جمهوری اسلامی، قدرت اجتماعی، مقبولیت، مشروعیت، نظام‌های سیاسی، لیبرالیسم، لیبرال دموکراسی

2- از دیدگاه فارابی می‌توان نظام‌های سیاسی را از منظر دین‌مداری و دنیا‌مداری نیز دسته‌بندی کرد.
- ادعای لیبرال دموکراسی این است که با خواست و ارادهٔ اکثریت مردم سازمان می‌یابد.

3- حکومت بر مردم می‌تواند با رضایت آنان یا نارضایتی بنا شود. برخی از حکومت‌ها مقبولیت دارند اما برخی جنبهٔ الهی دارند و دارای مشروعیت می‌باشند.
نظام‌های سیاسی بر مبنای تعداد افراد تصمیم گیرنده و روش تصمیم گیری قابل تقسیم‌بندی است.
حکومت لیبرال دموکراسی، بر مبنای آزادی مادی و این دنیایی بنا شده است.
حکومت جمهوری اسلامی، بر مبنای آرای مردم ولی بر اساس قوانین الهی اداره می‌شود.

1- برخی کارشناسان معتقدند کاهش جمعیت و فرزندآوری بیش از آنکه متأثر از عوامل اقتصادی باشد منشأ فرهنگی دارد. نظر شما چیست؟ گفت وگو کنید.

2- به نظر شما تداوم روند کاهشی رشد سالانه جمعیت، برای کشورمان در آینده چه آثار زیان باری در پی دارد؟

1- نظر من این است که هر دو عامل، یعنی عوامل اقتصادی و فرهنگی، می‌توانند بر کاهش جمعیت و فرزندآوری تأثیرگذار باشند. در بسیاری از کشورها، عوامل اقتصادی مانند بالا رفتن هزینه‌های زندگی، نبود تضمینات اجتماعی قوی و نبود فرصت‌های شغلی مناسب ممکن است باعث کاهش تمایل به داشتن فرزند شود. به علاوه، در بسیاری از جوامع، تغییرات در نگرش‌های فرهنگی و اجتماعی نقش مهمی در کاهش نرخ تولید جمعیت دارد.

برخلاف سابق، در جوامع مدرن موضوع فرزندآوری به چالش کشیده شده است. عوامل فرهنگي مانند عدم پذیرش نقش های جنسي سنتي ، زياد شدن نقش زنان در بازار كار و کاهش ارزش گذاري روابط خانوادگي مي تواند تاثير بسزايي در كاهش نرخ توليد جمعيت داشته باشد. همچنین، افزایش آگاهی و دسترسی به روش‌های برنامه‌ریزی خانواده و کنترل تولید مثل می‌تواند نقش مهمی در کاهش فرزندآوری داشته باشد.

بنابراین، به نظر من هم عوامل اقتصادی و هم فرهنگی می‌توانند در کاهش جمعیت و فرزندآوری تأثیرگذار باشند. بحث درباره اینکه کدام یک از این عوامل بالاتر است، مسئله پیچیده‌ای است و بستگی به شرایط خاص هر جامعه دارد.

2- آثار زیان بار تداوم روند کاهشی رشد سالانه جمعیت در آینده کشورمان ایران:

1)تغییر نظام های تربیتی و مفاهیم اخلاقی

2) کاهش نشاط اجتماعی - اقتصادی

3) کاهش اقتدار سیاسی، تغییر در ترکیب های دینی

4) کاهش حجم و رشد جمعیت ملی

5) کاهش باروری و قدرت تجدید نسل

6) افزایش میانه‌ی سنی و سالمندی جمعیت

7) کاهش جمعیت در سن کار

8) کاهش رشد اقتصادی

9) پایین آمدن نرخ پس انداز خانواده

10) افزایش بار مالی نسل‌های جوان‌تر

11) افزایش بار تکفل

12) افزایش تقاضای بازنشسته‌های فعلی و فشار بر سیستم تأمین اجتماعی

13) شکاف‌های نسلی در اثر بهم خوردن توازن جمعیت نسل‌ها

14) جمع شدن چترهای حمایتی خانواده از سالمندان

1- مفاهیم اساسی

اقتصاد مقاومتی، ..............

