جواب فصل 2 في مَحْضَرِ الْمُعَلِّمِ عربی (2)

فی محضر المعلم

فی الحضه الأولى کان الطلاب یستمعون إلى کلام مُدرّس الکیمیاء. و کان بینهم طالب مُشاغب قلیل الأدب، یضرّ الطلاب بسلوکه. یلتفت تاره إلى الوراء و یتکلم مع الذی خلفه و تاره یهمس إلى الذی یجلس جنبه حین یکتُب المُعلَمُ على السبّوره. و فی الحصه الثانیه کان الطالب یسأل مُعلّم علم الأحیاء تعنّتاً. و فی الحصه الثالثه کان یتکلم مع زمیل مثله و یضحک. فنصحهٔ المعلم و قال: من لا یستمع الی الدرس جیداً یرسب فی الامتحان. ولکن الطالب استمر علی سلوکه.

فکّر مهران حول هذه المُشکله، فذهب إلى مُعلّم الأدب الفارسی و شرح له القضیه و قال: أحبّ أن أکتُب إنشاء تحت عُنوان «فی محضر المُعلّم»؛ فوافق المُعلّم على طلبه، وَ قال له: إن تطالع کتاب «مُنیه المُرید» لزین الدین العاملی «الشهید الثانی» یُساعدک على کتابه إنشائک: ثم کتب مهران انشاءهٔ و أعطاهٔ لمّعلمه. فقال المعلم له:

إن تقرأ إنشاءک أمام الطلاب فسوف یتنبّه زمیلک المُشاغب. و هذا قسم من نص إنشائه.

... ألف عدّه من العلماء کتباً فی مجالات التربیه و التعلیم، یرتبط بعضها بالمُعلَم، وَ الأخرى بالمُتعلّم: وَ للطالب فی محضر المُعلّم آداب، من یلتزم بها ینجح، أهمّها:

1) أن لا یعصی أوامر المعلم.

2) ألاجتناب عن کلام فیه إساءه للأدب.

3) أن لایهرب من آداء الواجبات المدرسیه.

4) عدم النوم فی الصف، عندما یُدرس المُعلَمُ.

5) أن لایتکلم مع غیره من الطلاب عندما یادرس المعلم.

6) أن لا یقطع کلامهٔ، و لا یسبقهٔ بالکلام، و یصبر حتی یفرغ من الکلام.

7) الجلوس أمامه بأدب، و الاستماع إلیه بدقه و عدم الالتفات إلى الوراء إلا لضروره.

لمّا سمع الطالب المُشاغب إنشاء مهران، خجل و تدم على سلوکه فی الصف.

قال الشاعر المصریّ أحمد شوقی عن المُعلم:

قم للمُعلّم وفه التبجیلا                کاد المُعلم أن یکون رسولا

أعلمت أشرف أو أجل من الذی      یبنی وَ یُنشئ أنفساً وَ عُقولا

اُکتُبْ جَواباً قَصيراً، حَسَبَ نَصِّ الدَّرسِ

1) إلَی مَن ذَهَبَ مِهرانُ؟

2) کَيفَ يَجِبُ الْجُلوسُ أَمامَ الْمُعَلِّمِ؟

3) کَيفَ کانَتْ أَخلاقُ الطّالِبِ الَّذي کانَ يَلْتَفِتُ إلَی الْوَراءِ؟

4) مَا اسْمُ الْکِتابِ الَّذي قَرَأَهُ مِهرانُ في مَجالِ التَّربيَةِ وَ التَّعليمِ؟

5) فِي أَيِّ حِصَّةٍ کانَ الطُّلّبُ يَسْتَمِعونَ إلَی کَلامِ أُستاذِ الْکيمياءِ؟

اِختَبِر نَفسَكَ: تَرجِمِ الْآياتِ، ثمُّ عَيِّن أَداةَ الشَّرطِ وَ فِعلَ الشَّرطِ، وَ جوابَهُ

1) وَما تُقَدِّموا لِأَنفُسِکُم مِن خَیرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللهِ

2) إن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم ویُثَبِّت أَقدامَکُم

3) وَ إذا خاطَبَهُمُ الجاهِلونَ قالوا سَلاماً

ترجمه و پاسخ به سؤالات:

