نصب اپلیکیشن

صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

خلاصه نکات فارسی ششم فصل 3 هوشیاری - درسنامه شب امتحان فارسی ششم فصل 3 هوشیاری - جزوه شب امتحان فارسی ششم نوبت اول فصل 3 هوشیاری



پیام متن درس «هوشیاری»

پیام متن درس «هوشیاری»:

درس سوم

هوشیاری

 

  • نوع نثر: نثر ساده و روان (بازنویسی شده)
  • نویسنده: واعظ کاشفی
  • کتاب: انوار سُهیلی

 

واژه

معنی واژه

واژه

معنی واژه

پیوسته

همیشه

می پیمود

راه را طی می کرد

قصد

تصمیم، منظور، نیّت

به قصدِ

به منظور

دامان

دامنه

در پیِ

به دنبال

به یک پرواز

با یک بار پرواز کردن

فرود

پایین

بی درنگ

تُند، فوری، بی توقّف

اتفاقاً

از قضا، ناگهان

مَجال

فرصت

مَلِک

پادشاه

عَرض

گفتن، بیان کردن

به عرض رسانید

به [پادشاه] گفت

چیره

پیروز

بی جان کردم

کُشتم

کمند

طناب، بند، ریسمان

تاخت

اسب را به حرکت درآورد

آزرده خاطر

رنجیده، دلتنگ، ناراحت

سراسیمه

آشفته، با عجله، سرگردان

تَرک

جایی در پُشت زینِ اسب

مَنبع

سرچشمه، جای بیرون آمدن

رکاب دار

پیاده ای که همراهِ سوار، راه می رود

آهِ سرد

آه و ناله ای از سرِ ناامیدی و اندوه

مَرکب

آن چه بر آن سوار شوند، مثل اسب

مخلوط

در هم آمیخته، آمیخته شده، درهم شده

باز

پرندهای شکاری با چنگال هایِ قوی و منقاری کوتاه و محکم

باد به گردِ او نمی رسید

بسیار تُند و سریع حرکت می کرد

 

پیام درس:

همانطوری که از اسم درس پیداست؛ این درس بر دانایی و هوشیاری انسان ها تأکید دارد. این درس به ما می آموزد که قبل از این که دست به کاری بزنیم باید دربارهی آن، فکر بکنیم و بدون اندیشه و فکر، کاری را شروع نکنیم. اگر آن پادشاه، بر خشم خودش، مسلّط می شد و در برابر آن حرکات «باز» فکر و اندیشه می کرد (کمی هوشیارتر بود) نیازی نبود باز را بکشد و بعد از آشکار شدن حقیقت، غم و غصّه بخورد. در این درس، «باز» از پادشاه، هوشیارتر بود؛ اما پادشاه، آن اندازه، هوش و خرد را نداشت. «باز» را می توانیم نماد انسان های آگاه و خردمند، به حساب بیاوریم.

واعظ کاشفی (متولّد 118 هـ.ق در سبزوار – درگذشت 218 هـ.ق در هرات):

 حسن بن علی بیهقی سبزواری واعظ، ملقّب به کمال الدّین، دانشمند، واعظ و نویسنده ی معروف بود. وی در علوم دینی و معارف الهی و ریاضیات و نجوم، دست داشت. کتاب «انوار سهیلی»، «روضة الشّهدا» و «فتوّت نامه ی سلطانی» از آثار اوست.



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه ششم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه ششم
  • گام به گام تمامی دروس پایه ششم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه ششم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه ششم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه ششم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه ششم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه ششم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



شعر «بخوان و حفظ کن: سُخن» و معنی شعر

شعر «بخوان و حفظ کن: سُخن» و معنی شعر:

بخوان و حفظ کن

سُخن

 

  • نوع قالب شعری: مثنوی
  • شاعر: نظامی

 

با این که سخن به لطف آب است                                 کم گفتنِ هر سخن، صَواب است

با این که سخن مانند آب با طراوت و شادی بخش است، امّا درست آن است که کمتر حرف بزنیم.