2- خلاصه کنید

- پیش از این کاهش جمعیت از جمله مسائل و مشکلات کشورهای غربی بود اما امروزه جامعۀ ما هم با این مسئله مواجه شده است.

3- آنچه از این درس آموختیم

1- اقتصاد مقاومتی، گسترش فرهنگ، کشف نفت در ایران، سیاست جمعیتی، اقتصاد غرب

2- گسترش فرهنگ با افزایش جمعیت ارتباط دارد.
- یکی از کارکردهای مهم خانواده تأمین جمعیت جامعه است.
- اقتصاد ایران در طول زمان با فراز و نشیب‌هایی روبه‌و بوده است. 

3- میزان جمعیت در گسترش یا کاهش فرهنگ جامعه مؤثراست، اگر فرهنگ حق باشد با گسترش جمعیت فرهنگ حق توسعه می‌یابد. عوامل گوناگونی موججب کاهش جمعیت می‌باشد از جمله رفاه‌زدگی، عافیت‌طلبی، مصرف‌گرایی و ... . در کشور‌های غربی عواملی چون فردگرایی، اهمیت یافتن لذت و ... موجب کاهش جمعیت شده است.
سایت جمعیتی توسط دولت‌ها برای ایجاد توازن در کاهش یا افزایش جمعیت صورت می‌گیرد.
فرهنگ غرب هویت خود را براساس اقتصاد شکل می‌دهد.

کشورها در مواجهه با روند کاهش جمعیت، برای جبران و ترمیم جمعیت خود، روش های مختلفی را در پیش می گیرند. با راهنمایی دبیر خود برخی از تجربه های کشورهای مختلف را در این رابطه مطالعه کنید و به کلاس گزارش دهید.

ملاحظه می کنید که دو کشور ژاپن و آلمان از رشد منفی جمعیت برخوردارند. براساس آمارهای اعلام شده، در بازه زمانی ٢٠٢١ - ٢٠٢٠ جمعیت ژاپن با کاهش ٤٤ هزار نفری روبه رو شده است و مهم ترین دلیل کاهش جمعیت در ژاپن، عدم تمایل زنان به فرزندآوری است. نرخ باروری در ژاپن از دهه ١٩٧٠ میلادی به بعد کاهشی بوده است. نرخ باروری در دهه ٢٠٠٠ میلادی به رقم 1/3 درصد در ازای هر زن رسید. این رقم در ٢٠٠٥ میلادی به 1/26 درصد رسید. در دهه ٢٠١٠ میلادی به بعد نرخ باروری در ژاپن با افزایش اندکی روبه رو شد و به رقم 1/4 درصد رسید. میانگین سنی جمعیت ژاپن به 48/4 سال رسیده و این کشور ثروتمند آسیایی اکنون پیر ترین کشور جهان به شمار می رود. دولت ژاپن پیش بینی می کند که در افق 2060 تقریباً نیمی از جمعیت این کشور را افراد سالخورده تشکیل خواهند داد. از طرفی برآورد می شود که ظرف چهار دهه آینده جمعیت ژاپن که اکنون ١٢ ٧ میلیون نفر است، بیش از ٢٥ درصد کاهش خواهد یافت و در حدود ٨٨ میلیون نفر خواهد شد.

الف) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور روسیه:

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در سخنرانی سالانه خود به اعضای پارلمان این کشور گفت ما باید به جوانان کمک کنیم؛ آنهایی که می خواهند تشکیل خانواده دهند و در رویای فرزند هستند.

بنابر گزارش سازمان ملل، دو سوم از اروپا اقداماتی را برای افزایش نرخ باروری از تعیین پاداش برای فرزند آوری تا انگیزه های مالیاتی بکار بسته اند که به درجات مختلف موفق بوده است.