فی محضر المعلم

در حضور معلم

فی الحضه الأولى کان الطلاب یستمعون إلى کلام مُدرّس الکیمیاء. و کان بینهم طالب مُشاغب قلیل الأدب، یضرّ الطلاب بسلوکه. یلتفت تاره إلى الوراء و یتکلم مع الذی خلفه و تاره یهمس إلى الذی یجلس جنبه حین یکتُب المُعلَمُ على السبّوره. و فی الحصه الثانیه کان الطالب یسأل مُعلّم علم الأحیاء تعنّتاً. و فی الحصه الثالثه کان یتکلم مع زمیل مثله و یضحک. فنصحهٔ المعلم و قال: من لا یستمع الی الدرس جیداً یرسب فی الامتحان. ولکن الطالب استمر علی سلوکه.

در زنگ اوّل دانش آموزان به سخن معلّم شيمی گوش می دادند، و در بين آن ها دانش آموز شلوغ و بی تربيتی بود که با رفتارش به دانش آموزان آسيب می زد، یکبار به عقب بر می گشت و با آن که پشت سرش هست، صحبت می کرد و یکبار وقتی معلّم روی تخته می نوشت، با کسی که کنارش می نشيند، آهسته حرف می زد (پچ پچ می کرد(. در جلسه دوم (همان) دانش آموز برای مچ گيری (عیب جویی) از دبير زیست سؤال می کرد و در جلسه سوم با یک همکلاسیِ مثلِ خودش ، صحبت می کرد و می خندید؛ در نتيجه معلّم نصيحتش کرد و گفت: هرکس خوب به درس گوش ندهد در امتحان رفوزه می شود. ولی دانش آموز به رفتارش ادامه داد.

فکّر مهران حول هذه المُشکله، فذهب إلى مُعلّم الأدب الفارسی و شرح له القضیه و قال: أحبّ أن أکتُب إنشاء تحت عُنوان «فی محضر المُعلّم»؛ فوافق المُعلّم على طلبه، وَ قال له: إن تطالع کتاب «مُنیه المُرید» لزین الدین العاملی «الشهید الثانی» یُساعدک على کتابه إنشائک: ثم کتب مهران انشاءهٔ و أعطاهٔ لمّعلمه. فقال المعلم له:

مهران درباره این مشکل فکر کرد، و نزد معلّم ادبيات فارسی رفت و جریان را به وی توضيح داد و گفت: دوست دارم انشایی تحت عنوان «در حضور معلّم» بنویسم و معلّم با درخواستش موافقت کرد و به او گفت: اگر کتاب منيه المُرید زین الدّین عاملی «شهيد ثانی» را مطالعه بکنی در نوشتن انشایت به تو کمک می کند؛ سپس مهران انشایش را نوشت و آن را به معلّم خود داد. و معلّم به او گفت:

إن تقرأ إنشاءک أمام الطلاب فسوف یتنبّه زمیلک المُشاغب. و هذا قسم من نص إنشائه.

اگر انشایت را در حضور دانش آموزان بخوانی، همکلاسی شلوغت آگاه خواهد شد. و این قسمتی از متن انشای اوست:

... ألف عدّه من العلماء کتباً فی مجالات التربیه و التعلیم، یرتبط بعضها بالمُعلَم، وَ الأخرى بالمُتعلّم: وَ للطالب فی محضر المُعلّم آداب، من یلتزم بها ینجح، أهمّها:

... تعدادی از دانشمندان کتاب هایی را در زمينه های تعليم و تربيت نوشتند (تأليف کردند) برخی از آن ها مربوط به معلّم و برخی دیگر مربوط به دانش آموز می باشد. و دانش آموز در حضور معلّم وظائفی دارد، هرکس بدان پایبند باشد، موفّق می شود؛ مهمترین آنها (عبارت است از)

1) أن لا یعصی أوامر المعلم.

1) از دستورات معلّم سرپيچی نکند

2) ألاجتناب عن کلام فیه إساءه للأدب.

2) از سخنی که در آن بی ادبی (توهين) است، پرهيز کند

3) أن لایهرب من آداء الواجبات المدرسیه.

3) از انجام تکاليف درسی فرار نکند (نگریزد).

