یکی دیگر از روش هایی که می تواند سبب ایجاد گامت های جدید بدون ایجاد الل های جدید شود بحث کراسینگ اور است .
در این روش ایجاد گامت ها با همان الل هایی است که در فرد وجود دارد اما آرایشی جدید از آن ها را در گامت شاهد هستیم .
کراسینگ اور فرآیندی است که در مرحله پروفاز میوز 1 رخ می دهد پس افرادی که هاپلوئید هستند یا به عبارت دیگر توانایی انجام میوز برای تولید گامت را ندارند فاقد آن هستند.
نکته: زنبور نر هاپلوئید است و با میتوز گامت تولید می کند پس کراسینگ اور ندارد.
نکته: باکتری ها تولید مثل غیر جنسی دارند و توانایی تولید گامت ندارند پس کراسینگ اور ندارند.
نکته: موز 3n توانایی تولید مثل جنسی ندارد پس میوز ندارد و فاقد کراسینگ اور است .
نکته: کراسینگ اور مخصوص تولید مثل جنسی است اما تولید مثل جنسی ای که در آن تولید گامت با میوز صورت بگیرد.
پس در هر تولید مثل جنسی کراسینگ اور دیده نمی شود .
روش انجام کراسینگ اور به این صورت است که در میوز 1 هنگام جفت شدن فام تن های همتا و ایجاد چهارتایه (تتراد)در مرحله پروفاز1 ممکن است قطعه ای از فام تن بین کروماتیدهای (فامینک های) غیر خواهری مبادله شود که به این پدیده را چلیپایی شدن (کراسینگ اور ) می گویند .
کراسینگ اور برای ژن هایی معنا دارد که پیوسته باشند.
منظور از پیوستگی این است که الل ها بر روی یک کروموزوم حضور داشته باشند .
پیوستگی را برای ژن های پیوسته مثلاً برای دو ژن به صورت روبرو نشان می دهند :
در شکل بالا الل های A و B بر روی یک کروموزوم و a و b هم روی کروموزوم همتای آن قرار دارند.
مثال
در مورد ژنوتیپ روبرو به سؤالات زیر پاسخ دهید :
الف( تعداد کروموزوم ؟
ب( الل های پیوسته را نام ببرید .
نکته : برای ژن های پیوسته بدون کراسینگ اور در صورت وجود ژن نمود ناخالص دو نوع گامت تشکیل خواهد شد اما اگر ژن نمود خالص باشد فقط یک نوع گامت خواهیم داشت .
نکته: کراسینگ اور می تواند مؤثر و غیر مؤثر باشد .
نکته: کراسینگ اور می تواند حداکثر چهار نوع گامت و حداقل یک نوع گامت ایجاد کند .
نکته: کراسینگ اور بین کروموزوم های همتا رخ می دهد پس در مردان بین کروموزوم های x و y کراسینگ اور رخ نمی دهد .
نکته: کراسینگ اور جهش )جابه جایی یا مضاعف شدن ( نیست .
نکته: اگر قطعات مبادله شده حاوی دگره های متفاوتی باشند، ترکیب جدیدی از دگره ها در این دو فامینک )کروماتید( به وجود می آید و به آن ها فامینک های )کروماتیدهای( نوترکیب می گویند.
نکته: از میان گامت ها آن هایی که فامینک های نوترکیب را دریافت می کنند گامت نوترکیب نامیده میشوند .
نکته: کراسینگ اور تنها هنگامی موجب نوترکیبی می شود که قطعات مبادله شده دارای الل های متفاوتی باشند
نکته: اگر کراسینگ اور ایجاد گامت های نوترکیب کند ایجاد ژنوتیپ های نوترکیب نیز می کند .
نکته: دو ژنی که بر روی یک کروموزوم قرار دارند )ژن های پیوسته( مستقل از هم وارد گامت های مختلف نمی شوند یعنی هر دو با هم وارد یک گامت می شوند. مگر این که کراسینگ اور رخ دهد و آن گاه این دو ژن می توانند وارد دو گامت مختلف شوند .
نکته: نوترکیبی یعنی ایجاد گامت هایی با کروموزوم های نوترکیب .
نکته: در نوترکیبی ترکیبات جدید از الل های قدیمی به دست می آیند.
نکته: نوترکیبی می تواند بدون نیاز به پیدایش الل های جدید بر تنوع ژنتیکی بیفزاید.
نکته: گامت نوترکیب یعنی گامت هایی که نظیر آن ها در والدین وجود نداشته است .
نکته: علت ایجاد کروموزوم های نوترکیب : کراسینگ اور (چلیپایی شدن) بین دو کروماتید غیر خواهری از کروموزوم های همتا.
نکته: کراسینگ اور با ایجاد گامت های نوترکیب سبب تداوم تنوع در جمعیت و در نتیجه افزایش شانس بقا و پایداری جمعیت ها می شود .
نکته: در یاخته های پیکری که میوز انجام نمی شود کراسینگ اور رخ نمی دهد .
نکته: هر یاخته زاینده در مردان در اثر میوز دو نوع گامت و در زنان یک نوع گامت می دهد اما در صورت رخ دادن کراسینگ اور هر یاخته زاینده مردان 4 نوع و زنان دو نوع گامت می دهد .
تنظیم: سید ابراهیم موسوی