شعر «ای وطن» و معنی شعر:

درس ششم

ای وطن

• قالب شعر: سرود و ترانه
• شاعر: نادر ابراهیمی

ای سلامم، ای سرودم

ای نگهبان وجودم

ای غمم تو، شادی ام تو

مایه ی آزادی ام تو...

ای وطن!

ای وطن! تو سلام و شعر و آوازِ من هستی و در برابر دشمن از فرهنگ، هستی و تاریخِ ما محافظت می کنی. ای وطن! در همه حال، چه غم و چه شادی، به یادِ تو هستم. تو سبب آزادی و رهایی من هستی.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

ای نگهبان وجودم ß   تشبیه؛ وطن به نگهبان تشبیه شده است

ای دلیل زنده بودن

ای سرودی صادقانه

ای دلیل زنده ماندن

جان پناهی جاودانه ...

ای وطن!

ای وطن! تو انگیزهی بودن من هستی و مانند شعری بی ریا و صمیمی هستی.

ای وطن! تو انگیزه و دلیل زندگی کردن من هستی و همیشه سبب آرامش و امنیّت من و پناهگاه من می باشی.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

ای سرودی صادقانه ß   تشبیه؛ وطن به سرودی صادقانه تشبیه شده است

در این مصراع ها، واژه های «دلیل» و «سرود» منادا نیستند، بلکه واژه ی «وطن» منادای محذوف می باشد؛ یعنی:

ای [وطن] که دلیل زنده بودن [هستی] یا ای [وطن مانند] سرودی صادقانه [هستی]

همچو رویش در بهاران

همچو جان در هر بدن

مثل بوی عطر گل ها

مثل سبزی چمن ...

ای وطن!

ای وطن! تو مانند گیاهانِ بهاری هستی که می رویند و زندگی را آغاز می کنند و مانند روح و جان هستی که به همه زندگی می بخشی.

ای وطن! تو مانند گل های خوشبو و معطّر هستی و مانند چمنزاران سرسبز و شاداب می باشی.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

همچو رویش در بهاران ß   تشبیه؛ وطن به رویش در بهار تشبیه شده است

همچو جان در هر بدن ß   تشبیه؛ وطن به جان در بدن تشبیه شده است

مثل بوی عطر گل ها ß   تشبیه؛ وطن به بوی عطر گل تشبیه شده است

مثل سبزی چمن ß   تشبیه؛ وطن به سبزی چمن تشبیه شده است

مثل راز شعر حافظ

مثل آواز قناری

همچو یاد خوشترین ها

همچو باران بهاری ...

ای وطن!

ای وطن! تو مانند رازِ فالِ شعرهای حافظ و مثل آواز قناری عاشق، جذّاب و ارزشمندی. تو مانند خاطره های خوش و به یادماندنی هستی و مانند باران لطیف و پاک بهاری می باشی.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

مثل راز شعر حافظ ß   تشبیه؛ وطن به راز شعر حافظ تشبیه شده است

مثل آواز قناری ß   تشبیه؛ وطن به آواز قناری تشبیه شده است

همچو یاد خوشترین ها ß   تشبیه؛ وطن به یاد خوش و شیرین تشبیه شده است

همچو باران بهاری ß   تشبیه؛ وطن به باران بهاری تشبیه شده است

مثل غم در مرگ مادر

مثل کوه غُصّه هایی

مثل سربازان عاشق

قهرمان قصّه هایی ...

ای وطن!

ای وطن! غم تو مانند غمِ از دست دادن مادر، دردناک و مانند کوهی از غُصّه و اندوه می باشد که روزگار بی وفا، تو را گرفتار این رنج ها کرده است.

ای وطن! تو مانند سربازان عاشقی که دلیرانه و قهرمانانه در برابر دشمنان، دفاع کرده اند؛ سرافراز و سربلند ایستاده ای.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

مثل غم در مرگ مادر ß   تشبیه؛ وطن به غم از دست دادن مادر تشبیه شده است

مثل کوه غُصّه هایی ß   تشبیه؛ وطن به کوه غصّه تشبیه شده است

مثل سربازان عاشق، قهرمان قصّه هایی ß   تشبیه؛ وطن به سرباز عاشق تشبیه شده است؛ وجه شبه آن قهرمان قصّه است

همچو آواز بلندی

از بلندی های پاک

با غروری، با گذشتی

با وفایی همچو خاک ...

ای وطن!

ای وطن!

ای وطن!

ای وطن! تو مانند آواز بلند و رسا که پاک و لطیف است، سزبلند و با افتخار هستی و از خودگذشتگی داری و مانند خاک باوفا می باشی. ای وطنِ من ...