4) عدم النوم فی الصف، عندما یُدرس المُعلَمُ.

4) وقتی معلّم درس می دهد ، در کلاس نخوابد.

5) أن لایتکلم مع غیره من الطلاب عندما یادرس المعلم.

5) وقتی معلّم تدریس می کند با دانش آموزان دیگر صحبت نکند.

6) أن لا یقطع کلامهٔ، و لا یسبقهٔ بالکلام، و یصبر حتی یفرغ من الکلام.

6)  سخنش (معلّم) را قطع نکند و در سخن گفتن از او پيشی نگيرد و صبر کند تا از سخن گفتن فارغ شود (سخنش را تمام کند)

7) الجلوس أمامه بأدب، و الاستماع إلیه بدقه و عدم الالتفات إلى الوراء إلا لضروره.

7) در مقابل معلّم با ادب بنشيند ، و با دقّت به وی گوش کند و به عقب برنگردد مگر به ضرورت

لمّا سمع الطالب المُشاغب إنشاء مهران، خجل و تدم على سلوکه فی الصف.

وقتی دانش آموز شلوغ انشای مهران را شنيد ، شرمنده شد و به خاطر رفتارش در کلاس پشيمان گشت .

قال الشاعر المصریّ أحمد شوقی عن المُعلم:

شاعر مصری احمد شوقی در باره معلّم ، گفته:

قم للمُعلّم وفه التبجیلا                کاد المُعلم أن یکون رسولا

أعلمت أشرف أو أجل من الذی      یبنی وَ یُنشئ أنفساً وَ عُقولا

بخاطر معلّم برخيز و احترامش را کامل بجای آور / نزدیک است که معلّم پيامبر باشد آیا شریف تر و بزرگوارتر از کسی که جان ها و عقل ها را می سازد و پرورش می دهد (تاحال) شناختی؟!

اُکتُبْ جَواباً قَصيراً، حَسَبَ نَصِّ الدَّرسِ

بر اساس متن درس (به سوالات زیر) جواب کوتاه دهید.

1) إلَی مَن ذَهَبَ مِهرانُ؟

1) مهران سوی (نزد) چه کسی رفت؟

ذَهَبَ مهرانُ الی مُعَلِّمِ الادَب الفارسیِّ.

مهران نزد معلم ادبیات فارسی رفت.

2) کَيفَ يَجِبُ الْجُلوسُ أَمامَ الْمُعَلِّمِ؟

2) نشستن  در برابر معلم باید چگونه باشد؟

یَجِبُ الجُلوسُ اَمامَ المعَلِّمِ باَدَبِ.

نشستن در مقابل معلم باید با ادب و نزاکت صورت گیرد.

3) کَيفَ کانَتْ أَخلاقُ الطّالِبِ الَّذي کانَ يَلْتَفِتُ إلَی الْوَراءِ؟

3) اخلاق دانش آموزی که به عقب برمی گشت، چگونه بود؟

کانَت اَخلاقُهُ مُشاغِباً قلیلَ الاَدبِ.

اخلاق دانش آموز اخلالگر به دور از ادب بود.

4) مَا اسْمُ الْکِتابِ الَّذي قَرَأَهُ مِهرانُ في مَجالِ التَّربيَةِ وَ التَّعليمِ؟

4) اسم کتابی که مهران درباره پرورش و آموزش خواند چیست؟

اِسمُهُ «مُنیَةُ المُریدِ»

اسم آن «منیة المُرید» است.

5) فِي أَيِّ حِصَّةٍ کانَ الطُّلّبُ يَسْتَمِعونَ إلَی کَلامِ أُستاذِ الْکيمياءِ؟

5) در کدام زنگ، دانش آموزان به استاد شیمی گوش فرا می دادند؟

فِي الحِصَّةٍ الاولَی کانَ الطّلّابِ یَستَمِعونَ اِلی اُستاذِ الکیمیاء.

در زنگ اول دانش آموزان به استاد شیمی گوش فرا می دادند.

اِختَبِر نَفسَكَ: تَرجِمِ الْآياتِ، ثمُّ عَيِّن أَداةَ الشَّرطِ وَ فِعلَ الشَّرطِ، وَ جوابَهُ

خودت را بیازمای؛ آیات زیر را ترجمه کنید، سپس آدات شرط و فعل شرط و جوابش را بدست آورید.

