نصب اپلیکیشن

صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

ژن های پیوسته

پاسخ تایید شده
2 ماه قبل
0
[شاه کلید مای درس] | ژن های پیوسته
bookmark_border دوازدهم تجربی
book زیست شناسی (3)
bookmarks فصل 4 : تغییر در اطلاعات وراثتی
2 ماه قبل
0

ژن های پیوسته 

ژن هایی هستند که بر روی یک کروموزوم قرار دارند و هنگام میوز با هم وارد یک گامت می شوند .

 

اهمیت ناخالص ها

فرض کنید در جمعیت افراد خالص AA داشته باشیم . گامت هایی که توسط مردان و زنان جامعه تولید می شود فقط A می باشد که اگر در این جمعیت رانشی رخ بدهد می تواند سبب حذف همه AA ها شود. پس خالص بودن بعضی صفات شانس بقا را کاهش خواهد داد .

اگر در جمعیت افراد ناخالص حضور داشته باشند مثلاً Aa به دلیل تولید گامت های A و a امکان حضور هر سه نوع ژنوتیپ Aa ،  AA و aa وجود خواهد داشت که اگر یک عامل برهم زننده تعادل جمعیت وجود داشته باشد شانس بقا افزایش می یابد.  در حالی که اگر جمعیت فقط افراد خالص بودند شانس بقا به شدت کاهش پیدا می کرد .

نکته:  افراد ناخالص سبب بقای جمعیت می شوند.

اهمیت ناخالص ها در تداوم گوناگونی را می توان به وسیله صفت ( بیماری) داسی بودن گلبول های قرمز نشان داد.

انسان ها برای صفت کم خونی داسی شکل سه ژنوتیپ دارند که عبارتند از  : HbsHbs و HbAHbs  و  HbAHbA

افراد خالص از نظر این صفت تنها یک نوع گامت تولید می کنند یا Hbs یا HbA .

اگر جمعیت فقط HbAHbA باشند از نظر این صفت گامت ها فقط HbA خواهند بود .

افراد HbsHbs در سنین پایین معمولاً می میرند و به سنی که توانایی تولید گامت داشته باشند نخواهند رسید .

پس اگر افراد HbsHbs تنها افراد جامعه باشند نسل انسان منقرض خواهد شد .

اگر تنها افراد جامعه افراد HbAHbA  باشند تا زمانی که گویچه های آن ها داسی نشده باشد مشکلی ندارند و گویچه های قرمز آن ها سالم است و زنده هستند و با تولید مثل افرادی مثل خودشان را ایجاد می کنند اما اگر عاملی سبب شود که گویچه قرمز آن ها داسی شود از بین خواهند رفت و نسل منقرض خواهد شد .

اما افراد HbAHbs  را در نظر بگیرید. این افراد دو نوع گامت تولید می کنند و می توانند دو گروه دیگر یعنی HbAHbA و HbsHbs و خودشان را ایجاد کنند حال اگر عاملی که روی گلبول های قرمز عمل می کند با ناخالص ها کاری نداشته باشد و دو گروه دیگر را از بین ببرد ماندن آن ها در جمعیت سبب انقراض نخواهد شد و جمعیت بقا خواهد داشت .

در واقع افراد ناخالص موجب حفظ تنوع می شوند و هیچ نوع اللی از جمعیت حذف نمی شود. 

برای این که بفهمیم ناخالص ها چگونه سبب حفظ تنوع افراد در جامعه می شوند از یک عامل محیطی اثر گذار بر انواع ژنوتیپ این صفت در افراد جامعه صحبت می کنیم. 

این عامل محیطی اثر گذار عبارتست از نوعی آغازی به نام پلاسمودیوم فالسیپاروم که توسط پشه ای به نام آنوفل حمل می شود .

این آغازی با نیش پشه آنوفل وارد بدن افراد جامعه می شود و آن ها را به بیماری مالاریا مبتلا می کند .

افراد HbsHbs  معولاً در سنین پایین به دلیل داسی بودن گویچه های قرمز می میرند و اگر هم نیش بخورند توانایی مقاومت ندارند و از بین خواهند رفت .

افراد HbAHbs  وضع بهتری از قبلی ها دارند و گویچه های قرمز آن ها فقط هنگامی داسی می شود که مقدار اکسیژن محیط کم باشد .