طبق وعده های پوتین در روسیه مادرانی که برای اولین بار فرزند می آورند می توانند مزایایی حاملگی دریافت کنند. قبلا این مزایا به مادرانی داده می شد که دو یا بیشتر از دو فرزند داشتند.

مزایای رفاهی به کودکان بین سه تا ۷ ساله در خانواده های کم درآمد پرداخته می شود و تغذیه رایگان در مدارس در چهار سال نخست تحصیل ارائه می شود.

پوتین همچنین وعده کاهش مالیاتی برای خانواده های پرجمعیت تر را داده است.

به گفته یک کارشناس جمعیت در روسیه این اقدامات به طور موقت تعداد خانواده ها با دو فرزند را افزایش داده است اما تردیدهای مالی درباره آینده باعث افت دیگری در نرخ زاد و ولد شده است.

ب) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور ایتالیا:

در ایتالیا نیز مانند روسیه دولت تلاش کرده مشوق های مالی را برای تشویق فرزندآوری بکار بندد.

با این حال ایتالیا هنوز هم پایین ترین نرخ باروری را در اتحادیه اروپا دارد و نرخ تولدکودک برای هر مادر ایتالیایی 1/3 کودک است.

به گفته استاد دانشگاه هلند این سیاست های پولی نیز معمولا تاثیر چندانی در نرخ باوری ندارند. هر چند که در کوتاه مدت موثر هستند اما در نهایت کمکی به نرخ بالای ناباروری نمی کند و این روش در بسیاری از کشورهای استفاده شده و الگوی مشابهی را داده است.

در رابطه با ایتالیا ناکام بودن مشوق های پولی ممکن است به این حقیقت ربط داشته باشد که این مبالغ به گرایشات اجتماعی به عنوان فاکتور اصلی در کشوری که کمتر از ۵۰ درصد زنان آن شاغل هستند یا سطح مهاجرت در آن بالا است کمکی نمی کند.

پ) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور فرانسه:

در این کشور به رغم کاهش نرخ تولد در سالهای اخیر، این کشور همچنان بالاترین نرخ زاد و ولد را در اروپا دارد که بر اساس گزارش بانک جهانی از سال ۲۰۱۷ شامل 1/92 تولد برای هر زن است.

در فرانسه در چند دهه گذشته وزارت خانواده مسوولیت ارائه سیاست های اجتماعی در این حوزه را داشته است.

بر اساس گزارش کمیسیون اروپا، این کشور سیاست های اجتماعی گسترده ای دارد که امکان ارائه یارانه به نگهداری از کودکان و کمک های سخاوتمندانه برای خانواده های پرجمعیت تر را در بر می گیرد.

خانواده ها با دو فرزند یا بیشتر دستکم ماهانه ۱۳۱.۵۵ یورودریافت می کنند و در برخی خانواده ها هنگام  تولد هر نوزاد 944/51 یورو پرداخت می شود.

ت) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور سوئد:

در کشورهای اسکاندیناوی موفقیت مشابهی دیده می شود و براساس گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۱۷ در سوئد هر زن به طور متوسط 1/9 کودک متولد می کند.

کمیسیون اروپا می گوید نرخ اشتغال زنان و مادران در این کشور بالاترین در سطح اتحادیه اروپا است و فقر کودکان پایین ترین نرخ است. به والدین ماهانه کمک 1/573 کرونی (۱۶۷ دلار) پرداخت می شود که این رقم با افزایش سن کودک افزایش می یابد.

ساعات کاری مادران درسوئد پایین ترین در مقایسه با بسیاری دیگر از کشورها است. در سال ۲۰۱۸ متوسط ساعت کاری 1/474 ساعت بود که حدود ۵۰۰ ساعت کمتر از متوسط ساعت کار در روسیه است.