1) وَما تُقَدِّموا لِأَنفُسِکُم مِن خَیرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللهِ

1) هر آنچه از خوبی برای خودتان از پیش (پیشاپیش) بفرستید، آن را نزد خداوند می یابید.

ما : ادات شرط    ،    تُقَدِّموا : فعل شرط   ،     تَجِدوهُ : جواب شرط

2) إن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم ویُثَبِّت أَقدامَکُم

2) اگر خدا را یاری کنید، شما را یاری می کند و گام هایتان را استوار می سازد.

اِن : ادات شرط      ،        تَنصُرُوا : فعل شرط          ،         یَنصُر : جواب شرط

3) وَ إذا خاطَبَهُمُ الجاهِلونَ قالوا سَلاماً

3) هرگاه نادانان، آنها (ایشان) را خطاب کنند، سخن آرام می گویند.

إذا : ادات شرط     ،     خاطَبَ : فعل شرط      ،        قالوا : جواب شرط

عَيِّنِ الْجُملَةَ الصَّحيحَةَ وَ غَيرَ الصَّحيحَةِ حَسَبَ الْحَقيقةِ

1) اَلتَّعَنُّتُ طَرحُ سُؤالٍ صَعبٍ بِهَدَفِ إيجادِ مَشَقَّةٍ لِلْمَسؤولِ

2) عِلْمُ الْأَحياءِ عِلْمُ مُطالَعَةِ خَواصِّ الْعَناصِرِ

3) اَلِالْتِفاتُ هوَ کَلامٌ خَفيٌّ بَيْنَ شَخصَينِ

4) اَلسَّبّورَةُ لَوحٌ أَمامَ الطُّلّبِ يُکْتَبُ عَلَيهِ

جمله صحیح و نادرست را بر اساس حقیقت مشخص کنید.

1) صحیح

مچ گیری، مطرح کردن سوالی سخت با هدف ایجاد سختی برای کسی که مورد سوال واقع شده است.

2) غلط

زیست شناسی، علم مطالعه ویژگی های عنصرهاست.

3) غلط

روی برگرداندن همان سخن پنهانی بین دو نفر است.

4) صحیح

تخته سیا، لوحی در مقابل دانش آموزان است که روی آن نوشته می شود.

تَرْجِمِ الْآيَةَ وَ الْاحاديثَ، ثُمَّ عَيِّن الْمَطلوبَ مِنكَ

1) ﴿وَ ما تُنْفِقوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَليمٌ﴾ اَلْبَقَرَة: 273                (اَلْمَجرورَ بِحَرفِ جَرٍّ)

2) مَن علَّمَ عِلما،ً فلَهَ أجرُ مَن عَمِلَ بهِ لا يَنقُصُ مِن أجر الْعامِلِ.  رَسولُ اللّٰهِ (ص)  (اِسْمَ الْفاعِلِ)

3) اَلنّاسُ أعداءُ ما جَهِلوا.  اَلْإمامُ عَليٌّ (ع)               (اَلْجَمْعَ الْمُکَسَّرَ وَ مُفرَدَهُ(

4) إذا تَمَّ الْعَقْلُ نَقَصَ الْکَلامُ. اَلْإمامُ عَليٌّ (ع)           (اَلْفاعِلَ)

5) اَلْعالِمُ حَيٌّ وَ إنْ کانَ مَيِّتاً.   اَلْإمامُ عَليٌّ (ع)         (اَلْمُبتَدَأَ وَ الْخَبَرَ)

6) قمُ عَنْ مَجْلِسِكَ لِأبیکَ وَ مُعَلِّمِکَ وَ إنْ کُنْتَ أمیراً.   اَلْإمامُ عَليٌّ (ع)         (اسْمَ الـمَکانِ وَاسْمَ الفْاعِلِ)

آیه و روایات زیر را ترجمه کنید و سپس چیزهای خواسته شده را مشخص کنید.

1) و هر آنچه از خیر و خوبی انفاق کنید، قطعا خداوند نسبت به آن آگاه است.

