آموزش جامع فعل (قواعد عربی پایه هفتم تا نهم)

فعل:

فعل ماضی که زمان انجام کار را در گذشته بیان می کند و فعل مضارع که بیانگر انجام کار در زمان حال یا آینده است و از لحاظ تعداد و جنس به شکل زیر هستند:

1) اول شخص مفرد: من

ماضی: بن فعل + تُ  ->  كتبتُ      (نوشتم)

مضارع: أ + بن فعل + ــُــ  ->  أَكتُبُ (می نویسم)

توجه: منظور از بن فعل در عربی همان سوم شخص مفرد (او) است که اولین صيغۀ فعل ماضی در عربی به حساب می آید و در ثلاثی مجرد سه حرف اصلی فعل می باشد.

2) دوم شخص مفرد: تو

• ماضی

• مؤنث:  بن فعل + تِ  ->  کَتبْتِ   (نوشتی)            
• مذکّر:  بن فعل + تَ  ->  کَتبْتَ    (نوشتی)       

• مضارع

• مؤنث:  ت + بن فعل + ینَ -> تکتبین  (می نویسی)            
• مذکّر:  ت + بن فعل + ـــُــ -> تکتُبُ      (می نویسی)       

3) سوم شخص مفرد: او

• ماضی

• مؤنث:  بن فعل + تْ -> کَتَبتْ   (نوشت)            
• مذکّر:  بن فعل -> کَتَبَ            (نوشت)       

• مضارع

• مؤنث:  ت + بن فعل + ـــُــ -> تکتُبُ   (می نویسد)            
• مذکّر:  یـ + بن فعل + ـــُــ -> یَکْتُبُ     (می نویسد)       

4) اول شخص جمع: ما

• ماضی:  بن فعل + نا   ->  کَتبنا            (نوشتیم)           
• مضارع:  ن + بن فعل + ـــُــ   ->  نکتُبُ  (می نویسیم)           

5) دوم شخص جمع: شما

• ماضی

• مثنی:  بن فعل + تُما -> کَتَبتُما   (نوشتید)            
• جمع
  • جمع مذکّر:  بن فعل + تُم  ->   کتبتُم   (نوشتید)
  • جمع مؤنث:  بن فعل + تُنَّ  -> کتبتُنَّ  (نوشتید)

• مضارع
  • مثنی:  ت + بن فعل + انِ -> تَکتبانِ   (می نویسید(دونفر))
  • جمع
    • جمع مذکّر:  ت + بن فعل + ونَ -> تکتُبونَ   (می نویسید (سه نفر یا بیشتر))
    • جمع مؤنث: ت + بن فعل + نَ -> تکتُبْنَ      (می نویسید (سه نفر یا بیشتر))       

6) دوم شخص جمع:  آن ها

• ماضی

• مثنی
  • مذکّر:  بن فعل + ا   ->  کَتبا       (نوشتند)
  • مؤنث:  بن فعل + تا  ->  کَتبتا    (نوشتند)            
• جمع
  • مذکّر:  بن فعل + وا  ->  کَتبوُا   (نوشتند)                   
  • مؤنث:  بن فعل + نَ  ->  کتبن  (نوشتند)       

• مضارع

• مثنی
  • مذکّر:  یـ + بن فعل + انِ  ->  یکتبانِ    (می نویسند)
  • مؤنث:  ت + بن فعل + انِ  ->  تکتبانِ   (می نویسند)
• جمع

1) مذکّر:  یـ + بن فعل + ونَ -> یکتبونَ   (می نویسید)

2) مؤنث:  یـ + بن فعل + نَ -> یکتُبنَ      (می نویسید)

ماضی منفی:  ما + ماضی   ->   ما ذَهَبَ  (نرفت)

مضارع منفی:  لا + مضارع   ->   لا یَذهَبُ  (نمی رود)

فعل نهی:  لا+ مضارع مجزوم   ->   لا تَذهَبْ  (نرو)

فعل مُستقبل (آینده):  سوفَ، سَـ + مضارع   ->   سوفَ یَذهَبُ  (خواهد رفت)

ماضی استمراری:  کان + مضارع   ->   کانَ یذهَبُ  (می رفت)

امر مخاطب

• حذف «ت» از اول مضارع مخاطب (تو، شما)
• آوردن همزه (أُ – إِ) اول فعل
• ساکن کردن آخر فعل و یا حذف «ن»

مثال)

مثال)

توجه: باید توجه کرد که جمع مؤنث (أَنتنَّ) در امر مخاطب حرف آخرش تغییر نمی کند:

تکتُبْنَ  ->  أُکتُبْنَ