ث) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور ژاپن:

طی چند دهه گذشته، ژاپن با چالش دوگانه ای در زمینه کاهش نرخ زاد و ولد و افزایش سن مواجه شده است. برای پرداختن به این مسئله، دولت از دهه ۱۹۹۰ چندین طرح مهم را برای مقابله با این مشکل آغاز کرده است، از جمله طرح انجل (فرشته)، طرح آنجل جدید و سیاست به علاوه یک. با این حال، این طرح ها عمدتا به دلیل منابع محدود و عدم همسویی اجتماعی با اولویت های دولت کمترین تأثیر را داشته اند.

دولت ژاپن برای تشویق به تولد بیشتر طرح انجل را ارائه داد که ، برنامه ای پنج ساله در سال ۱۹۹۴ برای کمک به زوجین در تربیت فرزندان بود.  طرح جدید آنجل در سال ۱۹۹۹ و به دنبال آن سیاست به علاوه یک در سال ۲۰۰۹ ارائه شد. طرح آنجل و طرح انجل جدید هر دو به این منظور طراحی شده اند که بچه دار شدن را به گزینه ای آسان تر و جذاب تر تبدیل کنند. این طرح چند هدف را تشکیل می داد:

«ایجاد سازگاری بین مسئولیت های کاری و خانوادگی، افزایش خدمات مراقبت از کودکان، تقویت امکانات بهداشتی مادر و کودک، بهبود مسکن و امکانات عمومی برای خانواده های دارای فرزند، تقویت رشد کودک، بهبود فضای آموزشی برای کودکان، کاهش هزینه های اقتصادی مرتبط با تربیت کودکان.»

هدف از راهکاری دولت ژاپن در طرح آخر خود ایجاد محیط کار قابل قبول برای والدین ​​با بودجه اختصاص یافته برای ساخت ۵۰،۰۰۰ مرکز مهد کودک جدید برای نگهداری از آنها در روز بود.

ج) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور کره جنوبی:

با وجودی که نرخ زاد و ولد دراین کشور از سال ۲۰۱۸ افزایش داشته هنوز هم پایین ترین نرخ تولد را در جهان دارد. در ۱۳ سال گذشته، مقامات سئول تقریبا ۱۲۱ میلیارد دلار صرف اقدامات افزایش جمعیت کرده اند که شامل افزایش مهدکودک ها، مراکز مراقبت از کودکان و تعیین یارانه برای کودکان در ۵ سال نخست زندگی شان بوده است. اما این ها برای جبران هزینه تحصیلات خصوصی که پدیده ای عادی در این کشور است و خانواده ها را برای فرزند آوری محتاط می کند، کافی نبوده است.

به نظر می رسد دلیل دیگری که باعث کاهش نرخ زاد و ولد می شود پدیده اجتماعی «سامپو» است، پاسخی که زنان کره جنوبی به دهه ها نابرابری جنسیتی مبنی بر فرار از روابط، ازدواج و فرزندان می دهند.

در اکتبر ۲۰۱۹، دولت اعلام کرد که سیاست های موجود در زمینه مرخصی والدین گسترش یافته و والدین با فرزندان زیر ۸ سال اکنون مجاز به گذراندن یک ساعت کمتر در محل کار در هر روز هستند. یارانه های نقدی والدین دارای فرزندان خردسال حتی گسترش یافته است و شامل ۱۰درصد ثروتمندترین افراد جامعه می شود.

چ) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور لهستان:

ویکتور اوربان نخست وزیر لهستان در فوریه ۲۰۱۹ تلاش کرد نرخ زاد و ولد هر زن را که در حال حاضر ۱.۴۸ است افزایش داده و همسو با نرخ جهانی افزایش دهد. این تلاش شامل امکان دریافت وام برای زنان زیر ۴۰ سال در صورت ازدواج بود و اگر فرزندان بیشتری داشته باشند دیگر نیاز نیست وام را بازپرداخت کنند. همچنین خانواده های جوان تر می توانند کمک وام مسکن بعد از دومین و سومین کودک خود دریافت کنند و خانواده های دارای دستکم ۳ فرزند می توانند برای خرید خودرو کمک هزینه دریافت کنند. این موضوع بود که زنان می توانند در صورت داشتن ۴ فرزند از مالیات معاف شوند.