ما : ادات شرط   ،      تُنفِقوا : فعل شرط     ،      إِنَّ اللهَ بِهِ عَلیمٌ  : جواب شرط

خَیر : مجرو به حرف جر

2) هر کس علمی به دیگری بیاموزد، پاداش کسی را دارد که به آن عمل کند، از پاداش عمل کننده کاسته نمی شود.

مَن : ادات شرط   ،    عَلَّمَ : فعل شرط     ،      لَهُ أَجرُ  : جواب شرط

العامِل : اسم فاعل

3) مردم، دشمن آنچه نمی دانند هستند.

اَلنّاسُ  : مبتدا   ،    أَعداءُ : خبر

اَعداء : جمع مکسر   ،   مفردش : عدو

4) هرگاه عقل تمام شود، سخن کم می شود.

إذا : ادات شرط  ،    تَمَّ : فعل شرط   ،      نَقَصَ  :   جواب شرط     ،    الکَلامُ  :   فاعل

العَقلُ : فاعل   

5) دانشمند، اگر چه مرده باشد، زنده است.

اَلعالِمُ   : مبتدا    ،     حَیٌّ   :  خبر

6) به خاطر پدر و معلمت از جایت برخیز. اگرچه (هرچند) فرمانده (فرمانروا) باشی.

مَجلِس : اسم مکان   ،    مُعَلِّم : اسم فاعل

تَرْجِمِ الْاَفعالَ وَالْمَصادِرَ التّاليَةَ

افعال و مصادر زیر را ترجمه کنید.

ضَعْ هٰذِهِ الْجُمَلَ وَ التَّراکيبَ في مَکانِهَا الْمُناسِبِ.

هٰؤلاءِ ناجِحاتٌ/ هٰذانِ الـمَکَيفِّانِ/ تلِكَ الحِصَّةُ/ أوُلئِٰكَ مُسْتَمِعونَ/ هٰؤلاءِ جُنودٌ/ هاتانِ البِطاقتَانِ

مفرد مؤنّث:

مثنّی مذکّر:

مثنّی مؤنّث:

جمع مذکّر سالم:

جمع مؤنّث سالم:

جمع مکسّر:

این جملات و ترکیب های را در مکان مناسب قرار دهید.

مفرد مؤنّث:  تلِكَ الحِصَّةُ

مثنّی مذکّر:  هٰذانِ المُکَيِّفانِ

مثنّی مؤنّث:  هاتانِ البِطاقَتانِ

جمع مذکّر سالم:  أوُلئِٰكَ مُسْتَمِعونَ

جمع مؤنّث سالم:  هٰؤلاءِ ناجِحاتٌ

جمع مکسّر:  هٰؤلاءِ جُنودٌ.

ضَعِ الْمُتَرادِفاتِ وَ الْمُتَضادّاتِ في مَکانِهَا الْمُناسِبِ. ( = ≠ )

وُدّ / بَعُدَ / تکَلَمَّ / اجْلِسْ / نهِايةَ / عَداوَة / احِترِام / أحْياء / مَرَّةً / نفَعَ / ذنَبْ / هَرَبَ

إثْم = ...................        تَبْجيل = ...................      تارَةً = ...................

حُبّ = ...................      فَرَّ = ...................           أَمْوات ≠ ...................

دَنا ≠ ...................        قُمْ ≠ ...................          ضَرَّ ≠  ...................

بِدايَة ≠ ...................     سَکَتَ ≠ ...................      صَداقَة ≠ ...................

مترادف ها و متضادها را در مکان مناسب قرار دهید.

إثْم = ذَنبْ                   تَبْجيل = اِحتِرام               تارَةً = مَرَّةً

حُبّ = وُدّ                    فَرَّ = هَرَبَ                      أَمْوات ≠ أَحياء

دَنا ≠ بَعدَ                     قُمْ ≠ إجلِس                   ضَرَّ  ≠  نَفَعَ

بِدايَة ≠ نِهایَة                سَکَتَ ≠ تَکَلَّمَ                  صَداقَة ≠ عَدا

أکَمِلْ تَرجَمَةَ الْآياتِ وَالحَديثِ، ثمُّ عَيِّنْ أدَاةَ الشَّرطِ وفِعلَ الشَّرطِ، وَ جوابَهُ

1) « وَ ما تَفْعَلوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللهُ » اَلْبَقَرَة: 197

و آنچه را از کار نيک ............... ، خدا آن را می داند. (از آن آگاه است.(

2) « إنْ أحْسَنْتُم أحْسَنْتُم لِأنفُسِكُم » اَلْإسراء: 7

اگر نيکی کنيد، به خودتان ............................. .