نکات دستوری و آرایه ادبی:

همچو آواز بلندی ß   تشبیه؛ وطن به آواز بلند تشبیه شده است

با غروری، با گذشتی، با وفایی همچو خاک ß   تشبیه؛ وطن به خاک تشبیه شده است؛ وجه شبه با غرور بودن، با گذشت بودن و با وفا بودن است

پیام درس:

این درس به ستایش وطن می پردازد و آن را مایه ی نجات و پناهگاهِ خود می داند. شاعر در این شعر به وطنش، افتخار می کند چون که وطن انسان، سبب افتخار و سربلندی آن هاست، بنابراین باید قدر وطن را بدانیم و آن را گرامی بداریم.

نادر ابراهیمی (1315-1387 هـ.ش):

نویسنده و سینماگری که با داستانهای کودک و نوجوان، فعّالیّتهای فرهنگیاش را آغاز کرد. «کلاغ ها و سنجاب»، «دور از خانه»، «قصّه های ریحانه خانم»، «قصّه های سار و سیب»، «نوسازی حکایت های خوب قدیم برای کودکان» و ... . بعضی از کتاب های کودک و نوجوان از آثار اوست. نخستین کتابش را به اسم «خانه ای برای شب» در سال 1341 نوشت. پس از انقلاب، زندگی امام خمینی (ره) را با نام «سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما آمد» نوشت.

متن «حکایت: انواع مردم» و معنی آن:

حکایت

انواع مردم

• نوع نثر: نثر ساده و روان
• نویسنده: ابو حامد امام محمّد غزالی
• بر گرفته از کتاب: کیمیای سعادت

بدان که مردم از سه جنس اند:

آگاه باش که انسان ها از سه دسته تشکیل شده اند:

بعضی چون غذا هستند که وجودشان برای ما لازم است.

بعضی همانند غذا هستند که برای ادامه ی زندگی به وجود آنها نیاز داریم؛ یعنی زندگی بدون آنها امکانپذیر نیست.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

چون غذا (مانند غذا) ß   تشبیه

و بعضی چون دارو هستند که فقط گاهی به آنها نیاز داریم.

بعضی دیگر مانند دارو هستند که هر وقت دچار مشکل و گرفتاری می شویم، به کمک ما می آیند و مشکلات را برطرف می سازند.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

چون دارو ß   تشبیه

و برخی دیگر مانند بیماری هستند که ما هرگز به آنها نیاز نداریم، ولیکن گاهی گرفتارشان می شویم که در چنین هنگامی باید صبر و تحمّل داشته باشیم تا به سلامت از دست آنها، رها شویم.

دسته ای دیگر مانند بیماری هستند که ما هرگز به وجود آنها نیاز نداریم، چون که سراسر درد و رنج هستند، امّا گاهی گرفتار آنها می شویم که در چنین هنگامی باید با صبر و حوصله از کنارشان بگذریم و برای همیشه از دست آنها، رها شویم.

نکات دستوری و آرایه ادبی:

مانند بیماری ß   تشبیه

پیام درس:

دوستانی که یک رنگ و صمیمی هستند. این دوستان همیشه در هر کاری به کمک ما می آیند و به زندگی ما آرامش و آسایش میبخشند، بنابراین وجود این افراد برای ما لازم و ضروری است.

امام محمّد غزالی (450 - 505 هـ.ق):

امام ابوحامد محمّدبن محمّد غزالی از دانشمندان معروف دوره ی سلجوقی است. وی در فقه و حکمت کلام سرآمد روزگار خویش بود. پدرش مردی بافنده بود و برخی لقب غزالی را به مناسبت پیشه ی او می دانند. غزّالی به مدّت پنج سال در مدرسه ی نظامیّه تدریس می کرد. از آثار او می توان به «کیمیای سعادت»، «نصیحةُ الملوک» و «احیاء علوم الدّین» اشاره کرد.

کیمیای سعادت:

کتابی است از امام محمّد غزالی درباره ی اصول دین اسلام که در آخرین سال های قرن پنجم هجری نوشته شده است.

معنی واژگان درس «ای وطن»:

واژگان هم خانواده درس «ای وطن»:

واژگان متضاد درس «ای وطن»:

دانش زبانی: منادا:

دانش زبانی

منادا

منادا:

به این عبارات توجّه کنید:

• ای وطن!
• خدایا!
• یا رب!

برای خطاب کردن و گفت وگو با کسی از نشانه های ندا «ای، یا، ا» استفاده می کنیم.

کلمه ای که هر یک از این نشانه ها را داشته باشد، منادا نامیده می شود. گاهی منادا بدون نشانه می آید؛ مانند:

• وطن، جاودان باشی و سرفراز !