کتاب بیان کرده که انگل مالاریا زمانی که این افراد( HbAHbs ) گویچه های قرمزشان داسی شکل است آن ها را آلوده می کند این جمله به معنی این است که با ورود انگل گویچه های قرمز آن ها داسی نمی شود . بعد در جمله دیگری کتاب بیان کرده است که گویچه های قرمز افراد HbAHbs   فقط هنگامی داسی می شود که اکسیژن محیط کم باشد. با توجه به جملات کتاب می توان نتیجه گیری کرد که افراد HbAHbs  با کمبود اکسیژن مواجه   میشوند و یاخته های قرمزشان داسی میشود و سپس انگل وارد گویچه های قرمز آن ها میشود که به دلیل کمبود اکسیژن عامل بیماری در گویچه قرمز میمیرد و فرد علائم بیماری مالاریا را نشان نمی دهد لذا این افراد مالاریا نمی گیرند و زنده می مانند .

با توجه به تفسیر بالا می توان یک نتیجه گیری دیگر هم کرد و آن این که دو گروه افراد HbAHbs   وجود دارند افرادی که در شرایط کمبود اکسیژن هستند و به دلیل داسی شدن گویچه هایشان مالاریا نمی گیرند و افرادی که در شرایط کمبود اکسیژن قرار ندارند و انگل بیماری به دلیل این که آن ها با کمبود اکسیژن مواجه نیستند می تواند در گویچه های قرمز تکثیر شود و آن ها را به بیماری مالاریا مبتلا کند .

افراد HbAHbA کسانی هستند که طبق جمله کتاب در معرض خطر ابتلا به مالاریا قرار دارند و به واسطه مالاریا از جمعیت حذف می شوند .

بیماری کم خونی داسی شکل یک بیماری اتوزومی مغلوب است. 

نکته:  افراد ناخالص برای زندگی روزمره مشکلی ندارند و فقط در اثر کاهش فشار اکسیژن محیط بعضی از گلبول های قرمز آن ها (نه همه) داسی شکل می شود و این یعنی خطر انسداد مویرگ ها . ولی چون فشار اکسیژن در هوای محیط بی دلیل کاهش نمی یابد شایستگی این افراد برابر 1 است

در اغلب جوامع فراوانی الل های Hbs نهفته در افراد ناخالص (هتروزیگوت) می توانند به نسل بعد منتقل شوند .

در اغلب جوامع فراوانی الل Hbs از 0001/0 یک ده هزارم تجاوز نمی کند. یعنی از هر ده هزار نفر یک نفر دارای این الل می باشد .

در نقاطی از آفریقا که شیوع مالاریا بالاست فراوانی الل Hbs نیز به طور غیر طبیعی بالاست( 15/0 تا 14/0.)

سؤال

چرا انگل در گویچه های قرمز افراد HbAHbs   نمی میرد ؟ 

پاسخ در اینجاست که انگل برای رشد و نمو خود به یون آهن نیاز دارد اما به دلیل رسوب هموگلوبین یون آهن گویچه قرمز کاهش می یابد لذا انگل با کمبود آهن مواجه می شود و می میرد .

نتیجه گیری:  

  1. افراد غالب به دلیل مالاریا می میرند : کاهش فراوانی الل HbA
  2. افراد مغلوب در اثر کم خونی داسی شکل می میرند .
  3. افراد ناخالص در برابر مالاریا مقاومند و زنده می مانند و در این حالت وجود الل Hbs در مناطق مالاریا خیز موجب بقای جمعیت می شود .

نکته:  فراوانی الل Hbs در مناطق مالاریا خیز نسبت به سایر مناطق بالاتر است زیرا در این مناطق افراد ناخالص زنده می مانند اما سایر ژنوتیپ ها از بین می روند .

نکته:  در مثال کم خونی داسی شکل و مالاریا مشخص می شود که شرایط محیط تعیین کننده صفتی است که حفظ می شود .

نکته:  وجود دگره Hbs در منطقه مالاریا خیز سبب بقای جمعیت می شود اما در سایر مناطق همین دگره ، می تواند یک دگره مناسب نباشد .

تست

 در مناطقی که عارضه گلبول های قرمز داسی شکل شایع است شایستگی تکاملی ...................  در هنگام شیوع مالاریا  نسبت به قبل از آن ..................                ( سراسری داخل -87 )                                       

1) افراد ناخالص – بیشتر می شود                                              2) خالص های نهفته – کمتر می شود 

3) خالص های بارز و نهفته – کمتر می شود                               4) خالص های نهفته و ناخالص ها – تغییر نمی کند . 

 تنظیم: سید ابراهیم موسوی


سایر مباحث این فصل