3) « إنْ تَتَّقُوا اللهَ يَجْعَلْ لَکُم فُرقاناً » اَلْاَنفال: 29

اگر از خدا پروا کنيد، برايتان نيروی تشخيص حق از باطل ...................... .

4) إِذا غَضَبتَ، فَاسکُت. رسول الله (ص)

هرگاه خشمگین شدی، ...................... .

5) مَنْ سَألَ في صِغَرِهِ، أجابَ في کِبَرِهِ. اَلْإمامُ عَليٌّ (ع)

هرکس در خردسالی اش بپرسد، در بزرگسالی اش ...................... .

ترجمه آیات و روایت زیر را کامل کنید، سپس ادات شرط و فعل شرط و جوابش را مشخص کنید.

1) وآنچه را از کارنیک  ....انجام دهید.... ، خدا آن را می داند (از آن آگاه است.)

ادات شرط : ما   ،   فعل شرط : تَفعَلوا      ،     جواب شرط : یَعلَم

2) اگر نیکی کنید، به خودتان  ....نیکی می کنید (کرده اید).... .

ادات شرط :  إن    ،   فعل شرط :  اَحسَنتُم      ،     جواب شرط : اَحسَنتُم

3) اگر از خدا پروا کنید برایتان نیروی تشخیص حق از باطل  ....قرار می دهد.... .

ادات شرط :  إن  ،   فعل شرط :  تَتَّقُوا      ،     جواب شرط :  یَجعَل

4) هرگاه خشمگین شدی، ....سکوت کن.... .

أَدات الشَّرطِ: اذا     ،      فِعلَ الشَّرطِ: غَضِبتَ     ،      جوابَ الشَّرطِ: فَاسکت

5) هرکس در خردسالی اش بپرسد، در بزرگسالی اش  ....پاسخ می دهد.... .

ادات شرط :  مَن   ،   فعل شرط :   سَأَلَ     ،     جواب شرط : اَجابَ

ضَع فِی الدّائِرَةِ العَدَدَ المُناسِبَ. « کَلِمَةٌ واحِدةٌ زائِدَةٌ»

1- اَلمُشاغِبُ :                     هُو تَحریکُ الوَجهِ اِلَی الیَمینِ وَ اِلَی الیَسارِ.

2- اَلحِصَّةُ :                        هُو الّذی یُسَبِّبُ مَشاکِلَ وَ یَضُرُّ النَّظمَ.

3- اَلفُسوقُ :                      ما یُعطی مُقابِلَ عَمَلَ عامِلٍ اَو مُوَظَّفٍ.

4- الاَجرُ :                          تَرکُ اَمرِ اللهِ ، وَارتِکابُ المَعاصی.

5- اَلاِلتِفاتُ :                      اَعمالُ الاِنسانِ وَ اَخلاقُهُ.

6- اَلسُّلوکُ :

در دایره عدد مناسب را قرار دهید. «یک کلمه اضافی است».

1- اَلمُشاغِبُ : هُو الّذی یُسَبِّبُ مَشاکِلَ وَ یَضُرُّ النَّظمَ.

شلوغ کننده و اخلالگر: او کسی است که مشکلات ایجاد می کند و نظم را بر هم می زند.

2- اَلحِصَّةُ :

زنگ درسی، قسمت

3- اَلفُسوقُ : تَرکُ اَمرِ اللهِ ، وَارتِکابُ المَعاصی

آلوده شدن به گناه: امر خدا را ترک کردن و مرتکب گناه شدن

4- الاَجرُ : ما یُعطی مُقابِلَ عَمَلَ عامِلٍ اَو مُوَظَّفٍ.

پاداش: آنچه که در مقابل عمل یا وظیفه اعطا می شود.

5- اَلاِلتِفاتُ : هُو تَحریکُ الوَجهِ اِلَی الیَمینِ وَ اِلَی الیَسارِ.

