درسنامه کامل مطالعات اجتماعی نهم فصل 7 جمعیت جهان

علت اصلی رشد فوق العاده جمعیت در سال های اخیر:

کاهش میزان مرگ و میرها و به ویژه مرگ و میر کودکان زیرا در گذشته بسیاری از مردم بر اثر بیماری های واگیردار و عفونی ، گرسنگی و قحطی یا جنگ از بین می رفتند.

در دو قرن اخیر دو عامل موجب کاهش چشمگیر مرگ و میرها شده است که عبارتند از:

1. بهبود بهداشت: با پیشرفت در پزشکی و تولید واکسن ها و آنتی بیوتیک ها و کنترل بیماری های واگیردار چون وبا، سل و ... مرگ و میرها کاهش یافت.
2. بهبود تغذیه: با پیشرفت و گسترش کشاورزی صنعتی، تولید موادغذایی افزایش یافت و با پیشرفت وسایل حمل و نقل، انتقال غذا به نواحی دورتر امکان پذیر شد.

رشد طبیعی جمعیت در یک مکان به دو عامل بستگی دارد:

1. میزان مواليد (تولدها)
2. میزان مرگ و میرها

تفاوت میان میزان موالید و میزان مرگ و میر، رشد طبیعی جمعیت را نشان می دهد.

رشد منفی جمعیت:

اگر درصد رشد جمعیت به کمتر از صفر برسد، به آن رشد منفی می گویند. در این حالت میزان موالید کمتر از مرگ و میرها می شود.

کشورهایی که رشد جمعیت آن ها منفی است:

• در قاره آسیا: ژاپن

در قاره اروپا: آلمان، روسیه، مجارستان، لهستان و رومانی

آینده کشورهایی که با رشد منفی و یا افزایش جمعیت سالخورده مواجه اند، به چه صورت است؟

1. جمعیت سالخورده و از کار افتاده افزایش می یابد.
2. جامعه از نیروی جوان برای تحصیل و علم آموزی و کار و پیشرفت محروم می شود و جمعیت کشور نیز کاهش می یابد.

چه موقع رشد جمعیت و افزایش جمعیت جوان یک نعمت است؟

چنان چه در یک کشور برای آموزش صحیح و کار و تأمین شغل جوانان برنامه ریزی مناسب و سرمایه گذاری صورت بگیرد.

چهار کشور که دولت ها طرح های تشویقی برای فرزند آوری اجرا کردند:

1. ژاپن
2. سنگاپور
3. کره جنوبی
4. روسيه

برنامه های دولت ها برای تشویق به فرزندآوری:

• اعطای جایزه و کمک های مالی
• واگذاری مسکن
• معافیت از پرداخت مالیات
• افزایش مرخصی تحصیلی و کاری

عوامل طبیعی و عوامل انسانی جذب یا دفع جمعیت:

1.  عوامل طبیعی:

• آب و هوا و پوشش گیاهی
• ناهمواری ها
• آب و خاک
• معادن و ذخایر

1.  عوامل انسانی:

• سیاسی - اداری
• اقتصادی
• امکانات و تسهیلات ،فرهنگی

مهاجرت:

رفتن مردم از جایی به جای دیگر به منظور کار یا زندگی.

مهاجرت داخلی و مهاجرت خارجی:

1. داخلی: گاهی مهاجرت در داخل مرزهای یک کشور صورت می گیرد که به آن مهاجرت داخلی می گویند. مانند مهاجرت روستاییان به شهرها
2. خارجی :گاهی مهاجرت از یک کشور به کشور دیگر صورت می گیرد که به آن مهاجرت خارجی یا بین المللی می گویند.

مهاجرت اختیاری و مهاجرت اجباری:

1. اختیاری: افراد با میل و تصمیم خود برای دستیابی به زندگی بهتر به جای دیگری مهاجرت می کنند.
2. اجباری: افراد بدون میل خود و به دلیل عواملی چون قحطی، خشکسالی و دیگر حوادث طبیعی و یا جنگ و درگیری های سیاسی مجبور به ترک محل زندگی خود می شوند.

در صد سال اخیر یکی از تغییرات مهم در الگوی سکونت جمعیت، گسترش شهر نشینی بوده است.

دلایل مهاجرت گسترده ی مردم از روستا ها به شهرها:

• کسب درآمد بیشتر
• امکانات بهتر زندگی

مشکلات شهرهای بزرگ جهان:

1. ترافیک سنگین
2. آلودگی هوا
3. زاغه نشینی در حومه شهرها
4. افراد بی خانمان