نصب اپلیکیشن

صفحه رسمی مای درس

اطلاع از آخرین تغییرات، جوایز و مسابقات مای درس
دنبال کردن

نقاط بحرانی تابع

پاسخ تایید شده
10 ماه قبل
0
[شاه کلید مای درس] | نقاط بحرانی تابع
bookmark_border دوازدهم ریاضی
book حسابان دوازدهم
bookmarks فصل 5 : کاربردهای مشتق
10 ماه قبل
0

نقاط بحرانی تابع

نقطه ی \(c \in {D_f}\)  را نقطه ی بحرانی تابع fمی نامیم هرگاه یا \(c'(f)\) موجود نباشد یا \(c'(f) = 0\)

اگر نمودار تابع معلوم میباشد به راحتی نقاطی که تابع در آنها مشتق ناپذیر بوده و یا مشتق تابع در آنها صفراست را تعیین نمود علاوه بر این برای تعیین نقاط بحرانی یک تابع میتوان مشتق تابع را بدست آورده و ریشه های صورت و مخرج آن را به عنوان نقطه ی بحرانی می پذیریم.

 با توجه به این تعریف نتیجه میشود که اگر تابع fبر بازه ی بسته ی \(\left[ {a,b} \right]\) تعریف شده باشد. چون تابع در نقاط x = b و x = a مشتق پذیر نیست پس این نقاط نقطه ی بحرانی محسوب می شوند.

مثال 

نقاط بحرانی تابع  \(f(x) = - 2{x^3} + 3{x^2} + 1\) را روی بازه ی \(\left[ { - 1,2} \right]\) بیایید.

 تابع چند جمله ای است و در تمام نقاط درونی بازه مشتق پذیر است. لذا ابتدا فقط نقاطی را تعیین می کنیم که در آنها مشتق برابر صفر باشد.

\(\begin{array}{l}f(x) = - 2{x^3} + 3{x^2} + 1\\\\f'(x) = - 6{x^2} + 6x - 6{x^2} + 6x = 0 \to x = 0\end{array}\)

یا

\(x = 1\)

پس نقاط 0=x و ۱ = x نقاط بحرانی نمودار تابع هستند. نقطه ی ۱ = - x به عنوان نقطه ی ابتدای بازه ی داده شده نیز بحرانی می باشد.

مثال

 نقاط بحرانی تابع \(f(x) = - {x^3} + 3{x^2}\) را روی بازه ی \(\left[ { - 1,1} \right]\) بیایید.

 تابع چند جمله ای در تمام نقاط نقط درونی بازه مشتق پذیر است. لذا ابتدا نقاطی را تعیین می کنیم که در آنها مشتق برابر صفر باشد.

\(\begin{array}{l}f(x) = - {x^3} + 3{x^2}\\\\ \to f'(x) = - 3{x^2} + 6x - 3{x^2} + 6x = 0 \to x = 0\end{array}\)

یا

\(x = 2 \in \left[ { - 1,1} \right]\)

پس نقطه ی x=0 نقطه ی بحرانی نمودار تابع است. نقاط ۱ x= و ۱- = x به عنوان نقاط ابتدا و انتهای بازه ی داده شده نیز بحرانی می باشند.

مثال 

نقطه یا نقاط بحرانی تابع \(f(x) = \left[ {x - 2} \right]\) را تعیین کنید.

 دامنه ی این تابع مجموعه ی اعداد حقیقی است. \({D_f} = R\) ‏

از طرفی این تابع : در نقطه ی ۲ = x مشتق پذیر نیست. این نقطه یک نقطه ی بحرانی تابع است.

مثال 

نقطه یا نقاط بحرانی تابع \(f(x) = \sqrt {4x - {x^2}} \) را تعیین کنید ‏

 ابتدا دامنه ی تابع را تعیین می کنیم.

\(\begin{array}{l}4x - {x^2} \ge 0 \to x(4 - x) \ge 0 \to 0 \le x \le 4\\\\ \to {D_f} = \left[ {0,4} \right]\end{array}\)

اکنون از تابع مشتق گرفته و ریشه های صورت و مخرج آن را تعیین می کنیم.

\(f'(x) = \frac{{4 - 2x}}{{2\sqrt {4 - {x^2}} }}\frac{{4 - 2x}}{{2\sqrt {4 - {x^2}} }} = 0 \to x = 2\)

ریشه های صورت

X=2

  X=4وX=0ریشه های مخرج

لذا نقطه های ۴ = x و ۰ = x و ۲ = x نقاط بحرانی نمودار تابع می باشند.

مثال

نقاط بحرانی تابع fو اکسترمم مطلق تابع  \(f(x) = 2{x^3} + 3{x^2} - 12x\) را در بازه ی  \(\left[ {1,3} \right]\) مشخص کنید.

\(\begin{array}{l}f(x) = 2{x^3} + 3{x^2} - 12x \to f'(x) = 6{x^2} + 6x - 12x6{x^2} + 6x - 12x = 0\\\\{x^2} + x - 2 = 0 \to x = 1 \in \left[ { - 1,3} \right],x = - 2 \notin \left[ { - 1,3} \right]\end{array}\) 

لذا نقاط ۱x= و ۱ - = x و ۳ = x بحرانی هستند.

\(\begin{array}{l}f(1) = 2{(1)^3} + 3{(1)^2}\_12(1) = 2 + 3 - 12 = - 7\\\\f( - 1) = 2{( - 1)^3} + 3{( - 1)^2}\_12( - 1) = - 2 + 3 + 12 = 13\\\\f(3) = 2{(3)^3} + 3{(3)^2}\_12( - 3) = 54 + 27 - 36 = 45\end{array}\)

نقطه ی \(\left( {1, - 7} \right)\) مینیمم مطلق و نقطه ی  \(\left( {3,45} \right)\)ماکزیمم مطلق است.

نقاط بحرانی تابع \(f(x) = \frac{1}{3}{x^3} - \frac{5}{2}{x^2} - 6x\) در هر یک از بازه های زیر تعیین کنید.

            \(x \in \left[ { - 2,7} \right]\) (الف

 \(x \in \left( { - 2,7} \right]\) 

 \(x \in \left( { - 2,7} \right)\) 

 \(x \in \left[ { - 2,7} \right)\) 

\(\begin{array}{l}f(x) = \frac{1}{3}{x^3} - \frac{5}{x}{x^2} \to f'(x) = 5{x^2} - 5x - 6{x^2} - 5x - 6 = 0\\\\(x - 6)(x + 1) = 0 \to x = 6,x = - 1\end{array}\)

حال جدول زیر را تشکیل میدهیم.

تهیه کننده : جابر عامری


سایر مباحث این فصل