واژه

معنی واژه

واژه

معنی واژه

لطف

طراوت، نرمی، شادابی

صواب

درست، شایسته

نکات دستوری و آرایه ادبی:

آب و سراب ß   قافیه (است و است ß   ردیف)

تعداد جمله ß   2

سخن مانند آب است ß   تشبیه

لطف ß   وجه شبه

با اینکه ß   حرف ربط

کم گفتنِ هر سخن ß   ترکیب اضافی

«سخن» در مصراع اول ß   نهاد

«کم گفتن هر سخن» در مصراع دوم:نهاد

 

آب ارچه همه زُلال خیزد                                   از خوردن پُر، مَلال خیزد

اگرچه آب، صاف و گوارا است، زیاد خوردنِ آن، سبب آزردگی و ناراحتی می شود.

واژه

معنی واژه

واژه

معنی واژه

زلال

پاک، صاف

ملال

خستگی، ناراحتی

خیزد

ایجاد شدن، پدید آمدن

نکات دستوری و آرایه ادبی:

زلال و ملال ß   قافیه (خیزد و خیزد ß   ردیف)

تعداد جمله ß   2

خیزد ß   فعل مضارع

ارچه (مخفّف اگر چه) ß   حرف ربط

خوردن پٌر ß   ترکیب اضافی

زلال ß   قید

همه ß   قید

 

 

کم گوی و گزیده گوی چون دُر                                       تا ز اندکِ تو، جهان شود پُر

کم حرف بزن امّا سخنان پسندیده و ارزشمند بگو تا سخنان ارزشمند تو همه ی جهان را فرا گیرد.

واژه

معنی واژه

واژه

معنی واژه

گزیده

عالی، پسندیده

دُرّ

مروارید

اندک

سخن کم و به جا

نکات دستوری و آرایه ادبی:

دُر و پُر ß   قافیه (ردیف ندارد)

تعداد جمله ß   3

چون دُر ß   تشبیه

اندک و پُر ß   تضاد

کُلّ بیت، ضرب المثل است

«چون» به معنی مثل و مانند، حرف اضافه است و «دُر» متمّم می باشد

گوی ß   فعل امر

شود ß   فعل مضارع

کم ß   قید

گزیده ß   قید

تا ß   حرف ربط

«ز» (مخفّف از) ß   حرف اضافه

کل بیت ضرب المثل است

 

لاف از سخن چو دُر توان زد                               آن خشت بُود که پُر توان زد

به خاطر سخنان ارزشمند و پسندیده می توان خودستایی کرد و به خود نازید چون سخن بیهوده مانند خشت بی ارزش است که فراوان دیده می شود.

واژه

معنی واژه

واژه

معنی واژه

لاف

گزاف، دروغ

خشت

آجر، گِل خشک شده

لاف زدن

گفتار بیهوده گفتن، خودستایی کردن

نکات دستوری و آرایه ادبی:

دُر و پُر ß   قافیه (توان زد ß   ردیف)

تعداد جمله ß   3

چو دُر ß   تشبیه

دُر و خشت ß   تضاد

این بیت ضرب المثل است

«چو» به معنی مثل و مانند، حرف اضافه است نه حرف ربط

خشت زدن ß   کنایه از پر حرفی

 

یک دسته گُلِ دماغ پرور                                    از خرمن صد گیاه، بهتر

یک دسته گل خوشبو و زیبا از صد دسته گیاهِ بیارزش بهتر است.

واژه

معنی واژه

دماغ پرور

خوشبو

خرمن

توده و مقدار انبوهی از هرچیز

نکات دستوری و آرایه ادبی:

دماغ پرور و بهتر:قافیه (ردیف ندارد)

تعداد جمله ß   1

یک و صد ß   تضاد

کُلِ بیت از یک جمله تشکیل شده است که فعل «است» بعد از بهتر، حذف شده است

گل دماغ پرور ß   ترکیب وصفی

صد گیاه ß   ترکیب وصفی

کل مصراع اول ß   نهاد

 

پیام:

نظامی در این شعر به انسان ها توصیه می کند که بدون فکر حرف نزنند؛ یعنی اوّل فکر بکنند و بعد سخنانی بگویند که با ارزش است؛ زیرا سخن سبب آشکار شدنِ شخصیّت انسان ها می شود؛ بنابراین باید از سخنانِ بیهوده و بی ارزش دوری کرد.