ح) راهکارهای جبران و ترمیم جمعیت کشور سنگاپور:

نرخ باروری در این کشور در مقایسه با نرخ زاد و ولد در سطح جهانی کاهش یافته و مردم سنگاپور بیشتر از داشتن فرزند اهداف دیگر را  مانند ادامه تحصیل ، اشتغال و مسافرت در اولویت قرار می دهند به همین دلیل هم میزان زاد و ولد در حال کاهش است.

نرخ فعلی 1/26 کودک به ازای هر زن است و برای تغییر این روند میلیاردها میلیارد دلار صرف برنامه های استفاده مرخصی والدین ، ​​تخفیف مالیاتی برای والدین دارای فرزندان بیشتر و همچنین مزایایی برای مادران شاغل شده است.

دولت برای سهولت نگهداری فرزندان توسط  پدربزرگ و مادربزرگ ها، دولت برای خانواده هایی که فاصله ۴ کیلومتری والدین خود مسکن خریداری کرده اند، کمک مساعدی مسکن نزدیکی ۳۰ هزار  دلار ارائه می دهد.

همچنین یک هدیه نقدی به مبلغ ۸۰۰۰ دلار برای فرزند اول و دوم و ۱۰،۰۰۰ دلار برای هر تولد بعدی در نظر گرفته شده است. سنگاپور سیاست های این چنینی را در سایت www.heybaby.sg منتشر می کند و حتی در ایستگاه های راه آهن کمپین های تبلیغاتی وجود دارد که اطلاعات باروری را در این کمپین های تبلیغاتی با شعارهایی مانند «هرچه زودتر برنامه ریزی کنید ، بارداری آسان تر است» ارائه می دهد.

منبع:

https://irna.ir/xjDSqX

در مقابلِ هویت اسلامی

شاه ایران، با اینکه پادشاه یک کشور اسلامی بود و خود را مسلمان معرفی می کرد، امّا با کشورهایی همکاری می کرد که با مسلمانان دشمنی دیرینه داشتند و هویت اسلامی سرزمین فلسطین و بیت المقدس و مسجدالاقصی را نفی می کردند.

به طور مثال، رژیم صهیونیستی که سرزمین فلسطین را اشغال کرد و صدهاهزار فلسطینی را از خانه شان آواره ساخت و بسیاری از زنان و مردان و کودکان را کشت، رابطه ای صمیمی و مخفیانه با محمدرضاشاه داشت. کمک های محمدرضا به این رژیم چنان مؤثر بود که سرنگونی وی ضربه سنگینی را بر رژیم صهیونیستی وارد کرد. گزارش خیلی محرمانه کارشناس آمریکایی که برای وزارت خارجه خودشان تهیه شده، بیانگر این حقیقت است:

طبقه بندی: خیلی محرمانه

تاریخ: 4 ژانویه 1979 (14 دی 1357)

سفارت آمریکا، تل آویو به: وزارت خارجه، واشنگتن

موضوع: اسرائیل و تحولات ایران

1- خلاصه: اسرائیلی ها با حالت بهت زده و هراسناکی سیر فروریختگی ایران به اعماق را نظاره کرده اند. انتظار می رود که انقراض رژیم شاه تعصب گرایی اسلامی نوظهور را در خاورمیانه تقویت نماید که به طور مؤثر بر فروش نفت به اسرائیل تأثیر می گذارد، هشتاد هزار یهودی ایرانی را در معرض خطر قرار می دهد و سپس ثبات منطقه ای را که درپی ریزی جریان صلح خاورمیانه در سال های آتی عامل مهمی می باشد، مورد تهدید قرار خواهد داد. فقط تعداد معدودی از افراد تردید دارند که دولت بعدی تهران رابطه اسرائیل با ایران را قطع نماید.

