درسنامه کامل مطالعات اجتماعی نهم فصل 19 ارزش ها و کارکردهای خانواده

بنیان خانواده بر ازدواج استوار است.

ازدواج (نكاح) :

ازدواج پیمانی است که به موجب آن یک زن و مرد در زندگی با هم شریک و متحد می شوند و خانواده ای را تشکیل می دهند.

هدف ازدواج:

هدف از ازدواج تشکیل خانواده است.

تمایل به تشکیل خانواده و داشتن فرزند در نهاد انسان گذاشته شده و تشکیل زندگی خانوادگی، امری طبیعی و فطری و بر اساس نظام خلقت است.

واحد بنیادین جامعه و کانون رشد و تعالی انسان، خانواده است .

کارکردهای خانواده :

1. فرزند آوری و تجدید نسل
2. جامعه پذیری و تربیت
3. حمایت و مراقبت

اهمیت فرزند آوری در خانواده :

فرزند آوری علاوه بر تقویت بنیان خانواده موجب می شود که نسل انسان باقی بماند و تداوم پیدا کند. با تولد فرزندان ، خانواده توسعه و استحکام می یابد . به دنیا آمدن فرزندان ، موجب نشاط و سرزندگی اعضای خانواده و دلگرمی پدر و مادر می شود.

اولین شرط بقای هر جامعه ای چیست؟ به چه دلیل؟

اولین شرط بقای هر جامعه ای جمعیت است. زیرا بدون وجود جمعیت کافی در یک جامعه ، فعالیت های آن دچار اختلال می شود. در صورتی که جمعیت یک جامعه منقرض گردد ، آن جامعه نابود می شود و از بین می رود.

مهر و محبت در خانواده :

نیاز به مهر و محبت یا نیازهای عاطفی از نیازهای اساسی انسان است. مهر و محبت والدین به یکدیگر و والدین به کودکان موجب آرامش در کانون خانواده می شود .کودکان از نخستین سالهای زندگی خود در آغوش گرم پدر و مادر با مهربانی و محبت آشنا می شوند و با پرورش یافتن در دامان آنها ، مهربانی و از خود گذشتگی و نیکوکاری را می آموزند.

مراقبت از اعضای خانواده :

کودک برای ادامه ی زندگی خود به مراقبت نیاز دارد. از سوی دیگر، انسان ها در دوره ی سالمندی نیز دچار ضعف و ناتوانی می شوند و بدون مراقبت ، قادر نیستند خود را به خوبی اداره کنند. علاوه بر دوره کودکی و سالمندی، در میانه ی این دو دوره نیز اعضای خانواده در شرایط مختلف مانند بیماری یا حوادث به مراقبت از یکدیگر نیاز پیدا می کنند

رفع نیازهای مادی اعضای خانواده :

اعضای خانواده به خوراک و پوشاک، مسکن و وسایل زندگی نیاز دارند.

رفع نیازهای مادی و اقتصادی بر عهده ی سرپرست خانواده یعنی پدر است. هر چند امروزه در شهرها و روستاها، عده ای از زنان نیز دوش به دوش مردان با فعالیت های اقتصادی و کسب در آمد در رفع نیازهای مادی خانواده مشارکت و همراهی می کنند.

اجتماعی شدن هم نیاز فرد و هم نیاز جامعه است .

زیرا هم باعث شکل گیری هویت و شخصیت افراد می شود و هم موجب تداوم جامعه می گردد.

اجتماعی شدن در سراسر زندگی فرد رخ می دهد اما مهم ترین مرحله ی آن دوران اولیه ی زندگی افراد در خانواده است.

نقش والدین در تربیت اعضای خانواده :

والدین نه تنها مسئول رفع نیازهای عاطفی و زیستی و معیشتی فرزندان هستند بلکه وظیفه ی مهم تربیت اخلاقی ، معنوی و دینی آنها را بر عهده دارند. یک خانواده ی سالم می تواند در دامان خود فرزندانی مومن ، پرهیز گار و پایبند به اصول اخلاقی تربیت کند.

خانواده به روش های مختلفی اعضای خانواده را اجتماعی می کند که عبارتند از :

• دلایل خوبی و بدی رفتارها را برای فرزندان خود بازگو می کند (گفت و گو)
• رفتارهای پسندیده ی فرزندان را تشویق و تحسین می کنند (تشویق)
• با نشان دادن نارضایتی، بی اعتنایی، خودداری از صحبت کردن با محبت و یا محروم کردن فرزندان از برخی مزایا و ... از تکرار رفتار ناپسند جلوگیری می کند (تنبیه)