معنی واژگان درس «هوشیاری»

معنی واژگان درس «هوشیاری»:

واژه

معنی واژه

واژه

معنی واژه

پیوسته

همیشه

می پیمود

راه را طی می کرد

قصد

تصمیم، منظور، نیّت

به قصدِ

به منظور

دامان

دامنه

در پیِ

به دنبال

به یک پرواز

با یک بار پرواز کردن

فرود

پایین

بی درنگ

تُند، فوری، بی توقّف

اتفاقاً

از قضا، ناگهان

مَجال

فرصت

مَلِک

پادشاه

عَرض

گفتن، بیان کردن

به عرض رسانید

به [پادشاه] گفت

چیره

پیروز

بی جان کردم

کُشتم

لطف

طراوت، نرمی، شادابی

صواب

درست، شایسته

زلال

پاک، صاف

ملال

خستگی، ناراحتی

گزیده

عالی، پسندیده

دُرّ

مروارید

اندک

سخن کم و به جا

دماغ پرور

خوشبو

لاف

گزاف، دروغ

خشت

آجر، گِل خشک شده

کمند

طناب، بند، ریسمان

خیزد

ایجاد شدن، پدید آمدن

تاخت

اسب را به حرکت درآورد

آزرده خاطر

رنجیده، دلتنگ، ناراحت

سراسیمه

آشفته، با عجله، سرگردان

تَرک

جایی در پُشت زینِ اسب

مَنبع

سرچشمه، جای بیرون آمدن

خرمن

توده و مقدار انبوهی از هرچیز

آهِ سرد

آه و ناله ای از سرِ ناامیدی و اندوه

مَرکب

آن چه بر آن سوار شوند، مثل اسب

رکاب دار

پیاده ای که همراهِ سوار، راه می رود

مخلوط

در هم آمیخته، آمیخته شده، درهم شده

لاف زدن

گفتار بیهوده گفتن، خودستایی کردن

باز

پرندهای شکاری با چنگال هایِ قوی و منقاری کوتاه و محکم

باد به گردِ او نمی رسید

بسیار تُند و سریع حرکت می کرد





واژگان هم خانواده درس «هوشیاری»

واژگان هم خانواده درس «هوشیاری»:

منبع - منابع

هلاک - هلاکت - مهلک

قصد - مقصود - قاصد

خاطره - خاطرات - خاطر

عارض - عرض - عرضه

همراهان - همره - همراه



مای درس ، برترین اپلیکیشن کمک درسی ایران

پوشش تمام محتواهای درسی پایه ششم
  • آزمون آنلاین تمامی دروس پایه ششم
  • گام به گام تمامی دروس پایه ششم
  • ویدئو های آموزشی تمامی دروس پایه ششم
  • گنجینه ای از جزوات و نمونه سوالات تمامی دروس پایه ششم
  • فلش کارت های آماده دروس پایه ششم
  • گنجینه ای جامع از انشاء های آماده پایه ششم
  • آموزش جامع آرایه های ادبی، دستور زبان، قواعد زبان انگلیسی و ... ویژه پایه ششم

کاملا رایگان

+500 هزار کاربر


همین حالا نصب کن



واژگان متضاد درس «هوشیاری»

واژگان متضاد درس «هوشیاری»:

واژه

متضاد واژه

واژه

متضاد واژه

کدر

زلال

خالی

پر

به آرامی

بی درنگ، سریع

گسسته

متصل، پیوسته





دانش زبانی: کلمات یک هجایی، دو هجایی و چند هجایی

دانش زبانی: کلمات یک هجایی، دو هجایی و چند هجایی:

دانش زبانی

کلمات یک هجایی، دو هجایی و چند هجایی

 

کلمات یک هجایی، دو هجایی و چند هجایی:

در سال های گذشته آموختیم که کلمه ها در زبان فارسی، گاهی یک بخش (هجا) دارند.

مانند: گل، دل، رفت، چید

گاهی کلمه هایی داریم که چند بخش (هجا) دارند.

رفتن - دل دار - گل کار (۲ بخش)

رفتنی - دل داری - گل کاری (۳ بخش)

خواندن کلمه ها و جمله های کوتاه و یک بخشی معمولاً مشکلی ندارد؛ اما در چند بخشی ها، تشخیص شکل درست خواندن، دشوار است. به نمونه ی زیر توجه کنید:

شاه، بازی داشت.

بازی: ورزش، مسابقه بازی

بازی: پرنده ای شکاری






محتوا مورد پسند بوده است ؟

3.33 - 336 رای