درسنامه کامل سلامت و بهداشت فصل 2 سبک زندگی

سبک زندگی سالم،مجموعه ای از انتخاب های سالم افراد و رعایت و انجام آنها در زندگی است که بر روی سلامت تأثیرگذار هستند.
این انتخاب ها متناسب با موقعیت های زندگی و براساس فرهنگ،هنجارهای اجتماعی و شرایط اقتصادی صورت می گیرد.

در بین عوامل موٌثر بر سلامت (درس اوّل) ، سبک زندگی با سهم %50 بیشترین تأثیر را بر سلامت افراد دارد.اهمیت سبک زندگی بیشتر از آن جهت است که با پیشگیری از بروز بیماری در افراد بر کیفیت زندگی او تأثیر می گذارد.براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت؛بیماری های سکته قلبی،دیابت،سرطان و پوکی استخوان،که به عنوان مهم ترین بیماری های مزمن در جهان شناخته شده اند،ارتباط مستقیمی با سبک زندگی دارند.

انتخاب ها و رفتارهای افراد اساساً به نگرش ها،ارزش ها و باورهای فردی و جمعی،آداب و رسوم،الگوی مصرف،فرهنگ،وظایف و مسؤلیت ها،نحوه استفاده از دانش و فناوری،ثروت،مقابله آگاهانه با خطرات تهدید کننده سلامت،نحوه رفتار با خود و دیگران و نحوه برخورد با مسائل و مشکلات زندگی و... بستگی دارد.

درگذشته زندگی های خانوادگی شکل دیگری داشت.برای مثال خانه ها چه بزرگ و چه کوچک،یک طبقه با حیاط و باغچه بود.اعضای خانواده،بزرگ و کوچک،هرشب دورهم می نشستند،با هم غذای ساده ای می خوردند و با یکدیگر صحبت می کردند و از هر دری سخن می گفتند.بازی های دسته جمعی،پرهیاهوی بچه ها در حیاط خانه و یا محله،زندگی های ساده و خالی از تجملات،سحرخیزی و صمیمیت و... از ویژگی های زندگی گذشته بود.

اماامروزه شیوه زندگی تغییر کرده است.دورهمی های خانوادگی و دوستانه کاهش یافته و تا حدی ارتباط از طریق فضای مجازی جای آن را گرفته است.غذاهای سنتی و سالم گاهی جای خود را به غذاهای ناسالم(فست فود)داده است.در شهرها،خانه ها یک طبقه جای خود را با برج های چند طبقه عوض کرده اند و در انها آسانسور جای پله را گرفته است.بازی های کودکانه در حیاط خانه تبدیل به بازی های رایانه ای شده است.اگرچه جارو برقی و ماشین های لباس شویی و ظرف شویی و... کارها را آسان کرده ولی عادت به استفاده از آنها کم تحرکی،چاقی و اضافه وزن را افزایش داده است.

به بیان ساده ؛ خودمراقبتی شامل انجام اعمال اکتسایی ، آگاهانه و هدفمندی است که افراد به وسیله انجام آنها :
۱.سلامت جسمی،روانی_عاطفی،اجتماعی ومعنوی خودوخانواده را تأمین وحفظ می کنند و ارتقاءمی بخشند.  
۲.ازخود اعضای خانواده دربرابر بیماری ها،حوادث و خطرات زندگی محافظت می کنند.
۳.نیازهای جسمی،روانی_عاطفی،اجتماعی ومعنوی جود را بر آورده می سازند.
۴.بیماری های مزمن خود را مدیریت می کنند و همچنین بعد از شفا از بیماری حاد یا ترخیص از بیمارستان از سلامت خود حفاظت می کنند.

خودمراقبتی دارای انواع جسمی،روانی_عاطفی، اجتماعی و معنوی است.

۱.هدف خود را تعیین کنیم:هدف باید واضح ، واقعی و قابل اندازه گیری باشد.برای مثال « من از اول این ماه روزی یک کیلو متر پیاده روی خواهم کرد. » یا « از این پس ، هر روز 30 بار شنای روی زمین انجام میدهم ».

۲.مدت زمان را که قرار است فعالیت ای هدف مورد نظر را انجام دهم،مشخص کنیم: زمان بندی ما باید واقعی باشد برای مثال هر روز،هفت روز هر هفته یا ساعت 10 صبح روز پنجشنبه.

۳.میزان دستیابی به هدف و موفقیت ها و شکست های خود را ثابت کنیم: برای مثال نموداری از ساعت هایی که فعالیت مورد نظرمان را انجام می دهیم،رسم کنیم یا مسافتی  را که هر روز می دویم،روی تقویم بنویسیم.

۴.پیمان ببندیم:برای مثال،به والدین خود بگوییم که چه هدفی  را دنبال می کنیم و زمان خاتمه آن قرار است چه وقت باشد و از آن ها بخواهیم که در انجام این کار مراقب ما باشند.

۵.درصورت لزوم،یک مجازات صریح و آشکار برای شکست در اجرای فعالیت مان تعیین کنیم:برای مثال،به فردی که با او پیمان بسته ایم بگوییم« من،در صورت قصور در انجام این پیمان،برای تو یک کتاب میخرم.» بهتر است جریمه سبک باشد.

۶.برای شروع، گام های کوچک برداریم:به عنوان مثال اگر می خواهیم وزن خود را کاهش دهیم به دانیم که در یک شب نمی توانیم به وزن مطلوب برسیم.

۷.از یادآورها استفاده کنیم:از ابزار هایی مانند زنگ هشدار تلفن همراه یا تذکر اطرافیان برای یاد آوری رفتارمان استفاده کنیم.

۸.در مورد تغییر رفتارمان نظر اطرافیان را بپرسیم: ا‌ز اطرافیان بخواهیم که چگونگی حرکت یا فعالیت ما به سوی اهدافمان را بررسی کنند و نتیجه را به ما بگویند.

۹.در صورت شکست هرگز مأیوس نشده و برای شروع دوباره آماده شویم:ممکن است در اجرای برنامه خود مراقبتی دچار مشکل شویم ، بنابراین باید آماده باشیم که مجدداً شروع کنیم.

۱۰.موفقیت هایمان را مدّنظر داشته باشیم:باید به سختی ای فکر کنیم که توانسته ایم آنها را با موفقیت پشت سر بگذاریم. این کار موجب افزایش اعتماد به نفس ما می شود و توانایی مارا برای ادامه برنامه افزایش می دهد.

۱۱.مهارت های لازم برای خود مراقبتی را کسب کنیم:باید سعی کنیم در رسیدن به اهداف مان مهارت های لازم را کسب کنیم تا کاری که انجام می دهیم موفق شویم. این مسئله در شایستگی ما در رسیدن به اهداف مؤثر است.