2- درست مثل همه ما، اسرائیلی ها با حالت بهت زده و هراسناک سیر فروریختگی ایران به اعماق را نظاره کرده اند. آنها معتقدند رژیم ثابت قدم، وفادار، دوست و طرفدار غربِ شاه، به صورت اصلاح ناپذیری از هم پاشیده شده و در انتظار جانشین پیش بینی شده اش می باشد. در برخی افراد این شبهه وجود دارد که دولت بعدی تهران به رهبری هر که باشد به اکثر و اگر نه تمام جنبه های رابطه نزدیک و از روی دقت ایجاد شده بین ایران و اسرائیل، پایان می بخشد. از نظر برخی تحلیلگران اسرائیلی فقط یک کودتای نظامی به اسرائیل توانایی می دهد تا حداقل مقداری از روابط خود را با ایران نجات دهد.

3- برای اسرائیل یک رابطه نزدیک با ایران از کیفیتی عالی و بنیادی و همچنین اهمیتی سمبلیک برخوردار می باشد. همکاری نظامی و اطلاعاتی پراهمیتی در خلال سالیان دراز بین دو کشور ایجاد شد. شرکت های اسرائیلی در پروژه های عمرانی و ساختمانی ایران شرکت داشته اند که با احتساب صادرات، سالیانه ٣٠٠ میلیون دلار به دست آورده اند. از نظر سمبلیک، اسرائیلی ها به رابطه نزدیکشان با ایران مسلمان به عنوان نشانه ای دال بر اینکه کشور یهودی در خاورمیانه از نظر همه مطرود محسوب نمی شود، نگریسته اند. هرچند ایران روابط دیپلماتیک با اسرائیل برقرار ننمود ولی دفاتر رابط به عنوان هیئت های نمایندگی دیپلماتیک در همه امور عمل کردند، منتها به صورت بی نام.

منبع: اسناد لانه جاسوسی آمریکا، جلد ٧، صفحات ٢٥ و ٢٦، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی

سوال:

1- چرا اسرائیلی ها از انقلاب اسلامی ایران مبهوت شده بودند؟

2- اسرائیل از ارتباطش با ایران، در دورۀ شاه، چه استفاده هایی می کرد؟

3- چرا در این سند، اسلامِ فعال و عدالت خواه و مخالف آمریکا و اسرائیل «تعصب گرایی اسلامی نوظهور» معرفی می شود؟

1- به این دلیل که می دانستند که حکومت مورد علاقه آنان در ایران فرو می پاشد و همچنین می دانستند که چه کسی رهبری ایران را بدست خواهد گرفت و در نتیجه تماما ارتباط خود را با این رژیم قطع خواهد نمود.

2- الف) ایران صادر کننده 70 درصد نفت مایحتاج رژیم اسرائیل بود.

ب) روابط دیپیماتیک با این رژیم نداشت، ولی دفاتر رابط به این دو به عنوان هیئت های نمایندگی دیپلمات در همه امور عمل می کردند.

ت) در پروژه های عمرانی و ساختمانی ایران شرکت داشته اند که از این جایگاه سالیانه 300 میلیون دلار برای خود ارزآوری می کرده اند.

پ) به غیر از ایران، همه کشورهای مسلمان خلیج فارس و حتی مصر، اسرائیل را تحریم کردند.

3- در سند فوق، «تعصب گرایی اسلامی نوظهور» به عنوان یک تهدید برای اسرائیل و آمریکا معرفی می‌شود. این تعصب گرایی به عنوان یک جریان سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه که مخالف آمریکا و اسرائیل است، توصیف شده است. همچنین، بحث درباره تأثیر آن بر فروش نفت به اسرائیل و خطر بروز تغییرات در منطقه ناشی از آن نقل شده است.

