درسنامه کامل مطالعات اجتماعی نهم فصل 4 آب فراوان، هوای پاک

اقیانوس های جهان:  

• آرام
• اطلس
• منجمد شمالی
• منجمد جنوبی
• هند

پهناورترین و عمیق ترین اقیانوس جهان، اقیانوس آرام است.

کف اقیانوس ها و دریاها همانند سطح خشکی ها، ناهمواری های فراوان دارد و به دلیل فشار زیاد آب، تاریکی و دمای کم در اعماق، مطالعه درباره اقیانوس ها و بستر آن ها دشوار است.

ناهموارهای کف اقیانوس:

1. فلات قاره
2. شیب قاره.
3. دشت اقیانوس۔
4. گودال اقیانوسی۔

محل تماس اقیانوس با خشکی تا عمق کمتر از ۲۰۰ متر را فلات قاره می گویند.

فلات قاره به خاطر وجود منابع سرشار از نفت و گاز و جزایر ماهیگیری اهمیت زیادی دارد.

دلایل اهميت اقیانوس ها:

1. منابع مهم تامین غذا برای انسان
2. حمل و نقل کم هزینه
3. منبع آب شیرین

انواع حرکات آب دریا :

1. موج
2. جریان های دریایی
3. جزر و مد

جریان های دریایی گرم و سرد بر آب و هوای مناطقی که از مجاورت آنها عبور می کنند، تأثیر می گذارند، و محل تلاقی آب های گرم و سرد از مهم ترین مناطق صید ماهی جهان است. مانند نیوفوندلند در آمریکا و شرق ژاپن.

ریختن زباله های سمی کارخانه ها، پلاستیک و مواد تجزیه نشدنی، صید بی رویه و انبوه ماهی ها و دفن زباله های اتمی از عوامل تخریب اقیانوس ها می باشند.

جو یا هواکره لایه ای از گاز است که از سطح زمین تا ارتفاع حدود ۳۰۰۰ کیلومتری اطراف سیاره زمین را در بر گرفته است. جو مخلوطی از گاز های مختلف نیتروژن، اکسیژن و سایر گازها مانند دی اکسید کربن و بخار آب است.

وردسپهر (تروپوسفر) : پایین ترین لایه نزدیک سطح زمین که تشکیل ابر و تغییرات آب و هوایی در این لایه صورت می گیرد.

عوامل موثر بر آب وهوای جهان :

• زاويه تابش خورشید و عرض جغرافیایی:

یکسان نتابیدن خورشید به زمین، سه منطقه آب وهوایی گرم، معتدل و سرد را به وجود آورده است. بنابراین، هرچه از مدار استوا (صفر درجه) به سمت عرض های جغرافیایی بالاتر حرکت کنیم، دمای هوا کاهش می یابد و در نواحی مجاور قطب ها کمترین میانگین دمای سالانه دیده می شود.

• دوری و نزدیکی به اقیانوس و دریاها:

خشکی ها زودتر از آب ها گرم می شوند و سریع تر گرمای خود را از دست می دهند. به همین سبب اقیانوس ها و دریاها موجب اعتدال دمای نواحی نواحی مجاور خود در زمستان و تابستان می شوند و گرما و سرمای مناطق را کاهش می دهند.

• ارتفاع از سطح زمین:

در لایه وردسپهر هرچه از سطح زمین بالاتر می رویم دمای هوا کم می شود. همچنین ارتفاعات کوه ها می توانند از نفوذ توده های مرطوب به آن سوی خود جلوگیری کنند و با جهت وزش بادها را تغییر دهند.

• فشار و جریان باد:

هوا مانند همه گاز ها، سنگینی دارد و بر همه چیز فشار وارد می کند. فشار هوا را با دستگاه های فشارسنج اندازه گیری می کنند، فشار هوا در یک مکان متغیر است و کم و زیاد می شود.

باد: جابجایی هوا از جایی که فشار بیشتری دارد به جایی که فشار کمتری دارد.

زیاد شدن خودروها و افزایش فعالیت صنعتی باعث افزایش دمای کره زمین شده است.

کاربرد پزشکی و کمک به کاهش آلودگی هوا، از دلایل توجه به انرژی هسته ای است.

پیامدهای گرم شدن کره زمین:

1. ذوب شدن یخ های قطبی
2. زیر آب رفتن سواحل و جزایر
3. بالا آمدن آب دریاها
4. طولانی شدن دوره خشک سالی۔