روی برگرداندن: او صورت خود را به سمت چپ و راست حرکت داد.

6- اَلسُّلوکُ : اَعمالُ الاِنسانِ وَ اَخلاقُهُ.

رفتار: اعمال و اخلاق انسان.

اِبْحَثْ في کِتابِ «مُنْيَةِ الْمُريدِ» لِزَينِ الدّينِ الْعامِليِّ «الشَّهيدِ الثّاني » عَنْ نَصٍّ قَصيرٍ حَوْلَ آدابِ التَّعليمِ وَ التَّعَلُّمِ ثُمَّ اکْتُبْ عالِمُ كَمَنْ مَعَهُ شَمْعَةٌ تُضيءُ لِلنّاسِ.

در کتاب «منیة المرید» نوشته زین الدین عاملی «شهید دوم» پیرامون متن کوتاهی در باره آداب تعلیم و تریبیت جستجو کنید.

مُنْیةُ المُرید فی أدَبِ المُفیدِ وَ المُسْتَفید کتابی است در حوزه اخلاق اسلامی و به زبان عربی، اثر شهید ثانی (شهادت ۹۶۶ق) در موضوع آداب متقابل شاگرد و استاد و آداب تعلیم و تعلم در اسلام. این اثر منبع بسیاری از آثار پس از خود در این موضوع بوده و به جهت اهمیت و شهرت آن دارای نسخه‌های فراوان، ترجمه، تلخیص و شروح متعددی است. این رساله موجز، از قدیم در کانون توجه طلاب علوم دینی شیعه قرار داشته است.

شهید ثانی

زین‌الدین بن نورالدین علی بن احمد عاملی جُبَعی معروف به شهید ثانی از نوادگان علامه حلی و از علما و فقهای نامدار شیعه در قرن دهم هجری قمری است. از او تألیفات بسیاری بر جای مانده که کتاب الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه معروف‌ترین آنها در فقه جعفری است. او در سال ۹۶۶ ه.ق به دست افراطیون مذهبی به قتل رسید و بدین رو به شهیدثانی شهرت یافت.

تاریخ تألیف

شهید ثانی، تألیف این رساله کوچک را در روز پنج‌شنبه بیستم ماه ربیع الاول سال ۹۵۴ق یعنی یازده سال پیش از شهادتش و در سن چهل و پنج سالگی به پایان رسانده است.

ابواب کتاب

ترتیب کتاب به این شکل است:

1- مقدمه، پیرامون فضیلت علم.

2- باب اول، در آداب معلم و متعلم.

3- باب دوم، در آداب فتوا و مفتی و مستفتی.

4- باب سوم، در مناظره، شروط، آداب و آفات آن.

5- باب چهارم، آداب کتابت و کتاب و متعلقات آن.

6- خاتمه، در اقسام علوم شرعی و مراتب علم و ترتیب علوم در فراگیری.

7- تتمه کتاب شامل نصایح شهید ثانی برای طلاب علوم دینی است.

اُكْتُبْ مُفرَدَ الْكَلِماتِ التّاليَةِ.

مفرد کلمات زیر را بنویس.

مَعاصی ß مَعصیة           أَخلاق ß خُلق                 أَنفُس ß نَفس                أَحیاء ß حَی                   أَموات ß مَیِّت

جُنود ß جُند                  بِطاقَتانِ ß بِطاقَة            ناجِحات ß ناجِحَة            أَعداء ß عَدُو                   طُلّاب ß طَلَبه

خَواصّ ß خاصّة             أَقدام ß قَدَم                  فَساتین: ß ُستان             أَسعار ß سِعر                   ذُنوب ß ذَنب

غُیوب ß غَیب                عُیوب ß عَیب                 أسماء ß اسم                سَراویل ß سِروال              مَلاعِب ß مَلعَب

إِخوان ß إِخوَة                عِباد ß عَبد                    بَهائِم ß بَهیمَة                أَفاضِل ß فَضیلَة               کَبائِر ß کَبیرَة

تَراکیب ß تَرکیب            جُمَل ß جُملَة                 أَعمال ß عَمَل                 مُستَمِعونَ ß مُستَمِع        مُکَیِّفانِ ß مُکَیِّف