خودباختگی پهلوی دوم

قانون کاپیتولاسیون (به معنای مصونیت همه اتباع آمریکایی حاضر در ایران از رسیدگی قضایی و واگذاری این حق به نماینده حقوقی آمریکا بود درحالی که ایرانیان ساکن آمریکا به هیچ وجه از چنین حقی برخوردار نبودند) که تصویب آن با پشتیبانی محکم شاه صورت گرفت؛ این قانون کاملا در تعارض با استقلال و هویت ایرانی بود. در زمان تصویب، سفیر آمریکا که خوشحال به نظر می رسید، به ملاقات شاه می رود.

سند زیر، گزارش خیلی محرمانۀ سفارت از این ملاقات است:

تاریخ: ١٧ سپتامبر ١٩٦٤ (26 شهریور 1343)

طبقه بندی: خیلی محرمانه

یادداشت برای ضبط در پرونده

شاه در حین ملاقات با سفیر در تاریخ ١٦ سپتامبر به نقل از ارسنجانی گفت: لایحه ای در مجلس وجود دارد که پرسنل آمریکایی را از کاپیتولاسیون برخوردار خواهد ساخت. ارسنجانی به شاه گفته بود که اگر این قانون توسط مجلسین تصویب شود، شاه تاج و تخت سلطنت را از دست خواهد داد.

سفیر فورا سؤال کرد که آیا این موضوع در شاه ایجاد رعب و وحشت کرده است و شاه در پاسخ گفت: نه به هیچ وجه.

سرلشکر اکهارت

ج . ١. آرمیتاژ

منبع: اسناد لانه جاسوسی آمریکا، جلد ٧، سند شماره ٨، صفحه ٦٠٧، مؤسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی.

سؤال:

1- چرا ارسنجانی گفت اگر این قانون تصویب شود، شاه حکومتش را از دست خواهد داد؟

2- چرا شاه می خواهد به سفیر آمریکا نشان دهد با اینکه تصویب این قانون خطرهایی دارد، ولی او حاضر به انجام آن است؟

1- به این دلیل که مردم ایران تحمل قبول این قانون را ندارند و علیه این قانون، تظاهرات به پا کرده و حکومت را از دست آنان می گیرند.

2- به دلیل سرسپردگی و جلب اعتماد آمریکایی ها و اینکه او را از سلطنت بر ایران خلع نکنند.

نمونه هایی از دشمنی آمریکا با ملت ایران از زبان خودشان

در اسنادلا نه جاسوسی که اسناد محرمانه آمریکایی هاست، نامه هایی و گزارش هایی وجود دارد که نشان می دهد آمریکایی ها جز به منافع خودشان در ایران نمی اندیشیده اند و برای رسیدن به این منافع نه تنها از حکومت مستبد پهلوی حمایت می کردند، بلکه ابزارلا زم برای سرکوب ملّت را به آنها می دادند و حتی توصیه به سرکوب بیشتر مردم هم می کردند. به سند زیر نگاه کنید:

از: اطلاعات و تحقیقات - دیوید. ا. مارک. اکتینگ

به: وزیر - وزارت امور خارجه، یادداشت توجیهی سرّی

2 نوامبر 1978 (11 آبان 1357)

بحران رو به تزاید ایران

... تلاش های شاه برای آرام کردن مخالفین خود به شکست انجامیده است. مخالفین به هم می پیوندند و از این حرکت سود می برند، درحالی که شاه قوه ابتکار را از دست می دهد. شاه خودش در مشورت هایش با سولیوان، این موضوع را ابراز داشته است که اقدام سریع در خاموش سازی این اضطراب لازم است، اما به نظر می رسد وی قادر نباشد که تصمیم بگیرد که چه باید کرد؟ حقیقتا در جریان مشورت با سولیوان و پارسونز، کاملا عدم قابلیت خود را در تسلط بر مشکلاتی که با آن روبه روست، نشان داد. شاه تاکنون نتوانسته جز اقدامات ناقص برای اجتناب از تصمیمات سخت، پیش بینی چیز دیگری را بنماید ... .

بدون توجه به چگونگی شکل گرفتن عمل انتقالی، مطمئناً سرکوب های کوتاه مدت برای پایان بخشیدن به ناآرامی ها ضروری است. این عمل، در هر حال جواب مشکل اساسی نیست، زیرا این سرکوب ها حتما به خشونت های وسیع تری تبدیل خواهد شد و این عمل کل قدرت را به خطر می اندازد و میدان را برای رادیکال ها در صحنه سیاسی ایران خالی خواهد گذاشت ... .

اگر شاه هرچه زودتر حرکت مهمی تا قبل از شروع ماه محرم - در تاریخ ٢ دسامبر - انجام ندهد، مطمئناً یک سری خشونت های جدی به دنبال خواهد آمد. ١٠ محرم (١ دسامبر) روز بخصوص باشکوهی برای مسلمانان ایرانی است و شریعتمداری و یکی از نخست وزیران پیشین اظهار داشتند که کار شاه تا آن وقت تمام خواهد بود… مگر اینکه شاه هرچه زودتر در این مورد اقدام کند. احتمال مداخله نظامی بسیار قوی است. نظم اعمال شده به وسیله ارتش، به طور قطع بیشتر از شش ماه طول نخواهد کشید. اقتصاد هم اکنون خسارت دیده است و مردم عادی ایرانی آموخته اند که حتی بدون اسلحه هم می توان در قدرت عظیم سیاسی نقش داشت. هیچ راهی وجود ندارد که ارتش با زور بتواند میلیون ها ایرانی تازه آگاه شده را با رضایت خودشان برای سرافرازی رژیم پهلوی که به سختی لکه دار شده، به سر کار بازگرداند.

تهیه شده توسط: INR/RNA/SOA گریفین

منبع: اسناد لانه جاسوسی آمریکا، جلد دوم، سند شماره ٣، صفحه ١١، مؤسسه مطالعات پژوهش های سیاسی

سوال:

1- به نظر شما چرا آمریکایی ها به رغم آگاهی از عزم و ارادۀ ملت ایران، سرکوب آنها را به حکومت پهلوی پیشنهاد می کردند؟

2- توصیفات مخفیانه آنها از شاه در شرایط بحرانی حاوی چه نکاتی است؟

1- از دیدگاه آمریکایی ها، سرکوب های کوتاه مدت برای پایان بخشیدن به ناآرامی ها ضروری است، اما جواب حل مشکل نمی باشد؛ بنابراین به زعم آنان سرکوب کوتاه مدت به علاوه اصلاح بزرگ در عملکرد شاه ایران، می تواند باعث شود که از میزان اعتراضات مردم ایران کم شود.

2- توصیفات مخفیانه آنها از شاه در شرایط بحرانی حاوی چند نکته است:

1) عدم توانایی شاه در تصمیم‌گیری:

متن اشاره می‌کند که شاه قادر نبوده تصمیم بگیرد که چگونه با مخالفین خود برخورد کند و به همین دلیل قوه ابتکار را از دست داده است.

2) عدم قابلیت خود در تسلط بر مشکلات:

در جریان مشورت با سولیوان و پارسونز، شاه به طور کامل عدم قابلیت خود را در تسلط بر مشکلات و پیدا کردن راه حل مناسب نشان داد.

3) استفاده ناموفق از اقدامات ناقص:

شاه تاکنون نتوانسته است جز اقدامات ناقص و سرکوب‌گرانه، راه‌حل مناسب برای پایان دادن به ناآرامی‌های داخل کشور پیدا کند.

4) خطر تبعید قدرت:

متن هشدار می‌دهد که اگر شاه حرکت مهمی را تا قبل از شروع ماه محرم انجام ندهد، خشونت‌های جدی‌تری به دنبال خواهد آمد و قدرت شاه به خطر خواهد افتاد.

5) عدم توانایی ارتش در بازگرداندن حمایت مردم:

متن بیان می‌کند که هیچ راهی وجود ندارد که ارتش با زور بتواند میلیون‌ها ایرانی تازه آگاه شده را با رضایت خودشان برای سرافرازی رژیم پهلوی به سر کار بازگرداند.